تخریب بافت تاریخی جهرم/ مسئولان شهری انکار می‌کنند

به گزارش خبرنگار مهر، برخی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی که در ایام نوروز از بافت تاریخی شهر جهرم بازدید کرده بودند در تماس با خبرنگار مهر از فعالیت شهرداری و شرکت بهسازی و نوسازی شهرستان جهرم در استان فارس و تخریب خانه های قدیمی که تاریخی بودن آنها هنوز از سوی متولیان میراث فرهنگی مشخص نشده است طی ایام تعطیلات نوروز ابراز نگرانی کرده و عنوان کردند که این فعالیتها در ادامه کاهش محدوده بافتهای تاریخی انجام می شود.

اماکن تاریخی موجود در بافت تاریخی شهر جهرم مانند حمام گازران با قدمتی 400 ساله و مسجد نو نشان دهنده قدمت اماکن این محدوده است. همچنین در زمانهای گذشته، دور تا دور شهر حصار وجود داشته است بنابراین آنچه که داخل این حصار قرار می گیرد اعم از خانه یا قلعه، قدمتی تاریخی دارند.

با این حال تخریب و کوچک سازی بافت تاریخی شهر جهرم درحالی انجام می شود که این شهر جز شهرستانهای استان فارس است که بافت تاریخی با ارزشی دارد ولی متاسفانه بافت تاریخی جهرم به مجموعه تجاری شهر نزدیک است و این موقعیت باعث شده تا ارزش تجاری زمین این محدوده بیشتر نمود پیدا کند.

همچنین برای هر گونه دستیازی به محدوده بافت های قدیمی و مجموعه ای از خانه هایی که احتمال می رود تاریخی باشند باید همواره تاریخی بودن خانه ها از سوی سازمان متولی، استعلام شود اما شنیده می شود این اقدام در شهر جهرم انجام نشده است. به گونه ای که خانه های اطراف مسجد نو این شهر، به بهانه تعریض کوچه ها خراب شده اند.

علیرضا گل‌گلی، رئیس انجمن معماران ایران و مدیر طرح ملی مستندسازی خانه‌های تاریخی این موضوع را تایید کرده و در این باره به خبرنگار مهر گفت: مدتی پیش طرح مستند سازی خانه های تاریخی جهرم را در دستور کار داشتیم و درباره خانه هایی که ارزش تاریخی و معماری داشتند اطلاعاتی را به دست آوردیم اما اکنون وقتی دوباره به مکان آن خانه ها مراجعه می کنیم اثری از آنها نمی یابیم.

وی  با اعلام اینکه خانه تاریخی لاری های جهرم تنها نمونه ای از این خانه های تاریخی هستند که بنا به دستور شرکت نوسازی و بهسازی تخریب شده است افزود: در خانه لاری ها جنب خانه کوه کن، چاهی وجود داشت که به قنات شهر خارقان متصل بود و در مصاحبه های انجام شده با بومیان منطقه مشخص شده است که در زمانهای گذشته از این چاه و قنات، رفت و آمد انجام می شده است.

گل گلی تصریح کرد: همچنین تنها نگاهی به عکسهای تهیه شده از برخی از این خانه های تاریخی نشان می دهد که اگرچه این خانه ها در فهرست آثار ملی ثبت نشده اند اما دارای ارزش معماری بوده و بیشترشان متعلق به دوره قاجاریه هستند.

خانه لاری های جهرم پیش از تخریب

گل گلی با اعلام اینکه نقشه های هوایی نیز حاکی از حذف خانه ها در محدوده بافت تاریخی جهرم است بیان کرد: مستنداتی را داریم که نشان می دهد اثری از خانه های تاریخی این محدوده نیست. حتی حاضریم این مستندات را در اختیار تکذیب کنندگان  قرار دهیم.

اما مدیرعامل شرکت بهسازی و نوسازی جهرم تخریب خانه های قدیمی در بافت جهرم را تکذیب کرد و در پاسخ به اینکه شنیده می شود حدود خانه های تاریخی در محدوده بافت قدیمی شهر جهرم تخریب شده به خبرنگار مهر گفت: این موضوع کذب محض است و حتی یک مورد خانه تاریخی نیز خراب نشده است چون اصلا در چند روز اخیر این شرکت هیچ فعالیتی در بافت قدیمی شهر انجام نداده است.

حبیب الله پور داوود ادامه داد: ما فقط چهار تا خانه را که در کوچه های باریک قرار داشت خراب کردیم که آنها هم تاریخی نبوده اند.

وی گفت: مردم برای نوسازی خانه های قدیمی خود مجوز گرفته و بعد خراب می کنند. ما نیز براساس مستندات دولت تسهیلات می دهیم. این کار در همه جای ایران انجام می شود! همانطور که در شهر شیراز 50 هکتار از بافت نوسازی شد. اما ما در کنار نوسازی بافتهای فرسوده، بحث حفاظت از میراث فرهنگی را نیز در دستور کار داریم.

مدیرعامل شرکت بهسازی و نوسازی جهرم اظهار کرد: حتما برای اجرای چنین پروژه هایی کمیسیون ماده 5 تشکیل می شود و سازمان میراث فرهنگی نیز در آن کمیسیون نماینده ای دارد.

نقشه طرح تفصیلی از بافت جهرم

اما علیرضا صحرائیان، شهردار جهرم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر تعداد خانه هایی که در محدوده مسجد نو تخریب شده اند را هفت خانه عنوان کرد و گفت: پیگیر این موضوع شده و متوجه شدم که شرکت نوسازی و بهسازی جهرم تمام فعالیتهایش را با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی انجام می دهد اما مشخص شده که هیچیک از این خانه ها تاریخی نبوده اند بلکه این خانه ها فرسوده بوده و در فهرست میراث ملی به ثبت نرسیده اند.

وی افزود: تمام فعالیت های بهسازی بافت فرسوده طی مصوبه ای به کمیسیون ماده 5 رسیده است و این اقدامات با همکاری میراث فرهنگی فارس انجام می شود و این اداره نیز نماینده ای در جلسات کمیسیون دارد.

نقشه هوایی شهر جهرم پیش از تخریب خانه های تاریخی

صحبتهای شهردار جهرم در حالی است که این شهرستان اداره میراث فرهنگی ندارد و تنها برخی از کارمندان اداره یگان حفاظت از میراث فرهنگی در جهرم مستقر هستند. بنابراین با اشاره به این معضل و گفته های شهردار جهرم، فعالان میراث فرهنگی و معماری شهری معتقدند که این چه کار کارشناسی است که وقتی یک بنای چند صد ساله در محدوده بافت قدیمی قرار دارد و با حضور خانه ها و بناهای اطرافش در مجموع، یک بافت قدیمی را تشکیل می دهند به بهانه فرسودگی تخریب می شوند؟ اما در عوض محله هایی مانند خیابان ولیعصر و یا محله های زاغه نشین شهر جهرم نوسازی نمی شوند؟

همچنین کار کارشناسی و تفکیک بافت فرسوده از بافت تاریخی شهرها توسط سازمانهای شهرداری و شرکت های نوسازی تنها محدود به شهر جهرم نیست بلکه این مشکلی است که همه شهرهای دارای بافت قدیمی با آن رو به رو هستند مانند شهر شیراز استان فارس که از مدتها پیش، نوسازی بافت قدیمی منجر به تخریب تعداد زیادی خانه تاریخی در این محدوده شد.