ثبت ملی بقاع متبرکه تاریخی؛ سرگردانی میراث فرهنگی و اداره اوقاف

به گزارش خبرنگار مهر،  چندی پیش با تصویب قانونی بقاع متبرکه و امامزادگانی که دارای بافت قدیمی و باستانی بودند به دلیل بیان میزان قدمت اثر و فرهنگ و رسوم و همچنین معماری کهن، جزو آثار فرهنگی و باستانی کشور شناخته شده و به عنوان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیدند.

به طور کلی حفظ، نگهداری و تولیت، مرمت و بازسازی بقاع متبرکه از وظایف اداره اوقاف و امور خیریه می باشد اما با قانون جدید هرگونه تعمیر، مرمت و بازسازی بقاع متبرکه تاریخی به لحاظ حفظ بافت قدیمی و عدم خدشه بر میراث فرهنگی، باید با اجازه و صلاحدید اداره میراث فرهنگی صورت گیرد و به عبارتی بنابر این قانون، ورود اداره اوقاف به بقاع متبرکه تاریخی اکیدا ممنوع!!!

استان البرز به سبب گستردگی استان و قدمت فرهنگی و تاریخی بسیار آن خوشبختانه مهد تعداد زیادی از بقاع و امامزادگان است که اغلب آنها نیز بافتی تاریخی و قدیمی داشته، جزو میراث فرهنگی محسوب می شوند.

در استان البرز حدود 100 امامزاده وجود دارد که بنا بر اعلام مسئولان اداره اوقاف و امور خیریه 80 درصد آنها نیاز به مرمت و بازسازی دارد و تنها سه امامزاده در سطح استان درآمد زائی مناسب داشته و باید از درآمد آن خرج مرمت و نگهداری بقیه آنها تامین شود که در واقع امری نشدنی است.

 

مدیر کل اداره اوقاف و امور خیریه در توضیح این مطلب به خبرنگار مهر گفت: بودجه و میزان اعتبار مرمت و بازسازی اماکن متبرکه و بقاع امامزادگان در استان بسیار کم بوده و درآمد حاصل از سه امامزاده پاسخگوی نیازهای سایر امامزاده ها نمی باشد اما آنچه مهم است تاریخی بودن اغلب بقاع متبرکه استان است که سبب گشته بودجه مرمت و نگهداری آنها در اختیار میراث فرهنگی قرار گیرد.

ابوالفضل بنی احمدی با بیان این مطلب تصریح کرد: متاسفانه به دلیل ثبت ملی برخی بقاع متبرکه، اداره میراث فرهنگی  حضور کارشناسان و مسئولان اداره اوقاف در این بقاع، جهت هرگونه  بازسازی و مرمت مانع شده و خود اختیار امور را در دست گرفته حال آنکه مسئولیت و تولیت بقاع متبرکه شرعا و قانونا با اداره اوقاف است.

وی افزود: برخی از بقاع متبرکه استان از جمله امامزاده رزاق و امامزاده احمد و محمود، در حال تخریب و ویرانی بوده و دیری نخواهد انجامید که با خاک یکسان شوند اما اداره میراث فرهنگی اصل امامزاده و حضور آن را قربانی حفظ بافت قدیمی کرده و اجازه بازسازی این اماکن را صادر نمیکند.

بنی احمدی، عدم رسیدگی به امامزاده ها را وهن دین عنوان کرد و گفت: مهم این نیست که بودجه در اختیار کدام نهاد قرار گیرد و یا کدام نهاد بازسازی و مرمت را انجام می دهد، آنچه مهم است، باور و ایمان مردم به این امامزادگان است که باید به آن احترام گذاشت و به خاطر باور و اعتقاد مردم و حفظ حرمت امامزاده در جهت نگهداری شایسته امامزادگان تلاش کرد.

 

مدیر کل اداره میراث فرهنگی در توضیحاتی پیرامون مطالب مطرح شده، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت:  به دلیل حفظ ارزش معماری بنا در برخی بقاع متبرکه از اداره اوقاف و امور خیریه خواسته شد بدون هماهنگی با میراث فرهنگی و خارج از قوانین میراث از هرگونه ساخت و ساز در اماکن متبرکه که به ثبت ملی رسیده خودداری کنند.

محمد رضا پوینده افزود: این امر به هیچ وجه به معنای عدم اجازه حضور کارشناسان اداره اوقاف در این بقاع متبرکه  جهت مرمت و بازسازی  و یا بی توجهی  اداره میراث در رسیدگی به وضعیت معماری و نیاز به مرمت بقاع متبرکه نبوده و اداره میراث فرهنگی استان در حالی که اوقاف و امور خیریه را مسئول و عهده دار همه بقاع متبرکه در حفاظت و نگهداری آنها میداند، خواستار همکاری و تعامل در امر مرمت و بازسازی به جهت حفظ ارزش تاریخی بنا و نظارت بر نحوه مرمت، با این نهاد است.

وی تصریح کرد: اداره میراث فرهنگی در جهت تعامل بهینه و اثرگذار با اداره اوقاف در امرحفاظت و ساماندهی اماکن متبرکه تاریخی با حفظ ارزش میراثی بنا و توسعه گردشگری زیارتی و تحکیم آثار تاریخی، فرهنگی و هنری منقول در بقاع متبرکه و همچنین معرفی زیارتگاههای گردشگری و تحکیم هویت فرهنگی و اسلامی اهل بیت، تفاهمنامه ای را با 5 ماده و 36 بند، با حضور مدیر کل اداره اوقاف و امور خیریه در تاریخ 20 اردیبهشت سال جاری آماده کرده و پیش نویس آن را جهت تائید و اجرا به اداره کل اوقاف و امور خیریه  ارسال کرد.

پوینده، تصریح در اقدامات مرمت و ساماندهی، بررسی وضعیت موجود ابنیه و بقاع متبرکه، همکاری در تهیه بانک اطلاعات ابنیه و تعیین اولویت انتخاب برای انجام هرگونه عملیات تعمیری را از جمله تعهدات اداره میراث در این تفاهمنامه عنوان کرد و افزود: در مقابل اداره اوقاف و امور خیریه، مشارکت در انجام اقدامات حفاظتی بقاع، تهیه و ارائه طرح های جامع ساماندهی و اجرائی سایر بناهای مذهبی تاریخی مانند حسینیه و مساجد جهت تصویب در اداره فنی میراث، حمایت از طرحهای زیارتی و تهیه کتابچه و بروشور برای معرفی بقاع و چندین بند دیگر را متعهد شد.

مدیر کل اداره میراث فرهنگی بیان کرد: با گذشت بیش از هفت ماه از ارسال پیش نویس تفاهمنامه و ارسال دو نامه پیگیری هنوز جوابی از اداره اوقاف و امور خیریه در راستای این همکاری، دریافت نکرده ایم.

وی با اشاره به اقدامات شایسته اداره میراث در امر مرمت و بازسازی بقاع متبرکه در سال جاری تصریح  کرد: همکاری یا عدم همکاری اوقاف در بحث مرمت و بازسازی بقاع متبرکه هیچ تاثیری در توجه و اقدامات اداره میراث فرهنگی در باب این مقوله نخواهد داشت و اداره میراث نهایت سعی خود در مرمت، نگهداری و ساماندهی بقاع متبرکه البته با حفظ ارزش تاریخی آن را خواهد داشت.

مدیر کل اداره اوقاف و امور خیریه پیرو پیگیری خبرنگار مهر پیرامون امضا تفاهمنامه مذکور گفت:  پیش نویس تفاهمنامه به سازمان اوقاف و امور خیریه جهت رسیدگی ارسال شده که ایراداتی حقوقی بر آن وارد شده و امیدواریم به زودی این تفاهمنامه امضا شده و به اجرا درآید.

حال این پرسش مطرح می ماند که آیا یک بنای قدیمی و تاریخی که مامن اعتقادی بسیاری از مردم بوده و جزو اماکن متبرکه و مقدس آنها به شمار می آید و به دلیل نیاز به مرمت و بازسازی هر لحظه احتمال تخریب و ویرانی دارد، می تواند تا پایان نامه نگاریهای دو نهاد دولتی مقاومت کند یا به طور کلی سردرگمی این دو نهاد تاثیری بر روند ساماندهی بقاع خواهد داشت یا خیر؟

..........................

لیلا جعفری