انیمیشن اصالت را به حرکت می‌دهد نه تصویر

به گزارش خبرگزاری مهر، اولین نشست تخصصی هفتمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران با موضوع "زیبایی‌شناسی پویانمایی سه‌بعدی رایانه‌ای" عصر یکشنبه پانزدهم اسفندماه با حضور امیرمحمد دهستانی در مؤسسه‌ فرهنگی هنری صبا برگزار شد.

این نشست با نمایش فیلم‌کوتاه "چراغ مطالعه کوچک" آغاز شد و سپس، دهستانی با معرفی انیمیشن سه‌بعدی به‌عنوان یکی از انواع محبوب انیمیشن در سال‌های اخیر، از "چراغ مطالعه کوچک" به‌عنوان اولین انیمیشن سه‌بعدی نام برد که در سال 1985 توسط استودیو پیکسار تهیه شد و عنوان کرد که این فیلم کوتاه باعث شد تا تکنیک انیمیشن سه‌بعدی در جهان به رسمیت شناخته شود.

دهستانی ادامه داد: همیشه رویکرد اصلی در جشنواره پویانمایی بر انیمیشن‌های هنری یا جشنواره‌ای متمرکز بوده است، چراکه بخش پیشرو این هنر، انیمیشن ناب و خاص است که بر ویژگی‌های راستین هنر پویانمایی تکیه دارد.

وی افزود: امروزه انیمیشن در مباحث مختلف علم، معماری و علوم فضایی استفاده می‌شود، امّا در این جشنواره انیمیشن به عنوان یک فرم هنری مطرح است و اگر هنر انیمیشن را به عنوان هنر هشتم بپذیریم، یعنی این هنر واجد ویژگی‌هایی است که هنرهای دیگر از آن بی‌بهره‌اند و خاص هنر انیمیشن است.

این کارگردان پویانمایی بحث خود را با تعریف انیمیشن پی‌گرفت و با بیان این ‌که حرکت، فصل مشترک تمام تعاریفی است که درباره‌ پویانمایی ارایه شده، گفت: حرکت در سینما و موسیقی نیز وجود دارد، پس این تعریف ناقص است.

دهستانی برای توضیح بیش‌تر به گفته‌ نورمن مک‌لارن استناد کرد که در تعریف پویانمایی گفته است: انیمیشن طراحی‌هایی نیست که حرکت می‌کنند، بلکه حرکت‌هایی هستند که طراحی شده‌اند و نتیجه گرفت: در انیمیشن اصالت به حرکت داده می‌شود نه به تصویر.

دهستانی با طرح دو مبحث انیمیشن کاربردی و انیمیشن محض، هدف از انیمیشن کاربردی را لذت بردن عنوان کرد، امّا انیمیشن محض را هنر ناب نامید و سپس، درباره‌ پویانمایی سه‌بعدی با تأکید بر هنر ناب سخن گفت: انیمیشن، بازآفرینی و خلق دوباره حرکت است و برای تولید انیمیشن هنری باید چاشنی هنرهای ناب را به آن افزود تا در جشنواره‌های جهانی مطرح شود.

وی برای توضیح بیش‌تر به هنر سینما در کنار پویانمایی اشاره کرد و با طرح "سینما وریته" بحث شکست زمانی و مکانی را بیان کرد.

دهستانی با نقل گفته‌ای از هیچکاک مبنی بر این‌که فیلم در واقع همان زندگی است که لحظات ملال‌آور آن حذف شده‌است، گفت: در انیمیشن فریم‌هایی که وجود دارند مهم نیستند، بلکه آنچه اهمیت دارد فریم‌هایی است که حذف می‌شوند. انیمیشن سه‌بعدی طیف گسترده‌ای از آبستره تا رئال دارد و با نمایش نمونه فیلم‌های مرتبط، روزی را پیش‌بینی می‌کنم که حتی مستندهای راز بقا با تکنیک‌های پویانمایی سه‌بعدی ساخته می‌شوند.

وی تصریح کرد: البته انیمیشن جای هنرهای دیگر را نمی‌گیرد. هرگز نمی‌توان فیلم "پدرخوانده" را به‌طور سه‌بعدی تصور کرد حتی اگر مشابه آن ساخته شود.

در بخشی از این نشست، فیلم کوتاه "لوگوروما" نمایش داده شد که سال گذشته برنده‌ جایزه‌ اسکار در بخش بهترین فیلم ‌کوتاه پویانمایی شده است. دهستانی از "لوگوروما" به عنوان فیلمی با ‌مفهوم خاص انیمیشن سه‌بعدی یاد کرد و گفت کارگردان این اثر مفهومی را به‌وسیله‌ پویانمایی سه‌بعدی ارایه کرده است که نمی‌توان آن را با تکنیک دیگری ارایه کرد. مفهوم زیبایی‌شناسی در تکنیک خاص این فیلم است.

وی افزود: در لوگوراما از حرکت‌های آرام استفاده شده که از یکی فرم‌های اولیه سه‌بعدی است. محبوبیت انیمیشن سه‌بعدی از عدم‌محدودیت آن ناشی می‌شود. یعنی با استفاده از تکنیک سه‌بعدی می‌توان طیف وسیعی را به شکل تصویر پوشش داد. در هنر انیمیشن در واقع تقلید از زندگی و بازآفرینی، توام با تغییراتی است که هنرمند روی آن اعمال می‌کند.

دهستانی همچنین گفت: حتی در سورئال‌ترین شکل نیز تقلید از زندگی وجود دارد که بازتاب آن را به شکل خاص اثر هنری می‌بینیم. انیمیشن نیز از هنرهای قبل از خودش تقلید کرد. ضعف تکنولوژی امکان نمی‌داد که کامل تقلید کند امّا با پیشرفت تکنولوژی پویانمایی نیز کامل‌تر؛ تا جایی که به سینما نزدیک شد.

وی ادامه داد: مشابه‌سازی تکنیک‌های دیگر انیمیشن عروسکی، شن، آبستره و امکان بازسازی آن با انیمیشن سه‌بعدی وجود دارد. بسیاری از کسانی که در زمینه‌های انیمیشن با تلق و یا پویانمایی عروسکی کار کرده‌اند وقتی خودشان را در رقابت با انیمیشن سه‌بعدی دیدند تلاش کردند تا کمبودهای عروسکی را با زحمت زیاد برطرف کنند.

دهستانی در این زمینه به فیلم "کورالاین" اشاره کرد که تکنیک انیمیشن عروسکی را به انیمیشن سه‌بعدی نزدیک کرده است و این حرکت را منفی خواند و گفت: با این کار ویژگی‌های هنری انیمیشن عروسکی از بین می‌رود. انیمیشن سه‌بعدی نوعی از فن‌آوری هنر است. هنرمندان آن نیز افرادی هستند که در مرز فن‌آوری و هنر قرار دارند و نظم مطلق و اختشاش دو قابلیتی است که باید در خود داشته باشند تا با پیوند متعادل آن‌ها به هنر ناب برسند.

وی گفت: قابلیت کنترل جنسیت‌ها و مواد، تعیین میزان رئال شدن جنسیت و امکان متوقف‌کردن آن در هر مرحله، تبدیل جنسیت‌ها به هم، امکان عدم‌سایه برای سوژه و شناوربودن قطعات از مهم‌ترین ویژگی‌های انیمیشن سه‌بعدی است.

دهستانی با معرفی مبحثی به نام "ورطه غریب‌‌نمایی" درباره‌ رابطه‌ میزان پذیرش و جذب انیمیشن در نگاه مخاطب با شدت واقع‌گرایی در انیمیشن‌های سه‌بعدی سخن گفت و اظهار کرد: بهتر است انیمیشن در حد تخیل باقی بماند و در سینما تنها برای جلوه‌های ویژه به‌کار رود. چراکه وقتی واقع‌گرایی انیمیشن از یک اندازه‌ای بیش‌تر شود، علاقه‌ مخاطب کم‌تر می‌شود.

وی برای نمونه به فیلم سینمایی "سرود کریسمس" اشاره کرد که شخصیت‌های آن بیش از اندازه واقعی به‌نظرمی‌رسند تاجایی‌که انگار مرده‌هایی هستند که زنده شده‌اند.

نشست‌های تخصصی هفتمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران روزهای 16 تا 18 هر روز ساعت 16 و در آخرین روز نیز ساعت 18 در موسسه فرهنگی هنری صبا برگزار می‌شود.