به گزارش خبرنگار مهر، کتابهای خطی و نفیس ندوشن که قدمت برخی از آنها به 600 سال می رسد و کم سن ترین آنها حداقل 150 سال قدمت دارد، طی سالهای گذشته در انبار مسجدی در ندوشن نگهداری می شد و هیئت امنای این مسجد از آنجا که کتابها وقفی بود معتقد بودند که کتب نباید از مسجد خارج شوند.
همین عقیده و البته کم توجهی میراث فرهنگی در سالهای گذشته سبب شد این کتابها خوراک موریانه ها شوند و رطوبت و گرد و خاک و ... خسارات قابل توجهی به این کتابها وارد کند.
جدیدترین عکسها از مراحل مرمت کتب تاریخی ندوشن/ عکسها متعلق به هفته گذشته است
خبرگزاری مهر در سال 88 با انتشار گزارشی تصویری تشریحی از وجود این کتابها خبر داد و از آن پس بود که میراث فرهنگی تلاش خود را برای انتقال این کتابها به مرکز استان انجام داد و در نهایت نیز قرار شد این کتب پس از مرمت به ندوشن بازگردانده و در موزه ای که اکنون در دست احداث است، نگهداری شود.
مراحل مستندسازی کتب ندوشن قبلا انجام شده بود
این کتابها که به گفته برخی منابع آگاه در ندوشن مورد سرقت قرار گرفته و اکنون 202 جلد از آن برجای مانده، تماما به مرکز استان منتقل شده و اکنون پس از گذشت مدتها تنها مرحله مستندسازی آن طی شده است.
این در حالی است که در گزارشهای قبلی خبرگزاری مهر در مورد این کتابها، مسئول قبلی میراث فرهنگی یزد نیز از مستندسازی این کتب خبر داده بود و اعلام کرده بود این کتابها شناسنامه دار شده اند.
به هر ترتیب اکنون این کتابها در میراث فرهنگی یزد هستند یک گروه با عنوان گروه فرهنگ گستر پاریاب شامل چهار کارشناس اکنون مشغول کار بر روی 202 کتاب ندوشن هستند ولی کار هنوز وارد فاز مرمت نشده است.
شناسنامه تخصصی و عمومی کتب ندوشن تهیه شد
این گروه تاکنون کار تهیه شناسنامه عمومی شامل ابعاد، اندازه، وزن و اطلاعات اولیه همچنین شناسنامه تخصصی شامل نوع قطع، سطور صفحات، مشخصات صفحات آخر و یادداشتهای احتمالی در صفحه های اول و آخر کتب، نام نویسنده و کاتب، نام اهدا کننده و واقف و .... را انجام داده اند.
کتب تاریخی ندوشن هنوز وارد فاز مرمت نشده است
امین اموال اداره میراث فرهنگی استان یزد در این زمینه اظهار داشت: از مجموع کتب تحویل گرفته شده از ندوشن، 114 کتاب قرآن کامل، 22 سی پاره قرآن، 53 شصت پاره قرآن و 13 جلد کتب ادعیه، مفاتیح، حکایات مربوط به اخلاق دینی و 305 برگ اوراق جدا شده نابسامان بوده است.
الهه خاکباز الوندیان ادامه داد: چهار جلد چرمی نفیس نیز در میان این کتب وجود داشت که کتب مربوط به آنها شناسایی و به درون جلدها منتقل شد.
وی بیان داشت: قدمت این کتب مربوط به دوران صفویه تا قاجار است و قدمت آنها به بین 150 تا 600 سال می رسد.
کتب ندوشن بین 30 تا 40 درصد آسیب دیده اند
پیمانکار میراث فرهنگی و کارشناس اشیا و نسخه های خطی میراث فرهنگی یزد نیز در این زمینه اظهار داشت: کتب ندوشن بین 30 تا 40 درصد آسیب دیده اند.
مریم افشین پور ادامه داد: این آسیبها به دلیل نگهداری در مکان نامناسب وارد شده و شامل کرم خوردگی، رطوبت، لکه های چربی و سوختگی است.
گرچه مستند سازی از اقدامات اساسی برای حفظ و نگهداری کتب ارزشمند تاریخی به شمار می رود اما به نظر می رسد روال کار باید با سرعت بیشتری انجام شود و هفته ها حضور یک گروه در یزد تنها برای مستندسازی 200 کتاب به نظر زمان زیادی است.
مردم ندوشن اکنون منتظر بازگرداندن کتابها به شهر خود هستند در حالی که جدیدترین عکسها و اطلاعات حاکی از آن است که این کتب هنوز به مرحله مرمت نرسیده اند.
البته موزه ای که قرار است این کتابها پس از مرمت در ندوشن نیز از آنها نگهداری شود هنوز آماده نیست و به نظر می رسد بیش از یک سال دیگر باید بر روی آن کار شود.
خانه کلانتری ندوشن موزه می شود
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در این زمینه اظهار داشت: خانه کلانتری ندوشن قرار است به موزه تبدیل شود و این خانه دو طبقه در بافت قدیمی و تاریخی ندوشن واقع شده است.
ذات الله نیکزاد ادامه داد: این خانه برای تبدیل به موزه به 200 میلیون تومان هزینه نیاز دارد و بر اساس برنامه زمان بندی شده، سال آینده مورد بهره برداری قرار می گیرد.
اما گذشته از همه این موارد، آنچه در مورد کتب خطی و نفیس نگرانی ایجاد می کند، سرقت هایی است که در گوشه و کنار شهرستان یزد و سایر شهرستانهای استان اتفاق افتاده و همه مسئولان از بابت آن ابراز نگرانی کرده اند.
چندی پیش 20 کتاب نفیس در یکی از کتابخانه های اردکان سرقت شد و 20 کتاب نفیس چاپ سنگی در این کتابخانه مورد دستبرد قرار گرفت.
این کتابها که در کتابخانه آیت الله فاضل اردکانی نگهداری می شد حتی فهرست نویسی نیز نشده بود و این امر کار را برای فروش و حراج آنها توسط سارقان راحت تر کرد.
کتابهای نفیس که از میراث ارزشمند و ماندگار و حتی به عنوان یک سند تاریخی حائز اهمیت هستند باید به موقع مورد ترمیم قرار گیرند و برای نگهداری از آنها در شرایط مناسب تدابیر ویژه اندیشیده شود زیرا اکنون تنها موریانه ها و رطوبت بلای جان کتابهای تاریخی نیست و سارقان و سودجویان به عنوان موریانه های فرهنگی به جان این میراث ماندگار افتاده اند.
........................
گزارش: نیره شفیعی پور
عکس: مسعود ساکی
نظر شما