خرازی انسانی چندساحتی است؛ گزارش تحلیلی مهر از مراسم نکوداشت صادق خرازی

به گزارش خبرنگار مهر مراسم نکوداشت سید محمد صادق خرازی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در فرانسه و سازمان ملل عصر روز یکشنبه اول اسفند در محل شهر کتاب برگزار شد.

در این مراسم حجت الاسلام سید محمود دعایی مدیر موسسه اطلاعات با اشاره به اینکه آرزوی چنین روزی را داشته که در وصف صادق خرازی سخن بگوید گفت: آرزو داشتم تا روزی فرا برسد و از مقام انسانی نازنین چون خرازی، حق شناسی کنم. خرازی بی نیاز از مادیات است او در خانواده ای پرورش یافته که نیاز مادی نداشته و مادیات را نیز صرف آرمانها و اعتقاداتشان کرده است. او انسانی بی نیاز است که تمام وجودش را صرف خدمت کرده است.

وی تصریح کرد: در دورانی که بسیاری از سرمایه های علمی، ارزشی و تکنیکی از کشور بریده بودند و به دنبال پناهی می‌گشتند فردی مثل خرازی توانست آنها را درک کند و حامی آنها باشد. صادق خرازی باعث جذب بسیاری از سرمایه های علمی و تکنیکی شد که از کشور رفته بودند و بعدها به دلایلی به میهن بازگشتند و منشاء اثر شدند.

دعایی در ادامه تاکید کرد: ایشان فردی با سخاوت ، جامع و هنرمند است، معرفت و درک درست ویژگی بارز ایشان است.

در این نشست مهدی فیروزان مدیر عامل شهر کتاب با اشاره به اینکه سنت تجلیل از فرهیختگان و اهالی فرهنگ و ادب با تجلیل از استاد سمیعی آغاز شد گفت: برگزاری مراسم تجلیل از فرهیختگان و اهالی فرهنگ یک راز دارد. در تحلیل شخصیتها سخن زیاد گفته شده اما در معرفی الگوهایی که بتواند مفاهیم و مبانی فرهنگی را به زبان عمل ترجمه کند کمتر کار و صحبت شده است.

وی افزود: بر همین اساس است که در آثار مکتوب ایران زندگینامه و بیوگرافی کم داریم لذا با توجه به اهمیت این موضوع به یک سلسله فعالیت های انسان شناسی و فرهنگی شناسی که در آن شخصیت ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند و سیر زندگی آنان از آغاز تاکنون و یا تا پایان بررسی شود نیاز داریم.

وی تصریح کرد: امروزه روانشناسی افراد موفق رواج یافته است تا دلایل موفقیت آنها مورد شناسایی قرار گیرد. این مراسم نیز در صدد است با معرفی افراد موفق از زبان دوستان و نزدیکان آنان مطرح شود.

فیروزان در پایان با اشاره به ویژگی های اخلاقی صادق خرازی گفت: خرازی تمام وجودش را برای فرهنگ وقف و ایثار کرده است و این بار عشق به فرهنگ فرق می کند او فردی است برای فرهنگ و نه برای خویشتن.

خرمشاهی: خرازی انسانی چند ساحتی است

در ادامه این مراسم بهاءالدین خرمشاهی قرآن پژوه معاصر در مورد اوصاف اخلاقی خرازی گفت: خرازی انسانی چند ساحتی است و درباره هر ساحت او می توان ساعت ها سخن گفت.

وی افزود: او با حس عمیق میهن پرستی در بازپس گرفتن خرمشهر نقش کلیدی و تعیین کننده داشت. خرازی مجموعه ای از اشیای نفیس از جمله قرآن های نفیس دارد که قرآن نی ریزی، مصحف ایران، نور و ارفنجانی از آن جمله اند و او از یاری دهندگان بوده است و در خاطرنوازی اهل فرهنگ کوشا بوده است.

معصومی همدانی: خرازی منشا خدمات فرهنگی بسیاری بوده است

در این مراسم دکتر حسین معصومی همدانی عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در ابتدا به قرائت پیام رشدی راشد استاد ممتاز تاریخ علم در مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه در باره صادق خرازی پرداخت.

در بخشی از این پیام آمده است: سفیرانی هستند که در محل ماموریتشان نماینده دولت متبوع خود هستند و بیشتر به کارنامه دیپلماتیک و پیشرفت شخصی خود می‌اندیشند. سفیران دیگری هم هستند که شمارشان بسیار بسیار کمتر است و تجسم ویژگی‌ها و اصالتهای فرهنگ و کشور خود هستند و برای جایگاه کشور و فرهنگ خود در جهان و آینده آن کار می کنند. سید محمد صادق خرازی یکی از نمایندگان واقعی گروه اخیر است. من با او وقتی آشنا شدم که سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاریس بود و از همان نخستین دیدار تحت تاثیر عمق و وسعت فرهنگ عواطف شریف و شخصیت  ظریف او قرار گرفتم و این ویژگیها بر ملاحظاتی که شاید یک استاد دانشگاه هنگام برخورد با سفیر یک کشور بیگانه داشته باشد غلبه کرد. به ویژه کشوری که هدف حملات دائمی مطبوعات غربی است. همکاران من نیز همین احساس را داشتند و بنابراین توانستیم میان مرکز ما یعنی مرکز تاریخ علم و فلسفه عربی و قرون وسطی از یک سو و سفارت جمهوری اسلامی ایران در پاریس از سوی دیگر چندین برنامه همکاری برقرار کنیم. این همکاری ثمربخش بود و به انتشار کتابی درباره سجزی دانشمند ایرانی قرن چهارم هجری و یک گردهمایی بین المللی درباره علم و فلسفه در ایران انجامید که در آن متخصصانی از دو کشور شرکت داشتند. به موهبت توانایی های عظیم آقای خرازی این همه به آسانی و حتی می‌توان گفت به صورتی طبیعی انجام گرفت.

معصومی همدانی پس از قرائت این پیام با اشاره به بخشی از پیام راشد گفت: در پیام راشد آمده بود که کارها بر خرازی آسان می‌گذرد و احساس سهولت و طبیعی بودن و راحت بودن را در وجود ایشان می شود دید. سهولت و صداقت موجود در شخصیت ایشان به نحوی تربیت، بی‌نیازی و پرورش شخصی ایشان بر می‌گردد که ریشه در ایمان او دارد.

وی افزود: نکته جالب این است که این صفات در وجود شخصی وجود دارد که مدت زیادی دیپلمات بوده  و با تعریفی که ما از دیپلمات و خصوصیات آنها می‌شناسیم شاید چندان هم سنخ نباشد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: خدمات ایشان در حد فرهنگ این کشور و کسانی که دور از ایران بودند همیشه باقی خواهد ماند و ایشان منشاء خدمات فرهنگ زیادی بوده اند.

در ادامه این مراسم آقای اشتری رئیس کتابخانه ملی گفت: تصویر انسانی که در قرآن ترسیم شده با آنچه که در انسان عرفی وجود دارد تفاوت زیادی دارد.

وی افزود: در تصویر قرآنی انسان جانشین خدا در زمین است وقتی از این منظر به انسان نگریسته شود و به فعالیت کسانی که در سطوح مختلف در جامعه کار و فعالیت می کنند نگاه کنیم در می یابیم که هر مقدار درک انسان از خودش بالاتر باشد از همت والاتری برخوردار است. این همت والاست که کمک می کند انسان کارهایی انجام دهد که دیگران قادر به انجام آن نیستند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه آدمهای کوچک نمی‌توانند کارهای بزرگ انجام دهند گفت: کار بزرگ به معنای کاری حجیم نیست بلکه به کاری تاثیرگذار و اثر بخش گفته می شود. خرازی از یک همت بلند برخوردار است و هر کاری را انجام می دهد  کوچک نمی شمارد بلکه آن را کاری بزرگ می‌بیند.

مسجدجامعی: خرازی نگاهی خلاق و نوآورانه دارد

در این مراسم دکتر احمد مسجد جامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه صادق خرازی شخصیتی چند بعدی دارد گفت: با توجه به شخصیت چند بعدی ایشان مراسم تجلیل از ایشان را نهادهای گوناگون می‌توانستند برگزار کنند. ویژگی چند وجهی بودن جامعیتی به نگاه ایشان داده است.

وی افزود: ایشان نگاهی نوآورانه دارد که هم به سنت های پیشین نظر دارد و هم به مسائل روز. وی در هیچ کدام از این دو بخش کم نمی گذارد و یکی را تحت شعاع دیگری قرار نمی دهد. ایشان علاوه بر شناخت سنت، دنیای امروز را نیز می‌شناسد.

وی تصریح کرد: ایشان بزرگواری‌های قدیمی را می شناسد و حرمتها را رعایت می کند و مدافع جامعه فرهنگی و هنری در جامعه امروز ایران است.

مسجد جامعی در ادامه به ذکر خاطره ای از خرازی پرداخت و گفت: بعد از دوره وزارت ، مسئولیت موزه قرآن را عهده دار بودم که مجموعه ای چندان مناسب نبود. در آن زمان مجموعه داران مجموعه های خود را به ما امانت می دادند که یکی از آن مجموعه داران صادق خرازی بود. در مجموعه ایشان 40 تا 50 قرآن یگانه و نفیس وجود داشت که به موقع هدیه کردند و امروز به عنوان اموال موزه ثبت شده است.

در ادامه این نشست دکتر انصاری رئیس دانشگاه حافظ شیراز نیز در وصف آقای خرازی گفت: تمام کارهایی که به حساب صادق خرازی ثبت شده بزرگ، سترگ و نادر و فاخر است. این کارها که با ایمان و عشق میسر نیست.

مهندس بهشتی رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی نیز در ادامه خرازی را شخصی خلاق ، پی جو ، خوش سلیقه ، مدیر و مدبر دانست. وی با اشاره به اینکه خرازی در فتح خرمشهر نقش داشته گفت: او نه تنها خرمشهر جغرافیایی که برای همه ما شناخته شده بلکه خرمشهرهای زیادی را ثبت کرده است. به این معنا که علاوه بر آدمهای بزرگ او فاتح قلوب جوانان بوده و آنان را جذب خود کرده است.

وی تصریح کرد: همه کارهایی که او انجام داده برای فتح خرمشهرها بوده است و از این رو کارهای اصیل و ماندگار هستند که چارچوب آنها با محبت دلها محکم شده است.

آیدین آغداشلو نیز در این مراسم به آشنایی اولیه خود با خرازی اشاره کرد و گفت:  اولین بار که آقای خرازی دیدم به نتیجه درستی رسیدم و آن این بود که این جا مردی است که یک تنه جفای عظیم عمومی را جبران می کند. او تلاش کرد تا فراموش شدگانی را دوباره گردهم آورد. این کار او از شفقت او سرچشمه می گیرد.

وی افزود: او علاوه بر اینکه اشیا و آثار نفیس را از سر شفقت جمع کرده در گرد آوردن افراد برجسته و فراموش شدگان نیز این شفقت را به خرج داده و در کنار آن شوق نیز داشته است.

در پایان این مراسم صادق خرازی با تشکر از محبت ها و تمجیدهای دوستان گفت: ملت ایران شایسته رفتارهای مناسب و درخور است. فرهنگ مردم ایران و امتزاج آن با تشیع و مکتب اهل بیت یک پدیده در تاریخ انسان و جهان است و این مردم این پدیده را خلق کردند.

وی در پایان اظهار امیدواری کرد که قدر فرهنگ ایران و مردم ایران به شایستگی شناخته شود.