ایران و اولین تجربه «میهمان افتخاری» در یک نمایشگاه بین‌المللی کتاب

در هفته جاری بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب دوحه در حالی در این شهر قطر گشایش یافت که ایران برای نخستین بار به عنوان میهمان افتخاری آن حضور داشت.

 

 

در غرفه ایران اثری از ادبیات معاصر کشورمان دیده نمی‌شود

در این نمایشگاه علاوه بر جمهوی اسلامی ایران که با تعداد زیادی از ناشرین ایرانی به عنوان میهمان افتخاری حضور یافته است، بیش از 430 مؤسسه انتشاراتی عربی وخارجی از26 کشور بیش از100هزار عنوان کتاب را درمعرض دید علاقمندان قرار داده‌اند.

 

ایران در حالی نخستین حضور خود را به عنوان «میهمان افتخاری» در یک نمایشگاه بین‌المللی تجربه می‌کند که هنوز سوال ‌های بی‌پاسخ زیادی پیرامون برنامه‌ریزی صورت گرفته برای این حضور وجود دارد.

 

ایران درنمایشگاه کتاب دوحه به عنوان «میهمان ویژه» دارای بزرگترین غرفه است اما کتاب‌های نویسندگان و شعرای معاصر ایرانی جایی  در این غرفه ندارد.

 

یکی از شخصیت‌های شرکت کننده در نمایشگاه علی‌اکبر ولایتی دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی و وزیر خارجه اسبق کشورمان است. همچنین سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان هم در افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب دوحه، حضور داشت.

 

بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب قطر که روز 21 آذرماه در دوحه افتتاح شد، به مدت 10 روز پذیرای علاقمندان به کتاب خواهد بود. این نخستین سالی است که ایران به‌ عنوان میهمان ویژه در یک نمایشگاه بین‌المللی کتاب حضور می‌یابد.

قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور شعر و ادب ادامه داد: من به عنوان فردی که در این حوزه مسئولیتی دارم اعلام می‌کنم که تا کنون چنین موضوعی را نشنیده‌ام.

 

شایعه تعطیلی جشنواره بین‌المللی شعر فجر زمانی مطرح شد که دوره فعلی (ششم) آن در مقایسه با دوره‌های قبل خیلی دیر فراخوانش را منتشر کرد. این اتفاق (اعلام فراخوان برای ششمین دوره جشنواره) در حالی که کمتر از 4 ماه به موعد هر ساله برگزاری آن باقی مانده بود، رخ داد.

 

کدام آثار برای ثبت در حافظه جهانی یونسکو معرفی می‌شوند؟

 

اتفاق مهم دیگری که در هفته گذشته رسانه‌ای شد، اعلام زمان قطعی معرفی آثار پیشنهادی ایران برای ثبت در حافظه جهانی یونسکو بود.

 

آنگونه که نایب رئیس کمیته ملی حافظه جهانی گفته، یک اثر از میراث مستند و معنوی کشورمان برای ثبت در برنامه حافظه جهانی یونسکو در سال 2012 انتخاب شده و گزینش دومین اثر هم تا پایان ماه جاری قطعی خواهد شد.

 

محمدعلی ابهری گفت: از میان 6 اثری که در گروه ارزیابی کمیته ملی حافظه جهانی در دست بررسی بود، تا این لحظه انتخاب یک اثر برای ثبت در برنامه حافظه جهانی یونسکو قطعی شده و امتیازات 5 اثر دیگر هم مشخص شده و در جلسه آینده کمیته ملی حافظه جهانی که اواخر ماه جاری (آذر) برگزار می‌شود، یک اثر دیگر هم از میان این 5 اثر انتخاب خواهد شد.

 

به گفته وی دو اثر مذکور پس از تائید از سوی کمیته ملی حافظه جهانی، دوباره به گروه ارزیابی این کمیته بازگردانده می‌شوند تا برای آنها پرونده تشکیل شود.

 

نایب رئیس کمیته ملی حافظه جهانی اضافه کرد: به این دو اثر تا پایان امسال و از سوی کمیسیون ملی یونسکو به عنوان آثار پیشنهادی ایران برای ثبت در برنامه حافظه جهانی سال 2012 به یونسکو ارائه خواهند شد.

 
رقابت 4 پژوهشگر برای کسب نشان فتح‌الله مجتبایی

 

اما بشنوید از جایزه فتح‌الله مجتبایی و مراحل داوری آثار مربوط به نخستین دوره این جایزه. آنگونه که خود مجتبایی بانی این جایزه گفته رامسال و در نخستین دوره آن 4 رساله در چرخه داوری قرار دارند و نتایج نهایی هم اوایل دی‌ماه مشخص می‌شود.

 

این نویسنده پیشکسوت در پاسخ به این پرسش که «با توجه به بازه زمانی حدوداً یکساله برای ارسال آثار به دبیرخانه جایزه، فکر نمی‌کنید تعداد آثار (4 پایان نامه) کم باشد؟» افزود: این جایزه محدود به رساله‌های دو حوزه (زبان و ادبیات فارسی و ادیان و عرفان) است و در سال گذشته هم بیشتر از این تعداد، رساله با این موضوعات وجود نداشته است.

 

مجتبایی همچنین اعلام اسامی داوران را به زمان برگزاری جایزه موکول کرد و درباره زمان و نحوه برگزاری آن گفت: علاوه بر نشان جایزه و مبلغ نقدی به مولف پایان‌نامه برگزیده، انتشارات هرمس این رساله را در قالب کتابی چاپ خواهد کرد. هدف ما تشویق نخبگان برای تولید رساله‌های در خور توجه در دو حوزه زبان و ادبیات فارسی و ادیان و عرفان است.

 

به گفته بانی این جایزه، نخستین دوره جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی در دهه اول دیماه برگزار می‌شود.

 

جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی به برترین پایان‌نامه‌ دکتری در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی و ادیان و عرفان اهدا می‌شود. یکی از شروط شرکت دراین جایزه این بود که پژوهشگران رشته‌های مذکور تا پایان سال ۱۳۸۹ از پایان‌نامه‌ خود دفاع کرده باشند. دبیرخانه جایزه دکتر فتح‌الله ‌مجتبایی در مرکز فرهنگی شهر کتاب مستقر است.

 

اعتراض ناشر و مترجم «تنهایی پرهیاهو» به تکثیر غیرقانونی آن در بازار کتاب

 

در هفته‌ای که گذشت ناشر و مترجم کتاب «تنهایی پرهیاهو» - اثر معروف «بهومیل هرابال» نویسنده اهل جمهوری چک که 7 سال پیش با ترجمه پرویز دوایی روانه بازار شد - به تکثیر غیرقانونی آن در بازار کتاب معترض شدند.

 

به گفته هرمز همایون پور مدیر انتشارات کتاب روشن (ناشر «تنهایی پرهیاهو») این اثر تاکنون 2 بار به صورت غیرقانونی و چاپ اُفست، تکثیر و در بازار توزیع شده است؛ یک بار حدود 2 سال پیش و یک بار هم 6 ماه پیش. در هر بار هم طبیعتاً ضررهای قابل توجهی به مترجم و ناشر آن وارد شده است.

 

البته ناشر این کتاب پرفروش برای تشویق علاقه‌مندان به مطالعه نسخه اصلی آن، جلد چاپ نهم کتاب را - که الان در بازار در حال توزیع است - به صورت برجسته چاپ کرده که کاملاً از کتاب قلابی قابل تشخیص است. از سوی دیگر با توجه به اینکه نسخه غیرقانونی این کتاب به صورت اُفست چاپ شده، می‌توان با یک نگاه سطحی کیفیت عکس‌ها را از هم تمییز داد. علاوه بر آن قرار است پرویز دوایی (مترجم کتاب) برای چاپ دهم آن، مقدمه تازه‌ای بنویسد.

 

البته به گفته همایون‌پور سود حاصل از تکثیر غیرقانونی کتاب «تنهایی پرهیاهو» برای عاملان آن، کم و در حد 10 تا 20 درصد است و این روحیه تقلبی است که در آنها وجود دارد و طبیعتاً ناشی از فقر فرهنگی است.

 

در همین حال «پرویز دوایی» مترجم کتاب «تنهایی پرهیاهو» - که هم اکنون خارج از ایران و در یکی از کشورهای اروپای مرکزی زندگی می‌کند - نسبت به تکثیر غیرقانونی کتاب پرمخاطب اعتراض کرده است:

 

او در متنی خطاب به خوانندگان آثار ترجمه‌ای خود از جمله این کتاب ابراز امیدواری کرده است: قطعاً کسانی هستند که فریب مال دزدی را در قاموس رفتار درست انسانی نمی‌پسندند و آن را نوعی شراکت در آن دزدی می‌پندارند.

 

کتاب «تنهایی پرهیاهو» نوشته بهومیل هرابال نویسنده اهل جمهوری چک است. او این کتاب را در فاصله سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۶ نوشت و از آنجا که در کشورش ممنوع القلم بود، اثر در سال ۱۹۷۶ به صورت مخفیانه منتشر شد. اولین انتشار کتاب «تنهایی پرهیاهو» در کشور چک به سال ۱۹۸۹ برمی‌گردد.

 

داستان این کتاب روایت تک‌گویی درونگرایانه یک کارگر دستگاه پرس به نام «آقای هانتا» است. او در زیرزمینی مرطوب که انبار کاغذ باطله است روزگار می‌گذراند و کتاب‌هایی را که از سوی اداره سانسور به آنجا می‌آورند، خمیر می‌کند. آقای هانتا با خواندن این کتاب‌ها دنیا را به گونه‌ای دیگر می‌بیند و ادامه ماجرا...
 
این کتاب نخستین بار در سال 1383 از سوی انتشارات «کتاب روشن» منتشر شده و پس از آن هر بار در 3000 تا 3300 نسخه تجدید چاپ شد. در حال حاضر هم چاپ نهم کتاب 105 صفحه‌ای «تنهایی پرهیاهو» با قیمت 3000 تومان در بازار موجود است.

 

برنامه‌های جدید برای سرای روزنامه‌نگاران ایران

 

در هفته گذشته مدیر جدید سرای روزنامه‌نگاران ایران برنامه‌‌هایش را برای آن اعلام کرد. مجید امرایی که 10 روز پیش به عنوان مدیر سرای روزنامه‌نگاران ایران منصوب شد، یکی از مهمترین برنامه‌هایش را تنظیم اساسنامه‌ای برای فعالیت سرای روزنامه‌نگاران ایران اعلام کرد که به گفته او پیش‌نویس آن تدوین شده و قرار است در آینده نزدیک متن کامل آن برای تابید نهایی به معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه شود.

 

مدیر سرای روزنامه‌نگاران ایران، ایجاد باشگاه‌های تخصصی برای اهالی رسانه را از دیگر برنامه‌هایش عنوان کرد و گفت: در این راستا راه‌اندازی حداقل 7 باشگاه تخصصی از جمله برای عکاسان را در دستور کار داریم.

 

وی از تاسیس دفاتر مشاوره حقوقی، فنی، تبلیغاتی و محتوایی برای روزنامه‌نگاران به عنوان دیگر برنامه‌هایش در دوره جدید فعالیت سرای روزنامه‌نگاران ایران یاد کرد.

 

امرایی تاکید کرد: در سرای روزنامه‌نگاران ایران، هیچ طیف و گروهی از اهالی رسانه محدودیتی برای فعالیت نخواهند داشت و تمامی کسانی که ذیل قانون مطبوعات جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند، می‌توانند اینجا را خانه خودشان بدانند.

 

سرای روزنامه نگاران ایران 7 اردیبهشت ماه امسال و با هدف تشویق اهالی مطبوعات به فعالیت در این حرفه و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در حوزه‌های کار روزنامه‌نگاری مانند خبر، گزارش، عکس خبری و کاریکاتور گشایش یافت.

 

انتخابات هیئت مدیره خانه مطبوعات ایران تجدید می‌شود

 

اما بشنوید از خبرهایی که از تجدید انتخابات هیئت مدیره خانه مطبوعات ایران حکایت می‌کند. در بحبوحه نمایشگاه مطبوعات امسال، 5 عضو هیئت مدیره و یکی از بازرسان خانه مطبوعات ایران در اعتراض به ناکارآمدی این تشکل و عدم برگزاری مجمع عمومی، از هر اقدامی زیر نام این تشکل سلب مسئولیت کردند و این در حالی بود که 4 عضو دیگر هیئت مدیره، ترکیب جدیدی برای هیئت رئیسه معرفی کرده بودند!

 

5 عضو هیئت مدیره و فرد بازرسی که از وظایف خود در خانه مطبوعات ایران سلب مسئولیت کرده بودند، عبارت بودند از: علی محدث، بهمن جلالی، عارف گوزلی، خالدی، سیدعلی علوی و حامد احمدی.

 

آنها دلیل این اقدام خود را «برگزار نشدن مجمع عمومی» عنوان کرده و با ارسال نامه‌ای به محمدجعفر محمدزاده معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد، خواستار برگزاری مجمع عمومی و انتخابات هیئت مدیره خانه مطبوعات ایران شده بودند.

 

این اعضا همچنین مسئولیت هر گونه اقدامی را له یا علیه خانه مطبوعات ایران، متوجه 4 عضوی کردند که بدون مشارکت و همراهی آنها (5 عضو دیگر و یکی از بازرسان این تشکل صنفی) اقدام به معرفی هیئت مدیره جدید کرده‌اند.

 

همچنین 4 عضو دیگر هیئت مدیره سابق خانه مطبوعات ایران که اقدام به تشکیل هیئت مدیره جدید و معرفی اعضای آن کرده بودند، عبارتند از: محمدکریم کاظم‌پور، امید حلالی، محمدتقی زرین‌چنگ و ابوالحسن میری.

 

خدادداد ابراهیمی، دیگر عضو هیئت مدیره سابق (رئیس آن) نیز که از مؤسسان خانه مطبوعات ایران بود، به دلیل مشغله کاری و تمایل برای تاسیس یک روزنامه، ادامه همکاری با این تشکل صنفی را نپذیرفت.

 

حالا پس از گذشت بیش از یک ماه از آن اتفاق و ارسال نامه اعتراضی از سوی 5 عضو هیئت مدیره و یکی از بازرسان خانه مطبوعات ایران به محمدجعفر محمدزاده، معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد، قرار است در آینده نزدیک انتخابات مجدد برای تعیین هیئت مدیره این تشکل صنفی برگزار شود.

 

بر این اساس مقرر است در آینده نه چندان دور مجمع عمومی برای خانه‌های مطبوعات در همه استان‌ها که چنین تشکلی در آنها دایر است، برگزار شود.

 

این تصمیم از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اتخاذ شده و دلیل آن تشکیل نشدن هیئت مدیره خانه مطبوعات ایران در تمام مدت فعالیت آن (نزدیک به یک سال) تسن که چند بار از سوی بازرس این تشکل صنفی، درخواست برگزار شدن آن مطرح شده است؛ تقاضایی که هیچ گاه پاسخی به آن داده نشد.

 

خانه مطبوعات ایران آبان ماه سال 1389 با حضور وزیر ارشاد افتتاح شد، اما پس از مدت کوتاهی حاشیه‌هایی پیرامون فعالیت آن به وجود آمد که مهم‌ترین آنها نامه حامد احمدی، بازرس وقت خانه مطبوعات ایران به معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد بود که در آن از رکود کامل در فعالیت‌های این تشکل صنفی سخن رفته بود، اما چندی بعد محمدکریم کاظم‌پور، مدیرعامل وقت خانه مطبوعات ایران با رد اظهارات احمدی، اعلام کرد اجازه تعطیلی آن را از سوی عده‌ای نخواهد داد.
 
محقق نشدن وعده خرید 500 نسخه از آثار نامزد جایزه کتاب سال شعر جوان

 

خبر مهم دیگری که در هفته جاری توجه اهالی شعر را به خود جلب کر، مربوط به محقق نشدن وعده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره خرید 500 نسخه از کتاب‌های نامزد جایزه شعر جوان بود.

 

با گذشت حدود یک ماه از برگزاری پنجمین جایزه «کتاب سال شعر جوان» وعده معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای خرید 500 نسخه از 21 اثر راه‌یافته به مرحله نهایی این جایزه هنوز محقق نشده است.

 

این دوره از جایزه کتاب سال شعر جوان (یادواره قیصر امین‌پور) 1 آذر امسال طی مراسمی که در آن نماینده معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد (مصطفی امیدی) هم حضور داشت، برگزار شد.

 

در این مراسم «محمدرضا عبدالملکیان» مدیر دفتر شعر جوان از وعده معاونت فرهنگی وزارت ارشاد برای خرید 500 نسخه از 21 عنوان کتاب راه‌یافته به مرحله دوم داوری پنجمین جایزه کتاب سال شعر جوان و وعده همین معاونت برای حمایت‌های ویژه از کتاب بعدی 7 نامزد نهایی این جایزه خبر داد.

 

اما با گذشت حدود یک ماه، هنوز اقدامی از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد برای تحقق وعده‌ای که داده، صورت نگرفته است.

 

در همین حال محمدرضا عبدالملکیان صبح امروز چهارشنبه در گفتگویی با خبرنگار مهر ابراز امیدواری کرد که وعده معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد برای خرید 500 نسخه از کتاب‌های راه‌یافته به مرحله دوم داوری پنجمین جایزه کتاب سال شعر جوان و حمایت‌های ویژه از کتاب بعدی 7 نامزد نهایی این جایزه به زودی محقق شود.

 

9 مجموعه شعر کلاسیک و 12 مجموعه نیمایی و سپید به دور پایانی پنجمین جایزه کتاب سال شعر جوان راه یافته بودند. این 21 اثر عبارتند از:

 

بخش کتاب‌های شعر کلاسیک: «از ماه تا ماهی» سروده پانته‌آ صفایی، «بر یادگار قمری همخون» سروده علی عباس‌نژاد، «بعد از تو من به درد خودم هم نمی‌خورم» سروده مسلم محبی، «حق‌السکوت» سروده محمدمهدی سیار، «دختری مینیاتوری بودم» سروده شیما شاهسواران احمدی، «درآمدی بر چارچوب» سروده امیرحسین نیکزاد، «سرفه‌های گرامافون» سروده محمدرضا طاهری، «گوشه‌ای در اصفهان» سروده جواد زهتاب و «مسافران کوپه صبح» سروده عالیه محرابی.

بخش نیمایی و سپید: «با کفش‌های طبی فقط می‌توان واژه‌ها را جلو برد» سروده علیرضا فراهانی، «بی‌حواس‌ترین زن دنیا» سروده منیره حسینی، «پری خانه تاریک» سروده زری شاه‌حسینی، «پیراهن تو پرچم کدام جمهوری است» سروده رسول پیره، «تسلیت به زبان» سروده مهناز یوسفی، «جهانی‌ترین تیتر دنیا» سروده» سینا علیمحمدی، «شبیه باد» سروده صدیقه مراد زاده، «صدایم را از پرنده‌های مرده پس بگیر» سروده لیلا کردبچه، «عکاس دوره‌گرد» سروده حامد رحمتی، «مرثیه‌ای برای گمگشتگی» سروده علیرضا لبش، «مردن به زبان مادری» سروده روجا چمنکار و «مشتی سنگ میان سطرها» سروده هاجر فرهادی.

 

لازم به یادآوری است، در بخش شعر کلاسیک این جایزه کتاب «بر یادگار قمری همخون» سروده علی عباس‌نژاد برگزیده اول و «گوشه‌ای در اصفهان» سروده جواد ذهتاب و کتاب «از ماه تا ماهی» سروده پانته‌آ صفایی شایسته تقدیر شدند.

 

همچنین در بخش شعر نو جایزه کتاب سال شعر جوان کتاب «مردن به زبان مادری» سروده روجا چمنکار برگزیده اول شد و سه کتاب «بی‌حواس‌ترین زن دنیا» سروده منیره حسینی و «عکاس دوره‌گرد» سروده حامد رحمتی و «مشتی سنگ میان سطرها» سروده هاجر فرهادی شایسته تقدیر شدند.