به گزارش خبرنگار مهر، با افزایش شبکه‌های تلویزیون، به منظور جذب مخاطب بیشتر و مقابله با شبکه‌های ماهواره‌ای هر روز شاهد برنامه‌هایی در قالب‌های متنوع نمایشی و غیرنمایشی از تلویزیون هستیم. برنامه‌های روتین صبحگاهی، عصرگاهی و شبانگاهی حجم زیادی از آنتن تلویزیون را از آن خود کرده‌اند.
گرچه مدیران و مسئولان تلویزیون به دنبال خوراک‌های متنوع برای مخاطبان هستند، اما نباید از این مسئله غافل شوند که رشد کمیت تاثیری بر کیفیت بگذارد؛ مسئله‌ای که گاهی در برنامه‌های روتین شاهد آن هستیم. برنامه‌هایی که فقط هر روز روی آنتن می‌روند، بی‌آنکه هدفی را دنبال کند و تنها بخشی از آنتن یک شبکه را پر می‌کند.
متاسفانه برخی مواقع برنامه‌های روتین شکل هم هستند، در حالی که برنامه‌ساز باید مخاطب خودش را بشناسند و بر اساس روانشناسی و جامعه‌شناسی مخاطب برنامهاش را روز به روز متنوع‌تر کند.
گرچه در گذشته رقبا کمتر بودند، ولی الان شرایط برای برنامه‌سازان سخت‌تر شده است. البته باید پذیرفت انتظار و توقع مردم در سال‌های قبل به گستردگی الان نبود، ولی در حال حاضر توقع مردم از رسانه‌ای همچون تلویزیون فرق کرده است. برنامه‌های روتین مثل یک قطار در حال حرکت هستند که باید این قطار را مرتب در حین حرکت تعمیر کنیم.
لطفی: تهیه‌کننده هوشمند به دنبال راه‌های آسانتر برای برنامه‌سازی نیست
سعید لطفی، تهیه‌کننده برنامه " به خانه برمی‌گردیم" در پاسخ به این سئوال که چرا برنامه‌های روتین موفق بعد از چند سال که روی آنتن هستند به روزمرگی می‌افتند؟ و در این باره باید چه تمهیداتی اندیشید به خبرنگار مهر گفت: همانطور که اشاره کردید گاهی برنامه‌های روتین به روزمرگی می‌افتند. به نظرم زمانی می‌توان مانع این مسئله شد که تهیه‌کننده مناسبی کار را بر عهده داشته باشد. تهیه‌کننده و دیگر عوامل برنامه‌ساز باید مرتب با مردم در ارتباط باشند و درباره موضوع‌های برنامه با آنها صحبت کنند تا در جریان سلایق و نظرات آنها قرار بگیرند و بر آن اساس تغییرات را در برنامه اعمال کرده و مانع روزمرگی شوند.
وی در ادامه افزود: خوشبختانه امروز از طریق سامانه پیامک و درخواست از مردم برای انتقال پیشنهادهایشان کمتر با مشکل روزمرگی رو به رو هستیم. به هر حال تغییرات لازمه برنامه روتین است. باید تهیه‌کننده برنامه روتین مرتب گرافیک برنامه را به روز کند و برای خودش تعریف روزانه از برنامه داشته باشد. همچنین مرتب در حال بازنگری بر اساس سلایق و ذائقه مخاطبان باشد. تهیه‌کننده‌ای هوشمند است که تمام این ویژگی‌ها را داشته و در برنامه اعمال کند.
این تهیه‌کننده اشاره کرد: در مجموع معتقدم دلیل روزمرگی برنامه‌ها دور بودن از نظرات مردم است. سلایق و ذائقه مردم مرتب در حال تغییر است. نباید تهیهکنندگان به دنبال راه‌های آسانتر برای برنامه‌سازی باشند، چرا که در این صورت توفیقی حاصل نمی‌شود. دلیل موفقیت برنامه‌های روتین مثل "نود" به خاطر ارتباط مرتب با مردم است.
لطفی درباره اینکه اما گاهی شاهد ورود تهیه‌کنندگانی به برنامه‌های روتین هستیم که دانش لازم را ندارند، توضیح داد: این طور نیست، چرا که باید تهیه‌کننده دانش لازم را داشته باشد، اما ممکن است گاهی در انتخاب‌ها اشتباه شود. مثلاً فردی برای تهیه برنامه عصرگاهی اجتماعی بهتر از تهیه یک برنامه شبانگاهی سیاسی است. شبکه تهران تلاش می‌کند تا تهیهکنندگان متخصص برای هر برنامه‌ای را شناسایی و استفاده کند.
یکی از مسائلی که باید در برنامه‌های روتین مورد توجه قرار بگیرد، ظرفیت برنامه‌سازان است که گاهی شاهد انتخاب اشتباه آنها هستیم. برنامه‌سازان برنامه‌های روتین باید هوشمندی خاصی داشته باشند تا بتوانند جذابیت برنامه را حفظ کنند و علاوه بر حفظ مخاطبان فعلی به دنبال مخاطبان جدید هم باشند.
برنامه "سلامت باشید"
میربها: باید برنامه‌های روتین به صورت دائم مورد نظارت حرفه‌ای و جدی قرار بگیرند
حسن میربها، تهیه‌کننده برنامه "تهران 20" در پاسخ به این سئوال که شاهد هستیم برخی برنامه‌های روتین تلویزیون در حال حاضر بی‌هدف هر روز روی آنتن می‌روند، به خبرنگار مهر توضیح داد: این مسئله به مسائل داخلی در آن رسانه مربوط می‌شود. برخی مواقع گروه‌های برنامه‌ساز ظرفیت‌های لازم را برای برنامه روتین ندارند. وقتی نظارت دقیق و گسترده‌تر باشد، مسلماً جلوی این امر گرفته می‌شود. باید برنامه‌های روتین به صورت دائم مورد نظارت حرفه‌ای و جدی قرار بگیرند.
وی درباره ورود تهیهکنندگان به تلویزیون که دانش لازم و تخصص ندارند، توضیح داد: این مسئله یکی از ضعف‌ها محسوب می‌شود. اگر تهیه‌کننده فرد حرفه‌ای نباشد و تخصص نداشته باشد، مسلماً برنامه ضعیفی هم تولید می‌کند. متاسفانه هنوز تعریف درستی از وضعیت تهیه‌کنندگی نداریم. این مسئله در آثار نمایشی و غیر نمایشی صدق پیدا می‌کند و فقط شامل حال برنامه‌های ترکیبی، گفتگومحور و ... نمی‌شود.
این تهیه‌کننده بیان کرد: متاسفانه تهیه‌کننده به عنوان کسی شناخته شده که باید مسائل مالی را پیگیری کند و این حرفه را به عنوان مسئول مالی تنزل داده‌ایم. در حالی که نباید این گونه فکر شود، چرا که هدایتگر اصلی کار تهیه‌کننده است. ما سعی کرده‌ایم در برنامه "تهران 20" با استفاده از یک گروه حرفه‌ای، مناسب و بهره بردن از مشاوره افراد صاحب‌نظر به آفت روزمرگی دچار نشویم و از نقطه نظرات مدیر شبکه و مدیر گروه نهایت استفاده را می‌بریم. امیدوارم روز به روز به موفقیت برنامه " تهران 20" افزوده شود.
یکی از معضلات برنامه‌های روتین تلویزیون این است که در اوج تمام نمی‌شود. در حالی که تهیه‌کننده‌ای هوشمند است که برنامهاش را در اوج تمام کند. گرچه برنامه‌هایی هم همانند "مردم ایران سلام" با اجرای محمدرضا شهیدی‌فر هم بودند که در اوج تمام شدند و مخاطبان با همان خاطرات خوش که برنامه را شروع به دیدن کردند با همان خاطرات خوب هم برنامه را تمام کنند.
رکنی: گروه برنامه‌سازان علاقمند نیستند برنامه‌شان از اوج بیفتد
سیدعبدالمجید رکنی، تهیه‌کننده برنامه "سمت خدا" درباره اینکه چرا پخش برنامه‌های روتین در اوج تمام نمی‌شود و تهیهکنندگان در این باره ریسک نمی‌کنند، به خبرنگار مهر گفت: گروه برنامه‌ساز هم دوست ندارند که برنامه از اوج بیفتد و از سوی دیگر تهیه‌کننده یک برنامه اولین نفری است که می‌داند زمان مرگ برنامهاش چه زمانی است، اما تلویزیون اهل ریسک کردن نیست که برنامه‌ای را در اوج متوقف کند.
این تهیه‌کننده یادآور شد: البته این مسئله طبیعی است چرا که وقتی پخش برنامه‌ای در اوج تمام شود نمی‌توان انتظار داشت که فردای آن روز هم یک برنامه پر مخاطب روی آنتن برود. البته بهتر است که برنامه‌ای در اوج تمام شود و مردم هم با خاطرات خوبی که برنامه را شروع به دیدن کردند با همان خاطرات خوب هم تمام کنند. به هر حال تمام کردن یک برنامه در اوج به جسارت و شجاعت نیاز دارد.
وی در ادامه افزود: تهیه یک برنامه روتین دینی که همیشه جذابیت لازم را برای مخاطبان داشته باشد کار دشواری است، چرا که مردم مرتب به دنبال شنیدن مطالب نویی هستند. امیدواریم بتوانیم در برنامه "سمت خدا" پاسخگوی نیاز مخاطب باشیم.
رکنی یادآور شد: حال باید این سئوال را مطرح کرد که چگونه یک برنامه می‌تواند با تاخیر به روزمرگی برسد. وقتی گروهی کار خودشان را شروع می‌کنند با موانع می‌جنگند، اما بعد از مدتی که دشمن فرضی وجود ندارد گروه برنامه‌ساز ساخت برنامه برایشان عادت می‌شود و خمیده می‌شوند. برای جلوگیری از این مسئله باید مرتب مسائل جدید در برنامه طرح شود.
این تهیه‌کننده خاطرنشان ساخت: گرچه برنامه روتین "سمت خدا"دینی است، اما ما همیشه سعی داریم مسائل جدید را مطرح کنیم تا برای بینندگان جذابیت‌های لازم را داشته باشد و برای دیدن این برنامه ترغیب شوند. روزانه چند هزار پیامک، ایمیل و تلفن به برنامه "سمت خدا می‌شود. در این ارتباطات ده‌ها ادبیات و مسائل مختلف دینی مطرح می‌شود و ما از آنها ایده می‌گیریم.
رکنی اشاره کرد: وقتی با یک کارشناس برای طرح مسئله صحبت کنیم ممکن است 50 موضوع را پیشنهاد بدهد که این تعداد زیر شاخه پنج موضوع هستند. نقطه قوت ما ارتباط جدی با مخاطب است. گرچه برنامه "سمت خدا" به لحاظ ساختار ساده است، اما به لحاظ محتوا امتیازهای فراوانی دارد و مخاطبان هم ارتباط خوبی با آن برقرار کرده‌اند.
یکی از مسائل مهمی که تهیهکنندگان برنامه‌های روتین برای ساخت برنامه با آن رو به رو هستند، بودجه است؛ اما آنها گلایه دارند که بودجه برنامه‌های روتین کم است و در این باره فکر جدی نمی‌شود و همین مسئله برنامه‌سازان را دچار مخاطره کرده است.
میرحسینی: تصویب برنامه‌های روتین با برآوردهای قدیمی انگیزه‌ای برای گروه تولید نمی‌گذارد
سیدغلامرضا میرحسینی، تهیه‌کننده برنامه "سلامت باشید" درباره اینکه چرا برنامه‌های روتین موفق بعد از چند سال که روی آنتن هستند به روزمرگی می‌افتند؟ به خبرنگار مهر گفت: این مسئله از دو جنبه قابل بررسی است. در ابتدا باید نگاه به گروه برنامه‌ساز و شرایطی که با آن رو به رو هستند، کرد و از سوی دیگر امکانات را باید در نظر گرفت.
وی در ادامه افزود: وقتی برنامه‌ای به صورت روتین چند سال روی آنتن می‌رود، هزینه‌هایش نیز کاهش می‌یابد و با برآوردهای قبلی تمدید می‌شود و با این وضعیت تهیه‌کننده قادر نیست آیتم‌های جدید را اضافه کند، چرا که بودجه لازم را در این باره ندارد. مسلماً تهیه‌کننده هم به دنبال سلیقه و نظر مخاطب است، اما وقتی ساخت برنامه‌ای با برآورد قدیمی تصویب می‌شود انگیزه‌ای برای گروه برنامه‌ساز نمی‌ماند تا به دنبال نوآوری باشد.
این تهیه‌کننده درباره اینکه اما گاهی شاهد ورود تهیه‌کنندگانی به برنامه‌های روتین هستیم که دانش لازم را ندارند، توضیح داد: دلیل این مسئله این است که رقابت در این عرصه محدود شده و توجه به طرح‌های نو کم شده است. گاهی توانایی افراد و خلاقیت‌شان به خوبی شناسایی نمی‌شود. از سوی دیگر تهیهکنندگان رسمی سازمان مرتب دوره‌های آموزشی را می‌بینند، اما تهیهکنندگان جدید این دوره‌ها را نمی‌بینند که یا ظرفیت‌های لازم را برای ساخت برنامه‌های تخصصی را دارند یا نه؟
وی خاطرنشان ساخت: گاهی هم برنامه‌های روتین نظارت لازم نمی‌شوند و در نتیجه برنامه‌ها به روزمرگی دچار می‌شود. در مجموع باید در ساخت برنامه‌های روتین باید از تجربه، خلاقیت و توان تهیه‌کننده در نظر گرفته شود.
برنامه‌های روتین نیازمند تغییرات برنامه‌ریزی شده است، به همین دلیل باید ایده‌های نو به برنامه تزریق شود تا جذابیت لازم را برای مخاطبان داشته باشد. امیدواریم طبق تاکید علی دارابی، معاون سیما بر تغییرات برنامه‌های روتین صبحگاهی، عصرگاهی و شبانگاهی شاهد اتفاقات نویی در برنامه‌های روتین باشیم.
-----------------------
گزارش: فاطمه عودباشی
نظر شما