قوانین ممنوعیت خروج اشیای تاریخی جدی گرفته نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، جلیل گلشن، پژوهشگر و محقق حوزه میراث فرهنگی در نشست آموزشی کنوانسیون منع صدور، ورود و انتقال غیرقانونی مالکیت اموال فرهنگی مصوب سال 1970 که روز دوشنبه برگزار شد گفت: ایران از قدیمی ترین سرزمینهایی است که براساس مدارک موجود بشر در آن استقرار یافته است اما همواره آثاری که از گذشته آن به جا مانده مورد دخل و تصرف بسیاری قرار گرفته است. بنابراین قوانین و کنوانیسون های مرتبط با این موضوع می تواند فرصتی برای جلوگیری از سرقت آثار از ایران و کشورهایی که صاحب اموال تاریخی هستند باشد تا به کمک آنها بتوان اموال مسروقه را به سرزمینهای اصلی برگرداند.

وی افزود: فواید عضویت ایران در کنوانسیون 1970 این بوده که بسیاری از آثار به ایران برگشت داده شد مانند سنگ قبر یا کاشیهای امامزاده ای که از رومانی به ایران آمد.

گلشن بیان کرد: در این کنوانسیون آثار فرهنگی به معنای اثری با موضوع مذهبی یا غیر مذهبی است که اهمیت آن از دیدگاه باستان شناسی ماقبل تاریخ، تاریخی، ادبی، هنری یا علمی هر کشور مشخص شده است.

وی در ادامه گفت: کشورهای عضو کنوانسیون ورود، صدور و انتقال غیرقانونی مالکیت اثر فرهنگی را یکی از علل اساسی فقر میراث فرهنگی کشورهای مبدا اثر در برابر خطرات ناشی از آنها می دانند به همین منظور کشورهای عضو با هر وسیله ای که در اختیار دارند و با متوقف کردن این اعمال و کمک به جبران خسارت با این حرکت مقابله می کنند پس ورود و صدور آثار فرهنگی که بر خلاف مقررات این کنوانسیون توسط کشورهای عضو انجام شود، غیر قانونی است.

گلشن با تاکید بر اینکه ایران به دلیل آسیبهای زیادی که از سرقت آثار دیده یکی از اعضای این کنوانسیون است، افزود: ما از نظر قوانین چه در کنوانسیون و چه در داخل کشور هیچ کمبودی نداریم متنها باید به آن قوانین عمل کنیم تا بتوانیم از خروج غیرقانونی آثار جلوگیری کنیم.

وی با انتقاد از اینکه بسیاری از قوانین مصوب در ایران اجرا نمی شوند، گفت: برخلاف مصوبه ای که مجلس در سال 58 درباره ممنوعیت فروش و حتی تبلیغ دستگاههای فلزیاب به تصویب رسانده بود اکنون مشاهده می کنیم به صورت کاملا واضح این دستگاهها که به زعم متخلفان برای پیدا کردن گنج کاربرد دارد، روی در و دیوار شهر تبلیغ می شوند.

این محقق میراث فرهنگی گفت: هنوز دولت نمی داند در مراکز مانند فرهنگستان هنر، سفارت خانه ها و یا سازمانها چه آثار تاریخی وجود دارد درحالی که بایدذ فهرستی از اشیای تاریخی موجود را تهیه می کرد.

وی به قانون مصوب جمع آوری ماشینهای قدیمی سازمانها اشاره کرد و گفت: در این قانون می بایست خودورهای قدیمی در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار می گرفت تا این سازمان موزه ای از این خودروها تشکیل دهد درحالی که به این قانون توجهی نشد.

این پژوهشگر با اعلام اینکه ایران موزه تخصصی بسیار کمی دارد به ذکر مثالی پرداخت و افزود: ایران یکی از کشورهای صاحب علم در طول تاریخ است اما یک موزه علم ندارد. حتی یک موزه پزشکی هم نداریم درحالی که اولین جراحی های مغز که جزو علوم پزشکی است سالها قبل در ایران انجام می شد.

وی به مورد دیگری از قوانین میراث فرهنگی تصویب شده در ایران اشاره کرد و گفت: در سال 1309 قانونی به تصویب رسید که درباره ثبت آثار صنعتی اماکن و ابنیه بود. درحالی که تا کنون یک موزه صنعتی مناسب در ایران نداشته ایم.

گلشن افزود: کسی نمی تواند بگوید که مته به عنوان یک ابزار صنعتی در ایران ریشه تاریخی ندارد چون سفالهای تکه تکه شده زمان گذشته به وسیله ای بند زده می شدند تا دوباره قابل استفاده شود بعدها چینی بند زن ها نیز برای سوراخ کردن چینی از وسیله ای شبیه به مته استفاده می کردند بنابراین می توان سیر تغییر و تحول مته را نیز به وسیله ابزار موجود گردآوری کرد. اما متاسفانه مشکل اینجاست که ما نگاه صنعتی به آثار تاریخی نداریم و هر شی را فرهنگی می دانیم.

نشست آموزشی کنوانسیون منع صدور، ورود و انتقال غیرقانونی مالکیت اموال فرهنگی مصوب سال 1970 به مناسبت چهلمین سال تصویب این کنوانیسون امروز در محل سازمان ملی یونسکو در ایران با حضور جمعی از کارشناسان میراث فرهنگی، موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، موسسه دیدبان یادگارهای فرهنگی، فرهنگستان هنر و... برگزار شد.