به گزارش خبرنگار مهر، متروی اصفهان بار دیگر لرزه به اندام سی و سه پل انداخت اما مسئولان شهر اصفهان می گویند ترک ها قدیمی است. خانه های تاریخی کشور یکی پس از دیگری از ثبت ملی خارج می شوند اما دست سازمان میراث فرهنگی دربرابر این اتفاق کوتاه است. خانه نواب را آتش می زنند و سازمان میراث فرهنگی هزینه مرمت خانه های تاریخی کاشان را نمی دهد. از سوی دیگر مالک خانه شیخ بهایی جانش از دست وعده های 12 ساله میراث فرهنگی و شرکت آب و فاضلاب اصفهان به لبش رسیده است." اینها همه تنها گوشه ای از اتفاقاتی است که برای میراث ملی ایران آن هم در نیمه نخست سال 90 افتاده است.
اردیبهشت ماه خبر رسید که دکل دوربین شورای تامین استان یزد درست در وسط میدان امیر چخماق یزد کار گذاشته شده و حریم بصری این اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی را بر هم زده است.
اما این ناهنجاری تنها محدود به نصب دکل دوربین نیست بلکه این میدان که به عنوان یکی از میادین اصلی و معروف یزد شناخته شده است محلی برای تبلیغات شرکتها و موسسات خصوصی و جوایز و قرعه کشی بانک ها نیز هست.
آبگیری سد سیمره و زیر آب رفتن محوطه های تاریخی
در همین ماه سدسیمره در حالی به صورت رسمی آبگیری شد که برخی باستان شناسان معتقدند سازمان میراث فرهنگی زمانی مجوز آبگیری را صادر کرده که عملیات کاوش تمام نشده و احتمال اینکه ادامه جستجوها در محوطه ساسانی و نوشنگی این محدوده منجر به کشف ارتباط دوران نوسنگی خوزستان با لرستان شود وجود دارد. سد و نیروگاه سیمره به عنوان یکی از مهمترین پروژه های آبرسانی بر روی رودخانه سیمره واقع در حد فاصل استان ایلام و لرستان واقع شده است.
نامه یونسکو درباره وضعیت نگران کننده سازه های آبی
پس از ریزش بخشهایی از پل تاریخی گرگر در اثر بارندگی های اخیر و به دلیل به خطر افتادن حیات سازه های آبی شوشتر، وضعیت نگران کننده این سازه های آبی به گوش مسئولان سازمان جهانی یونسکو هم رسید و اواسط خرداد ماه آنها از مسئولان این پایگاه درباره وضعیت سازه ها توضیح خواستند.
از سوی دیگر فعالان میراث فرهنگی مشکلات بوجود آمده در سازه های آبی شوشتر اعم از ریزش پل گرگر و ایجاد پل موقت بین بند گرگر و بند میزان و ترک های خانه مرعشی را دلیلی بر نگرانی خود برای خارج شدن این اثر تاریخی از فهرست آثار جهانی ثبت شده در یونسکو دانستند.
آسیب داربستهای فلزی به حریم بصری مسجد جامع شوشتر
خدشه به حریم بصری آثار تاریخی به هر نحوی از جمله اتفاقات رایج برای بناهای تاریخی شده است! نصب داربستهای فلزی در فضای باز مسجد جامع شوشتر نه تنها حریم بصری این اثر متعلق به دوره صدر اسلام را خدشه‌دار کرده است بلکه باعث شده فشارهای ناشی آن بر دوش دیوارهای مسجد سنگینی کند.
خم شدن پایه‌های موجود در مسجد به سوی این سایبان به دلیل وارد کردن فشار بسیار زیادی است که از سوی این سازه فلزی به اثر تاریخی و ثبت وارد شده است.
ایجاد زمین فوتبال در کنار قلعه شوش
اتفاق دیگری که در خوزستان افتاد این بود که شهرداری شوش در عرصه قلعه تاریخی آکروپل (شوش) اقدام به ایجاد فضای سبز کرده است این در حالی است که پیش از این نیز در عرصه این اثر تاریخی 12 تیرک زمین فوتبال تعبیه شده بود.
محدوده فضای سبزی که شهرداری اکنون مصالح خود را در آن ریخته است زمین خالی میان قلعه و خانه هایی است که از سالها قبل در عرصه این اثر ساخته شده بودند درحالی که این محدوده جزو املاک و حریم محوطه و قلعه تاریخی شوش است.
حفر تونل زیر بافت تاریخی
اما مرداد ماه امسال روزها ی بدی را برای میراث فرهنگی ایران رقم زد. به عنوان مثال در این ماه مدیرعامل گروه هتلهای مهر در زیر بافت تاریخی و ثبت شده این شهر، تونلی به طول 200 متر برای اتصال دو هتل مهر و لب خندق و ساخت موزه قنات ایجاد کرد. ضمن آنکه این مسیر قدیمی ترین قسمت بافت تاریخی و متعلق به دوره ایلخانی است.
سازمان میراث فرهنگی استان یزد این اقدام را غیر قانونی قلمداد می کند اما مدیرعامل گروه هتلهای مهر اظهار می کند که از سازمان مجوز داشته است!
قدیمی ترین بنای تاریخی اصفهان در محاصره بناهای تجاری
در همین ماه در حریم درجه یک آتشگاه اصفهان به عنوان کهن ترین اثر تاریخی اصفهان، عملیات ساخت هتل و مجتمع تجاری در نزدیکی این اثر ملی شروع شد. درحالی که آتشگاه به عنوان یک اثر ملی و ثبت شده؛ دارای حریم مشخص است و طبق ضوابط نباید در حریم درجه یک آن هیچ ساخت و سازی انجام شود.
سنگ قبرهای قدیمی ابن بابویه تخریب شد
در مرداد ماه در حالی که مسئولان آستان شیخ صدوق گفته بودند سنگهای قدیمی قبور ابن بابویه در طرح توسعه شبستان تخریب نمی شود اما شواهد حاکی از آن است که این سنگ قبرها در اثر برخورد با لودر شکسته و در محوطه رها شدند. در طرح توسعه شبستان بقعه شیخ صدوق قرار است شبستان این مجموعه از هر طرف به اندازه 20 متر توسعه یابد به همین منظور تعدادی از قبور واقع در این محدوده تخریب شده است.
آتش بی توجهی به جان خانه نواب افتاد
اما تراژدی غنماک میراث کشور هممچنان ادامه یافت. خانه نواب صفوی که به شماره 12124 در سال 1384 به ثبت فهرست آثار ملی رسیده بود در آتش بی توجهی مسئولان میراث فرهنگی سوخت. متاسفانه قبلا هم اهالی محل طی اقدامی شبانه به دنبال عریض کردن کوچه مجاور این خانه تاریخی اقدام به تخریب بخش ساباط این خانه "نواب صفوی" کرده بودند.
غیر از خانه نواب بنای تاریخی ـ قجری صداقت در محدوده تاریخی سنگلج تهران هم تخریب شد.
درخواست برای خروج خانه های تاریخی از فهرست آثار ملی
اما غیر از تخریب، بلای دیگری که بر سر خانه های قدیمی آمد؛ خارج شدن آنها از فهرست آثار ملی بود. مانند خانه دائی جان ناپلئون، خانه پروین اعتصامی و سرای میچی که به تقاضای مالک و رای دیوان عدالت اداری از فهرست خارج شدند و ممکن است که توسط مالک به مجتمع های تجاری تبدیل شوند. در این میان مالک خانه تاریخی شیخ بهایی هم از میزان شدت رطوبت در این خانه به تنگ آمده و با اینکه چند سال است با اداره آب و فاضلاب استان اصفهان بر سر این موضوع مشکل دارد اما تنها راهکار حل این مشکل را خارج شدن این بنا از فهرست آثار تاریخی می داند و قصد دارد این تصمیم را عملی کند.
او بارها به سازمانهای میراث فرهنگی و گردشگری و آب و فاضلاب اصفهان در مورد رطوبت و خرابی این خانه هشدار داده اما این سازمانها هیچ اقدامی انجام نداده اند.
مصادره شدن یک خانه تاریخی
اتفاقات دیگری که برای خانه های تاریخی افتاد فقط تخریب و آتش گرفتن و از فهرست خارج شدن نیست. در شهریور ماه خبر رسید که قرار است خانه تاریخی صادقی در شهر کاشان مصادره شود چون مالک از چند بانک برای مرمت خانه تاریخی وام گرفته اما نتوانسته آن را برگرداند به همین دلیل بانک درصدد مصادره کردن این خانه برآمده است. اما اصل موضوع ناشی از قراردادی است که مالک این خانه تاریخی با سازمان میراث فرهنگی برای مرمت مشارکتی خانه های تاریخی بسته و قرار بود که 50 درصد از هزینه های مرمت را سازمان و 50 درصد دیگر را مالک خانه پرداخت کند اما سازمان میراث فرهنگی نیمه های راه اعلام کرد که چنین اقدامی را انجام نمی دهد.
اما این مالک تنها فردی نیست که از این جریان دچار آسیب شده است بلکه مالکان 24 خانه تاریخی در کاشان دارای چنین مشکلی شده اند و با طناب اعتماد به سازمان به ته چاه رفتند.
لرزه بر اندام بناهای تاریخی اصفهان
بار دیگر تخریب و صدمه به بدنه سی و سه پل اصفهان در نتیجه فعالیت قطار شهری محدوده این پل شدت یافت اما مسئولان شهری اصفهان به جای بررسی مسئله در تلاش برای تکذیب یا ارتباط دادن این موضوع با مسائل متفرقه هستند.
غیر از این کاشیکاری مسجد امام در اصفهان اکنون برای لانه پرنده ها به محل مناسبی تبدیل شده است. پرندگان در پشت این کاشیکاریها لانه کرده‌اند و برخی از قسمتهای گنبد نزدیک 60 سانتی متر بالا آمده است.
اما در میان همه اتفاقات ناگواری که امسال برای میراث فرهنگی ایران رخ داد؛ 9 باغ ایرانی در فهرست آثار جهانی ایران به ثبت رسید با این حال در حالی که جشن ثبت جهانی این نه باغ در کرمان برگزار شد اما در شهر یزد که دارای دو باغ ثبت شده در فهرست جهانی بود هیچ مراسمی برگزار نشد و این موضوع در سکوت اتفاق افتاد.
.............
گزارش از فاطیما کریمی
نظر شما