اكبر عالمي: تلويزيون بايد به افزايش خرد جمعي كمك كند

اكبر عالمي، محقق و كارشناس رسانه، درباره اينكه "مخاطب محوري" و توجه افراطي به ذائقه و سليقه مخاطب، بي آنكه بيان مسايل ارزشي يا ترويج مضامين فرهنگي را در پي داشته باشد چه تبعات و خطراتي را مي تواند با خود به همراه بياورد، به خبرنگار تلويزيوني "مهر" گفت:  بزرگترين خطري كه رسانه و تماشاگر را در اين شرايط تهديد مي كند اينكه سليقه تماشاگر درجا بزند و از هيچ ارتقا انديشه اي صورت نگيرد و تلويزيون كاركرد جذابيت و معنايي خود را از دست بدهد. برنامه هاي تلويزيوني بايد به گونه اي طراحي و ارايه شوند كه بتوانند هم جذابيت و سرگرم سازي بيننده را در پي داشته باشند و هم به مساله ارتقا انديشه توجه نشان بدهند. حداقل مي تواند از هر دو نوع برنامه توليد كرد. يعني تلويزيون يك سري برنامه داشته باشد كه انديشه و ترويج مسايل ارزشي را در اولويت قرار بدهد و يك سري برنامه كه سرگرمي را به عنوان محوري ترين فعاليت خود در نظر مي گيرند تا به اين وسيله شرايطي فراهم شود تا به افزايش خرد جمعي كمك شود.

وي در ادامه خاطر نشان كرد: ما وقتي از تلويزيون و بحث سرگرمي و توجه به مخاطب صحبت مي كنيم، بايد به اين مساله توجه داشته باشيم كه ما در مورد برنامه هاي تلويزيون كشور خود مطالبي ارايه مي كنيم. چون شرايط تلويزيون كشور ما با ساير كشورهاي اروپايي يا آمريكايي بسيار متفاوت است. ما ملتي خرد گرا هستيم كه براي اخلاقيات اهميت زيادي قايليم. به همين نسبت هم تلويزيون بايد رسالت والاي خود را بشناسد و برنامه هاي تلويزيوني به سمت حركت كند كه برآيند بردارهاي در جهت افزايش درك و ارتقا انديشه تمامي افراد اجتماع باشد.
اين كارشناس رسانه درباره اينكه براي دستيابي به اين تعادل چه اقدام هايي لازم است و مسوولين تلويزيون آن را به عنوان اولويت خود بايد در نظر بگيرند، اظهار داشت:  تهيه كنندگان و كارگردانان در عرصه تلويزيون، سينما و ساير آثار تصويري از نظر كيفيت و نوع فعاليت شان طبقه بندي مي شوند و به نسبت آثاري كه توليد مي كنند، در ميان همكاران خود از سطح مشخصي برخوردار مي گردند. اين افراد را از طريق نام و سابقه فعاليت و تجربه هايشان به خوبي مي توان شناسايي كرد. اين گونه افراد وقتي توليد اثري را قبول مي كنند، حتي اگر به اعتبار و آبروي تلويزيون هم فكر نكنند، نگران اعتبار و جايگاه خود هستند. سفارش دهندگان برنامه هاي تلويزيوني نيز بايد با شناخت سطح تهيه كنندگان و كارگردان ها اقدام به سپردن پروژه هاي مختلف تلويزيوني به اين افراد برآيند. البته در كنار اين افراد با تجربه و صاحب انديشه، جوان هاي با استعدادي كه شناسايي آنها از طريق راه هاي مختلف امكان پذير است هم بايد به اين جمع اضافه شوند تا رفته رفته بر تعداد اين افراد افزوده شود.

عالمي در اين خصوص كه چه عواملي باعث ايجاد شرايط كنوني توليد و پخش برنامه در تلويزيون شده است، توضيح داد:  اين مساله حكايت مشهور بام و افتادن از اين سو يا آن سوي بام است. به گفته رسول گرامي اسلام بهترين كارها ميانه روي است كه اين مساله در شعر پارسي به صورت اندازه نگهدار كه اندازه نكوست، جلوه مي كند. به عبارت ديگر، اگر توجه به جنبه هاي سرگرم كننده و تفريحي برنامه هاي تلويزيوني افزايش يابد، تعقل و انديشه از دست مي رود و در صورتي كه برنامه ها بيش از اندازه معنا گرا شوند، تلويزيون دچار چنان اشباعي مي شود كه به دلزدگي بيننده منجر مي شود و در نتيجه سطحي نگري و ساده انديشي سليقه تماشاگر را در پي خواهد داشت. در اين بين تهيه كنندگان مسووليت بسياري سنگيني بر دوش دارند. چون هم بايد كوتاه مدت را ببينند و هم به مسايل بلند مدت توجه نشان بدهند. 
وي تاكيد كرد: بايد به اين مساله توجه شود كه تبليغات مستقيم به هيچ وجه نمي تواند كارگشا باشد تا شكل نصيحت به خود نگيرد. ولتر در سال 1750 گفته بود كه اگر مي خواهيد كسي به سخن شما گوش نكند، نصيحت كردن را آغاز كنيد. برنامه ريزان تلويزيون توليد آثار تلويزيوني را بايد به سمتي ببرند كه  تمامي مطالب به صورت غير مستقيم به بيننده انتقال يابد و اين كار هنرمند است كه مي داند برنامه را خود به شكل ارايه دهد كه اثرش بر دل بنشيند و حرفش غير مستقيم باشد. در اين زمينه استفاده از هنرمندان بيشتري كه بتوانند اهداف بلند فرهنگي تلويزيون را در آثار خود انعكاس دهند، يكي از عوامل مهم در ارتقا انديشه جامعه به شمار مي رود.