جای کتاب‌ عکس‌های دفاع مقدس در کتابخانه‌ها خالی است

احسان رجبی یکی از عکاسان دوران دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: جنگ هشت ساله ما به فرمایش مقام معظم رهبری به طور مطلق دفاع مقدس است. بنابراین باید به این موضوع در همه زمان‌ها و در همه حوزه‌ها پرداخت شود. یکی از حوزه‌های تاثیرگذار در دوران دفاع مقدس، عکاسی بود که اطلاعات و اسناد خوبی را از این دوران در اختیار ما قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: استفاده از عکس‌های مستند جنگ به فیلمسازان ما کمک می‌کند تا بتوانند تصویری درست و واقعی از آن دوران داشته باشند. همچنین اگر این آثار در اختیار مراکز پژوهشی و دانشجویان ما قرار گیرد، نتایج خوبی را نیز به همراه خواهد داشت.

رجبی با بیان اینکه خاطرات این عکس‌ها هم اگر نوشته شود فهم و درک عکس‌ها راحت‌تر خواهد بود، ابراز کرد: خود عکس گاهی حجابی می‌شود برای دیدن حقیقتی که رخ داده است. اگر شرایطی فراهم می شد تا عکاسان دفاع مقدس درباره هر قطعه از عکس‌هایی که گرفته‌اند توضیح می‌دادند، آن‌گاه دنیای تازه‌ای به روی مخاطب باز می‌شد. بنابراین پرداخت به عکاسی جنگ در دوران کنونی که دوران صلح است، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

وی با اشاره به آثار عکاسان شهید دوران دفاع مقدس بیان کرد: اغلب آثار این شهیدان در دوران حیات‌شان منتشر نشد و حتی آنهایی که بعد از جنگ نیز تا سال‌ها در قید حیات بودند، فرصتی برای انتشار آثارشان به دست نیاوردند، حتی هنوز هم بسیاری از این آثار منتشر نشده است. اگر این عکس‌ها در دوران حیات آن عکاسان منتشر می شد قطعاً با نوع نگاه و جهان‌بینی عکاس هماهنگ و همراه می‌شد و قطعا حاصل کار دیدنی‌تر بود.

این عکاس دوران دفاع مقدس با انتقاد از فیلم‌هایی که درباره جنگ تحمیلی ساخته می‌شود، گفت: در این فیلم‌ها آنچه از رزمندگان ما و محیط جبهه نشان داده می‌شود با آنچه که واقعیت داشت، فاصله زیادی دارد. رزمنده‌های ما انسان‌های ماخوذ به حیایی بودند و این را از روی عکس‌هایی که در آن دوران گرفته شده است، می‌توان کاملاً درک کرد. حتی بسیاری از آن عزیزان، به لنز دوربین هم نگاه نمی‌کردند. اما در فیلم‌هایی که این روزها درباره جنگ هشت‌ساله ساخته می شود اینها را نشان نمی‌دهد.

رجبی ادامه داد: با اطمینان می‌توان گفت که اعتبار جنگ ما به عکس‌های یادگاری رزمندگانی است که در جبهه‌ها گرفته‌اند. حداقل ما این هنر را نداریم تا شرایطی فراهم کنیم که این عکس‌ها را از آلبوم‌ها بیرون بکشیم و روی آنها کار کنیم، چرا که هویت رزمنده‌های ما در این عکس‌های یادگاری نشان داده می‌شود.

وی افزود: در این عکس‌هاست که شما می‌توانید ببینید رزمنده‌های ما انسان‌محور بودند نه ستیزه‌جو. شما نمی‌توانید عکسی از رزمنده‌های ما پیدا کنید که در آن بر روی یک جنازه عراقی عکس گرفته باشند. در حالی که بسیار دیده شده است که سربازان یک کشور متجاوزگر چنین عکس‌هایی را گرفته‌اند و با افتخار آن را نشان داده‌اند. این نگاه انسان‌ محور رزمندگان ما است که جنگ ما را از سایر جنگ‌های دنیا متمایز می‌کند. وظیفه ماست که با انتشار عکس‌های دوران دفاع مقدس، این مفاهیم را ارائه کنیم.

این عکاس با بیان اینکه ما بعد از جنگ دچار غفلتی شدیم ابراز کرد: با دیدن فیلم‌هایی که در رابطه با جنگ هشت ساله ما ساخته شده است می‌توانیم بفهمیم که به کجا می‌رویم. امروز برنامه‌هایی ساخته می‌شود که در آن شان خانواده شهید و بچه بسیجی را زیر سئوال می‌بریم و با جسارت تمام و با افتخار می‌گوییم که اثرمان پرفروش‌ترین است. در حالی که شهید آوینی شأن بسیجی را با قلم زیبا‌یش نشان می‌دهد، دیگران جنگ را به تمسخر می‌کشند.

وی افزود: همان‌طور که در حق جنگ و رزمندگان ما جفا شده در حق کسانی که در هنرهای تجسمی مربوط به جنگ نیز فعالیت می‌کردند بی‌مهری صورت گرفته است. تنها فعالیتی که در مورد عکس‌های دفاع مقدس صورت گرفته، مربوط به فعالیت‌های انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس است که تلاش خود را در این راستا می‌کنند، اما این کار کافی نیست. ما باید در همه کتاب‌فروشی‌هایمان کتاب‌هایی درباره عکس‌های دفاع مقدس داشته باشیم، اما جای آن واقعا خالی است. باید نگران فرسوده شدن و از بین رفتن نگاتیوهای عکاسان جنگ‌مان باشیم و تا دیر نشده اقدام مناسب انجام دهیم.