به گزارش خبرنگار مهر، اهمیت جنگلهای شمال ایران که متعلق به دوران سوم زمین شناسی است، برکسی پوشیده نیست اما متاسفانه مدتی است که هجوم آفت "پروانه ابریشم باف ناجور" که به آفت‌های برگ خوارشهرت دارند به این سرمایه بی‌بدیل غیرقابل بازگشت به مرز هشدار رسیده اما هنوز اقدام شایسته ای برای برخورد با آن صورت نگرفته است.
با توجه به اینکه این آفت در گذشته هم وجود داشته اما نباید از نظر دور داشت که قطع هر درخت شرایط را برای افزایش جمعیت و طغیان انواع حشرات به ویژه این آفت مهیاتر می کند. به عبارتی دیگر، وقتی مقوله هجوم و تکثیر چندین برابری جمعیت حشرات به عنوان آفت مطرح می شود، این مسئله به معنای دخل و تصرف بی رویه بشر در طبیعت است.
البته شرایط آب و هوایی هم در طغیان انواع آفات بی تاثیر نیست اما دخالت‌های بی‌جای بشر در طبیعت از جمله برداشت بی رویه چوب ، شرایط را برای میزبانی و هجوم آفت آماده تر کرده به طوری‌که هم اکنون این موضوع تبدیل به یک معضل اساسی برای کشورمان شده است.
به نظر می رسد مجلس نهم بایستی با وضع قوانین جامعی در این رابطه بهره‌برداری صنعتی از جنگلها را محدودتر کند و از سویی دیگر، دولت هم در اجرای این قوانین نقش خود را به درستی ایفا نماید.
ماجرای هجوم آفات به جنگلهای شمال به پارلمان کشید
براساس این گزارش، محمدرضا امیری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هشتم درگفتگو با مهر عنوان کرد: هفته آینده که کمیسیون تخصصی کشاورزی درمجلس تشکیل شود، تعدادی را فورا برای پیگیری این موضوع به عرصه های جنگلی درگیر این آفت اعزام می کنیم تا با تهیه گزارش میدانی جامعی اقدامات لازم بعمل آید.
نماینده منتخب مردم کهنوج در مجلس نهم با بیان اینکه جلساتی را با مسئولان مربوطه از جمله سازمان جنگلها و سازمان محیط زیست برای حل این مشکل در کمیسیون کشاورزی برگزار خواهیم کرد، گفت: این بحران باید تا کمتر از یک ماه دیگر جمع شود تا بیش از این به منابع ملی آسیب وارد نشود.
درگیری 8 هزارهکتار از جنگلهای شمال با آفت برگ خوار
از سویی دیگر، امیرمسعود جلالی معاون دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگلها و مراتع کشور به مهر گفت: باتوجه به اینکه آفت "پروانه ابریشم باف ناجور" از گذشته در عرصه های جنگلی همواره وجود داشته اند، درحال حاضر به دلیل شرایط آب و هوایی امکان طغیان پیدا کرده اند به طوری‌که اگر بارندگی بیشتری صورت می گرفت، این آفت خودبه خود دچار بیماری می‌شدند و از بین می رفتند و جمعیت آنها به حالت تعادل درمی آمد.
وی با اشاره به اینکه این آفت به عنوان آفت جنگلی محسوب می شود، گفت: آفت برگ خوار پس از تغذیه سبزینه برگها، درخت یا بوته مربوطه به صورت تور درآمده و باعث مرگ یا خسارات در جنگلها می‌شود.
این مقام مسئول اعلام کرد: برنامه ریزی برای کنترل مکانیکی و فیزیکی شفیره ها(جمع آوری و انهدام آنها) و کنترل فرومونی پروانه ها و انهدام و امحای تخم‌ها انجام شده است.
وی استفاده از آفت کش‌های میکروبی ، مبارزه بیولوژیکی و دور کننده‌ها و گیاهان تله ای را از جمله راههای مبارزه با آفت برگ خوار دانست و افزود: در بازدید میدانی که از کانونهای بحرانی منطقه در دشت ناز ساری ، پارک سمسکنده و غرب مازندران به عمل آوردیم، مشاهده کردیم که پروانه برگخوار بیشتربر روی درختان گونه های جنگلی به صورت هجومی به سر می برد.
جلالی خاطرنشان کرد: همه تلاشمان این است که برای مبارزه با این آفت از سموم شیمیایی استفاده نکنیم بلکه از ترکیبات بیولوژیکی مانند "باسیلوس ترنژنسیس(بی.تی) و دیمیلین" که بر روی لارو این آفت تاثیرمی گذارد، استفاده کنیم چون اثرات سوء زیست محیطی ندارد.
وی افزود: البته بعد از این مرحله برای کنترل جمعیت آفت در سال آینده باید تخم‌های این حشره را از بین ببریم که این روش به صورت مکانیکی انجام می شود و بسیار مشکل است، چون باید با کاردک کلونی تخم این آفت را که با چشم غیرمسلح بر روی درخت قابل مشاهده است، از بین ببریم.
معاون دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگلها و مراتع کشورپیشگیری را مهمترین راه مقابله با آفت‌های جنگلهای شمال دانست و افزود: هم اکنون درحال مطالعه بر روی برخی از عوامل کنترل کننده طبیعی هستیم تا بتوانیم با استفاده از آنها جمعیت این آفت را به حد نرمال درآوریم البته نمی خواهیم تعادل اکوسیستم را برهم بزنیم.
وی با بیان اینکه از حدود 2 میلیون هکتار جنگلهای شمال کشور در حدود 18 هزار هکتار سطح آلوده به انواع آفات داریم که از این میزان 8 هزار هکتار بحرانی تر هستند، گفت: آفت برگ خوار هم بصورت پراکنده درهمین عرصه 8 هزار هکتاری طغیان کرده است.
این مقام مسئول افزود: پایش‌ها بصورت دائمی در عرصه های بحرانی انجام می شود تا مدیریت جامعی برای کنترل این آفت اتخاذ شود.
کار آنچنانی از دست دولت برنمی‌آید!
در این رابطه حسین میرزایی مدیرکل دفترحفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگلها و مراتع کشوربه مهر گفت: این سازمان برای مقابله با چنین بحران‌هایی برنامه ای مبتنی بر سه مرحله "پیش آگاهی، پیشگیری و کنترل" تهیه و تدوین کرده است.
وی با اشاره به اینکه ابتدا اطلاع رسانی لازم صورت می گیرد، سپس اقداماتی جهت پیشگیری انجام می شود و نهایتا با اقدامات گسترده تر بحران به‌وجود آمده تحت کنترل درخواهد آمد، گفت: به بیانی دیگر، ابتدا باید با برنامه ریزی دقیق عرصه های مورد نظر پایش شده و کانونهای ایجاد بحران شناسایی و نهایتا با آن مبارزه شود.
میرزایی استفاده از روش کنترل مکانیکی برای مبارزه با آفات برگ خوار را مورد اشاره قرار داد و افزود: برای مبارزه با این آفات بایستی با استفاده از روش کنترل مکانیکی سرشاخه ها و حتی کل درخت آفت زده شده را قطع و از جنگل خارج کرد.
مدیرکل دفترحفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگلها و مراتع کشورهمچنین استفاده از ترکیبات بی خطر برای سمپاشی درختان را از جمله دیگرروشهای مبارزه با این آفات به شمار آورد. به گفته وی، چالش طغیان آفات و بیماریهای گیاهی در برخی مناطق ناشی از تغییرات اقلیمی است و کار آنچنانی از دست دولت برنمی آید.
به گزارش مهر، پروانه ابریشم باف ناجور که آفتی پلی فاژ و خطرناک است، در نقاط مختلف جنگلهای ارسباران پراکنده بوده و از گونه های درختی و درختچه ای بخصوص درختان بلوط تغذیه می کند. این آفت در ارسباران زمستان را به صورت تخم سپری می کند.
از اوایل بهار سال آینده بسته به شرایط آب و هوایی ارتفاع منطقه مورد نظر لاروهای سن یک از دسته های تخم خارج شده و بعد از گذراندن 4 سن لاروی (در جنس نر) و 5 سن لاروی (در جنس ماده) در لابلای شاخ و برگ درختان میزبان و یا روی تنه آنها تبدیل به شفیره می شوند. از اواخر تیرماه حشرات کامل پروانه ظاهر شده و جفت گیری می‌کنند.
5-3 روز بعد از خروج پروانه ها تخم‌گذاری شروع می شود و تخم‌های گذاشته شده بعد از سپری شدن مراحل رشدی جنین وارد مرحله دیاپوز شده و تا سال بعد به همان حالت باقی می مانند. بدین ترتیب این آفت تنها یک نسل در سال ایجاد می کند. در بررسی عوامل کنترل کننده طبیعی آفت سه گونه زنبور و یک گونه نماتد پارازیتوئید تشخیص داده شده اند.
* گزارش از محمدابراهیم پاکزاد
نظر شما