خوانش آیات قرآن با خط نستعلیق برای عموم راحت نیست

علی‌اصغر مقتدایی پژوهشگر و هنرمند خوشنویس با اشاره به تاریخچه کتابت قرآن به خط نستعلیق به خبرنگار مهر گفت: قرآن مجید چند بار با نستعلیق کتابت شده است. اولین بار بخش‌هایی از این کتاب آسمانی توسط شاه محمود نیشابوری در قرن یازدهم انجام شد که نمونه آن در یکی از موزه‌های استانبول نگه‌داری می‌شود. اما مرحوم سیدحسین میرخانی برای نخستین بار قرآن کریم را به صورت کامل به خط نستعلیق نوشته‌اند.

وی ادامه داد: از لحاظ زیبایی، خط نستعلیق به عنوان خط اصلی ما ایرانیان محسوب می‌شود که بسیار شکیل و زیبا است اما قرائت آن برای مخاطب کمی مشکل است. اما با خط نسخ، خوانش آیات روان‌تر و بهتر انجام می‌شود. خوشنویس‌ها به راحتی می‌توانند آیات به خط نستعلیق را بخوانند اما برای عموم، آنطور که باید خوانا نیست.

این پژوهشگر با بیان اینکه خط نسخ مناسبت‌ترین خط برای کتابت قرآن است، افزود: هفت نوع خط نسخ داریم که نسخ نیریزی یا همان نسخ ایرانی از همه مهم‌تر است. مرحوم نیریزی در دوره صفوی شیوه‌ای ابداع کرد که به نسخ ایرانی یا نیرزی معروف شد. بعد از ان هم قرآن‌ها با همین خط نوشته شدند. وصال شیرازی و دیگران نیز این راه را ادامه دادند. در دوره معاصر هم هنرمندی همچون طاهر خوشنویس قرآن و مفاتیح را به خط نسخ کتابت کرده است.

مقتدایی در ادامه گفت: قرآنی که توسط عثمان طه کتابت شده است، با نسخ ترکی است که برای همه شناخته‌شده ‌است. با رواج این خط، قرآن‌هایی که به نسخ ایرانی کتابت‌شده بودند به مرور کمتر شدند به طوری که قاریان قرآن هم‌اکنون فقط از خط عثمان‌طه استفاده می‌کنند. البته قرآن‌هایی به خط نیریزی وجود دارد که هم گرانقیمت هستند و با تیراژ اندکی منتشر می‌شوند.

این پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به توجه کم به خط نسخ ایرانی بیان کرد: حیف است که خط نسخ ایرانی امروز به فراموشی سپرده شده است. اکنون کمتر از ده نفر هنرمند خوشنویس وجود دارند که در کتابت به نسخ ایرانی استادند. یکی از علل این امر، آن است که انجمن خوشنویسان برای اعطای مدرک ممتاز خط دوم را اجباری کرده‌است که با توجه به اینکه تعلیم‌دهنده کمی در نسخ ایرانی حضور دارند، اغلب هنرجویان خط شکسته نستعلیق را انتخاب می‌کنند بیشتر شکسته را انتخاب می‌کنند. در این میان به خط نسخ و ثلث توجه کمتری صورت می‌گیرد.