به گزارش خبرگزاری مهر، نمایشنامه لوچیانو ناتینو با حضوربازیگرانی چون داریوسیرلی، فابیو فاسیو، فدریکا تریپیدی، فرانچسکو میکا، لودویکو بوردیگنون، لوچیا جیوردانو، مارکو آندورنو، ماسیمو باربرو، پائولو بوردیگنون، پاتریژیا کاماتل، سبستیان آمادئو در پانزدهمین جشنواره سنتی آئینی روی صحنه میرود.
در خلاصه نمایش آمده است در جامعه روستایی ایتالیا، این باور وجود داشت که هر سال در شب 31 اکتبر، نیاکان از دنیای مردگان باز می گردند تا زندگان را ملاقات کنند. از همین رو، بازماندگان برای تغذیه ی آنها بر روی میز آشپزخانه مقداری شیر، شراب و شاه بلوط باقی می گذاشتند.
در این نمایش که بر اساس مهم ترین اثر نویسنده و قوم شناس ایتالیایی، نوتو رولی است، نیاکان طی خاطرات زندگی گذشته شان، زندگی روستایی ایتالیایی را در طول سده ی بیستم توصیف می کنند: قحط سالی، کشمکش، کوچ به فرانسه و آمریکا، جنگ، و اما البته داستان هایی که شبانه در اصطبلها، جشنها و آیینها میگفتند. تمام داستانهای ارائه شده بر اساس روایت های شفاهی واقعی هستند.
- حمیدرضا آذرنگ، نویسنده و کارگردان تئاتر درباره جشنواره سنتی آئینی گفت: موضوع جشنواره نمایشهای آیینی سنتی ریشه در گذشته و تاریخ ما دارد و جامعه به راحتی نمی تواند این نمایشها را فراموش کند و بنابراین لازم است به اندازه جشنواره های مناسبتی دیگر برای آن وقت و هزنیه گذاشته شود تا بتوانیم آیین و سنت خود را زنده نگه داریم و انتقال مفاهیم به نسل نو داشته باشیم.
وی با بیان اینکه اتفاق بد در برگزاری جشنواره نمایشهای آیینی سنتی دو سالانه شدن آن بود، افزود: جشنواره نمایشهای آیینی سنتی، محل بسیار خوبی برای تعاملات نمایشهای سنتی بین ایران و کشورهای دیگر و ویترین نمایشهای ایرانی بود و زمانی که سالیانه برگزار می شد، اعتباری برای خودش کسب کرد و همپای جشنواره فجر شده بود؛ اما متاسفانه به دلیل برخوردهای سلیقه ای، برگزاری جشنواره دوسالانه شد و از اعتباری که داشت سقوط کرد.
آذرنگ توضیح داد: حاصل یک جشنواره می تواند حدود بیست اثر نمایشی تازه با نگاه نو و مضامین آیینی و سنتی باشد که در طول سال در سبد فرهنگی خانواده های کل ایران و در تمام شهرستانها قرار بگیرند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر ادامه داد: متاسفانه ما تنها به سالنها، بودجه و بضاعت تهران توجه کردیم و به شهرستانها توجهی نداشتیم و به همین دلیل است که در یک نقطه می مانیم و قدم های روبه جلو را بسیار سخت برمی داریم و اگر هم پیشرفتی باشد، اتفاقات گذرایی است که مداومت ندارد.
- محمدحسین ناصربخت، نویسنده و کارگردان تئاتر که سابقه دبیری جشنواره آئینی و سنتی را در کارنامه دارد معتقد است جشنواره نمایشهای آیینی سنتی، در دوره پس از انقلاب، یکی از جاهایی بوده که گروههای نمایش آیینی توانستند تلاش هایشان را به عرصه ظهور برسانند.
وی با اشاره به اینکه داشتن یک پژوهشکده و یک تماشاخانه دائمی اجرا برای نمایشهای سنتی یک آرمان است، اضافه می کند: جشنواره در نبود تماشاخانه و بنیادی برای نمایشهای سنتی، سعی کرده وظایف آن دو را انجام دهد؛ هرچند که این کار ایده آل نیست، اما حداقل این مناسبت باعث شده برخی از این گروهها امید داشته باشند که هر سال یا هر دوسال، توجهی به آنها می شود.
ناصربخت اجرای عمومی در طول سال نمایشهای آیینی را آرمان برگزارکنندگان جشنواره برشمرد و توضیح داد: باید به سمتی برویم که نمایشها فقط به زمان برگزاری جشنواره محدود نشود و در تمام طول سال هم اجرا شود؛ هرچند که این اتفاق در سالهای اخیر افتاد و به آثار بخش صحنه ای اجرای عمومی داده شد.
وی بر وجود سالنی ویژه نمایشهای آیینی سنتی تاکید می کند و می افزاید: ما باید سالن ویژه نمایشهای آیینی سنتی داشته باشیم که معماری آن هم با این قبیل نمایشها بخواند تا فرصتی برای گروهها به وجود آید و اینها بتوانند برای اجرای عموم تولید مستمر داشته باشند.
دبیر سابق جشنواره نمایشهای آیینی سنتی، نقش جشنواره در جلوگیری از فراموش شدن برخی نمایشهای ایرانی را موثر میخواند و اظهار می دارد: جشنواره نمایش های آیینی سنتی به طور نسبی و در نبود بنیاد و پژوهشکده مربوطه، کارهایی را انجام داده و به خصوص در مورد برخی اشکال مثل تعزیه مثمرالثمر بوده؛ اما در مورد برخی اشکال هم مثل نمایشهای شادی آور کمتر توانسته تاثیرگذارباشد زیرا شرایط طبیعی حضور آن نمایشها فراهم نبوده است.
وی با بیان اینکه جشنواره نمایشهای آیینی سنتی به تنهایی نمی تواند در حفظ نمایشهای ایرانی تاثیرگذار باشد، خاطرنشان می سازد: باید حتما بنیاد نمایشهای آیین سنتی و پژوهشکده آن تشکیل شود و همواره گروههای نمایشی که در این زمینه فعال هستند، این امکان را داشته باشند تا کارهایشان را عرضه کنند.
- رحمت امینی، نویسنده و کارگردان تئاتر معتقد است نمایشهای آیینی و سنتی باید مستحکمترین جایگاه را بین انواع نمایشی در کشور داشته باشد؛ چراکه شیوههای اجرا همراه با مضامین، کاملا برآمده از فرهنگ، سنت و آیینهای خودمان است و زادبوم این نوع نمایشها در همین کشور است.
وی با بیان اینکه ورود تئاتر غربی از دامنه نفوذ نمایشهای کهن ایرانی کاسته است خاطرنشان می سازد : با کمی توجه میتوانیم بهرههای زیادی از نوع نمایشی آیینی و سنتی ببریم ولی غافلیم؛ البته بخشی از رفع این تغافل و زنده کردن این نمایشها توسط جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی انجام میشود وبرگزاری چنین جشنوارهای این فرصت را فراهم میآورد تا یادمان نرود دارای پیشینه قابل توجه نمایش ایرانی بوده و هستیم.
امینی ابراز امیدواری می کند در کنار جشنواره نمایش آیینی و سنتی، جریان عمومی این نوع نمایش نیز حفظ شود و افزود: مرکز هنرهای نمایشی در حوزه نمایش آیینی و سنتی تلاشهایی کرده و مثلا تالار سنگلج قرار است جایگاهی برای نوع تفکر نمایش ایرانی باشد که خوب است؛ ولی به نظرم کم است و این نوع نمایش جای آن را دارد که در محیطهای شهری و فرهنگسراها نیز اجرا شود.
این مدرس تئاتر گفت: جشنواره نمایشهای آیین و سنتی از معدود جشنوارههایی است که باید در طول سال به معنای درست کلمه فعال باشد؛ یعنی دبیرخانه داشته باشد، نه فقط برای دریافت و ثبت متون، بلکه دبیرخانهای که مدام با گروههای آیینی سنتی در تماس باشد، به آنها سر بزند و در جریان مشکلاتشان قرار بگیرد تازمانیکه جشنواره برگزار شود و در این حالت است که یک جشنواره عالی خواهیم داشت که از دل آن تعدادی کار در میآید که در طول سال اجرا میشود و بخش عمدهای از نیاز مخاطبان را پر میکند.
- عادل بزدوده، نویسنده و کارگردان تئاتر یکی از محاسن جشنواره نمایش های آیینی و سنتی را این می داند که دستاندرکاران متوجه میشوند در اقلیمهای مختلف چه سنتها و آیینهایی وجود دارد و این آیینها در جشنواره به مردم معرفی میشود.
وی خواستار اختصاص جایگاه و پایگاه اساسی برای انواع نمایشها می شود ومی گوید: باید در طول سال این نوع نمایشها در سراسر ایران و نه فقط در تهران به اجرا دربیاید؛ در حالی که متاسفانه هنوز چنین برنامههایی فقط در مرکز اتفاق میافتد و به نظر من باید هرازگاهی جشنوارهها به یکی از شهرستانها داده شود و شهرهای بیشتری در طول سال درگیر شوند.
بزدوده همچنین با اشاره به زحمتی که گروهها برای آمادهسازی نمایشها متحمل میشوند، اظهار می دارد: باید این گروهها با برنامهریزی دقیقی در طول سال در سالنهایی که مورد نظرشان است، در شهرستانهای مختلف به اجرای مستمر و یک ساله بپردازند تا هم به لحاظ درآمدزایی برای گروه خوب باشد و هم این فرهنگ و سنت که تبدیل به یک نمایش دیداری شده، جای خود را باز کند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر با تاکید بر نقش جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی در جلوگیری از فراموش شدن برخی آیینهای کهن ایرانی، تصریح می کند: کسی نمیتواند منکر اثر مثبت جشنواره نمایش آیینی و سنتی باشد؛ اما مهم این است که بعد از جشنواره چه اتفاقی می افتد و با تمام شدن جشنواره، بعد از آن چه میشود و گروهها چه میکنند؟ فقط دو اجرا در جشنواره یا بیست و سی اجرا برای نمایشها کافی نیست و به عبارتی هم هدر دادن بیتالمال است و هم اینکه گروه در طول سال علاف میماند.
- اردشیر صالح پور، نویسنده و کارگردان تئاتر گفت: یکی از اهداف برگزاری جشنواره نمایش های آیینی سنتی، معرفی و شناسایی این گونه نمایشی به مخاطب امروزی است؛ اما معرفی به تنهایی کافی نیست و ما باید از نگاه آرشیوی، گلخانه ای و موزه ای نسبت به آیین ها و سنت ها دوری کنیم.
وی افزود: اگر سنت ها استمرار پیدا کند و تزاید و تداوم داشته باشد؛ میتوان گفت کشوری صاحب فرهنگ و هویت است و هنر آن به صورت زنده و پویا جریان دارد و بنابراین صرف اینکه هر دو سال یک بار به صرافت برگزاری جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی بیفتیم، ما را به جایی نخواهد رساند.
صالح پور با بیان اینکه تئاتر سنتی، تئاتر ملی و تئاتر ایرانی باید در سرلوحه استراتژی و چشم انداز تئاتر کشور قرار بگیرد، اظهار کرد: نمایش ایرانی با تئاتر غربی منافاتی ندارد؛ بلکه مکمل هم هستند اما متاسفانه روز به روز رویکردی به فرهنگ، سنت ها، ارزشها و آیینهای خود نداریم.
وی درباره ضرورت اجرای عمومی برای آثار حاضر در جشنواره گفت: من معتقدم صرف شرکت در یک جشنواره نمی تواند دلیلی برای قطعی بودن اجرای عمومی آن باشد؛ ضمن آنکه باید زمینه ای برای اجرای عمومی همه کارهایی که در جشواره شرکت می کنند، فراهم شود و در این مورد باید به میزان توجه به مخاطب شناسی در آثار نمایشی توجه کرد.
این نویسنده و کارگردان تئاتر ادامه داد: از یک سو مسوولین باید امکانات را برای اجرای عمومی آثار فراهم کنند و از سوی دیگر گروه هنری نیز باید در تولید کار مخاطب شناسی داشته باشد و اثرش واجد ارزشهای یک تئاتر مردمی و کامل باشد تا اگر به اجرای عمومی رفت، بتواند مخاطب جمع کند و بنابراین هردو این موارد باید با هم در نظر گرفته شود.
صالح پور با بیان اینکه جشنواره نمایش های آیینی سنتی از ستاد اجرایی و شورایی بسیار قوی و متخصص برخوردار است، اضافه کرد: نباید همه چیز به چند روز برگزاری جشنواره اکتفا و خلاصه شود؛ بلکه این سفره باید در طول سال گسترده باشد تا جامعه بتواند از آن ارتزاق کند و ذائقه ایرانی در آن رعایت شود.
مسئول بخش نمایشهای ایرانی جشنواره تاکید کرد: جشنواره باید برنامه ای را برای ادامه حیات تئاتر ایرانی و اجرای مستمر آن در طول سال داشته باشد و روند آن به تداوم و تزاید تئاتر سنتی و آیینی، به عنوان یکی از شاهراههای اصلی برای رسیدن به تئاتر ملی و نیز تولید مستمر و روشنایی چراغ صحنه بیانجامد.
نظر شما