ناصر نصیری طراح و گرافیست در گفتگو با خبرنگار مهر در ارزیابی وضعیت طراحی گرافیک کتاب در سال‌ها‌ی اخیر و مقایسه آن با چند دهه پیش، گفت: کتاب یک نوع بنای معماری است با این تفاوت که به جای حرکت در معابر و پله‌های ساختمان، در کتاب و مجله با پلان‌ها و سطوح مختلف با ورق زدن به پیش می‌رویم.
وی ادامه داد: در این حالت ارتباطی که ما از نظر بصری با حجم و سطوح کتاب برقرار می‌کنیم خیلی مهم‌اند و انسجام، هماهنگی و یک دست بودن و در عین حال رابطه خلاقانه این موارد با هم نیز خیلی مهم است. کتاب از نظر گرافیکی یک محصول فعال است یعنی ما با یک سطح برخورد نداریم بلکه با سطوحی در جزء و همزمان ارتباطشان با کل مجموعه برخورد داریم، بنابراین یک طراح باید برای حصول یک نتیجه خوب از کتاب‌آرایی، تصمیم‌های درست و خلاقانه‌ای بگیرد تا مطالب به نحوی شایسته و جذاب با مخاطب رابطه برقرار کند و ملال‌آور نباشد.
استفاده افراد غیرمتخصص از نرم‌افزارهای گرافیکی باعث افت کیفیت شده است
شاعر مجموعه شعر «نه آواز قناری و نه همهمه باد» تاکید کرد: البته لازم است در بررسی مهندسی کتاب، محدودیت‌های چاپ لحاظ شود. با این توضیح اگر بخواهیم غالب آثار منتشر شده در حوزه کتاب را در نظر بگیریم، آثار از نظر کلی در سطح پایین‌تری نسبت به گذشته قرار می‌گیرند. بخشی از این دلایل متاثر از فضایی است که در حوزه‌های دیگر ارتباط تصویری به وجود آمده اما مساله دیگر هم نفوذ بدون کنترل و سهل نرمافزارها همچنین حضور هر کسی که مختصری از کار با نرمافزارها را به طور کل فرا گرفته، در این حوزه است که به پایین آمدن سطح طراحی گرفیک کتاب دامن زده است.
نصیری درباره دیگر دلایل افت طراحی کتاب در ایران توضیح داد: از سویی دیگر ارزان بودن فعالیت آدم‌های غیرحرفه‌ای و در عین حال دستمزد منطقی طراح‌های گرافیک آگاه و کارآزموده و خلاق، سبب شده است که آدم‌های جدی کمتر در این حوزه فعالیت کنند اما به‌طور خاص در حال حاضر ما کتاب‌های خوب از نظر معماری، طراحی، لی‌اوت، جلد و چاپ داریم که آثاری معتبر و ارزشمند هستند.
وی اضافه کرد: البته کتاب متناسب با موضوع و حوزه‌ای که در آن قرار می‌گیرد و حتی سلیقه و شناخت ناشر از گرافیک، صاحب شخصیت بصری سالم یا ناسالم می‌شود. مثلا در حوزه ادبیات از ناشر‌ها انتظار بیشتری می‌رود که به وجه بصری اثر از روی جلد گرفته تا تایپوگرافی مطالب داخلی و لی‌اوت توجه کنند اما در عمل می‌بینیم که برخی آثار خیلی نازل هستند و تفاوت ناچیزی بین شخصیت کلی کتاب‌های این همه ناشر با یکدیگر می‌بینیم و انگار که همه تولیدشده یک سلیقه نازل هستند.
کار طراح گرافیک به طراحی جلد کتاب منحصر نیست
به گفته وی اصل حضور یک طراح گرافیک تنها برای ساختن یک طرح جلد خوب برای یک کتاب نیست بلکه کلیت آن کتاب باید زیر نظر، پیشنهاد‌ها و خلاقیت‌های وی انجام شود تا در نهایت محصول‌های یک ناشر تفاوتی چشم‌گیر و قابل تشخیص با ناشرهای دیگر داشته باشد.
وی در تکمیل صحبت‌هایش گفت: ما حتی سلیقه عموم مردم را هم پایین آورده‌ایم. وقتی صحبت از استاندارد می‌کنید منظورتان هر چه که باشد من فکر می‌کنم اصل این ماجرا احترام گذاشتن به وقت، حوصله، سلیقه و چشم مخاطب‌های کتاب است. این بحث کوچکی نیست، ببینید در ترکیه که تقریبا می‌شود گفت با ما در یک بستر فرهنگی قرار می‌گیرد، خصوصا در همین بحث تاریخ بصری و کتاب و مطالبی از این دست، سلیقه مردمش در سطح میانه است و آنها از آثار منتشر شده سطح پایین خیلی کم استقبال می‌کنند، انتظار عمومی بالا رفته و ناشران نمی‌توانند هر محصولی را به خورد مردم بدهند.
نظر شما