جنگلهای اردبیل زیر تیغ سودجویان/ سکوت بی معنی مسئولان

به گزارش خبرنگار مهر، جنگلهای اطراف جاده اسالم به خلخال، مجموعه جنگل‌های فندق‌لو و بخشی از جنگلهای منطقه حیران از جمله مهمترین جنگلهای استان اردبیل می باشد که با تخریب گسترده در سالهای اخیر روبرو بوده است.

مساحت جنگلها وبیشه زارهای طبیعی استان اردبیل بالغ بر 60 هزار هکتار برآورد می شود که در سه ناحیه رویشی خزری (هیرکانی)، ارسبارانی و ایران - تورانی واقع شده است. گونه های غالب جنگلهای استان اردبیل را فندق، ارس، بلوط، زبان گنجشک و افرا تشکیل می دهند.

ناحیه ی رویشی هیرکانی در اردبیل، مناطق فندقلو در شهرستان نمین را شامل می شود، ناحیه ایران تورانی مناطق جنگلی شهرستانهای کوثر و خلخال و ناحیه رویشی ارسباران شامل مناطقی در شهرستانهای مشگین شهر، پارس آباد و گرمی است. این جنگلها به صورت پراکنده در این مناطق قرار دارند که همین موضوع دلیلی بر نابودی این جنگلها می باشد.

قاچاق چوب، بهره برداری بی رویه از جنگل به منظور تامین سوخت هیزم، بهره برداری و قطع غیر مجاز چوب به منظور استفاده در نجاری، قطع سر شاخه درختان به منظور تامین خوراک دام به خصوص در زمستان، تبدیل جنگل به عرصه چرای دام، آتش سوزیهای عمدی و غیر عمدی توسط جنگل نشینان و چوپانها و لگدکوب شدن خاک جنگل توسط دام از جمله علل تخریب جنگلهای اطراف استان اردبیل در سالهای اخیر بوده است.

تولید هیزم؛ آتش زیر خاکستر در جنگلهای اردبیل/نظارتها وعده است

یکی از مهمترین تخریبهای وارده به جنگلهای اردبیل به خصوص در منطقه حیران تولید هیزم توسط برخی افراد سودجو است که علاوه بر تخریب بخش عمده ای از جنگل، این مناطق را همیشه در کمین آتش سوزی قرار می دهد.

نمونه موردی این نوع تخریب بیشتر در جنگلهای منطقه "سوها" مشاهده می شود که بدون توجه حافظان منابع طبیعی به یکی از منابع درآمد روستائیان، سودجویان و دلالان تبدیل شده است.

یکی از دوستداران محیط زیست در اردبیل به خبرنگار مهر گفت: ویژگی اقلیمی و آب و هوای مثال زدنی این استان به دلیل پوشش گیاهی خاص این منطقه است و افرادی که دست به تخریب جنگل می زنند علاوه بر نسل فعلی چندین نسل را متضرر خواهند کرد.

سمیرا بهرام نژاد با انتقاد از بی توجهی مسئولان در مقابل تخریب گسترده جنگلهای شمال منطقه حیران تصریح کرد: جای تعجب است که تخلفات مهار نمی شود و به سادگی می توان نمونه برش درختان، تولید هیزم و قاچاق چوب را مشاهده کرد.

عدم نظارت مطلوب مهمترین عامل تخریب جنگل

علاوه بر ساخت هیزم درختان منطقه شمال قربانی قاچاق چوب و الوار نیز هستند بطوریکه چندی پیش سرپرست منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل سهم گردنه حیران در قاچاق چوب و الوار را بیشترین مقدار در بین جنگلهای این استان برشمرد.

رسول حسین زاده که عدم تعامل بین منابع طبیعی دو استان اردبیل و گیلان را مهمترین دلیل افزایش قاچاق چوب در این منطقه عنوان کرد با اشاره به تشکیل کمیته های کاری توسط این دو استان، بهبود این  معضل را در آینده نوید داد.

حسین زاده غفلت متولیان و عدم نظارت مطلوب را مهمترین عامل تخریب جنگل از سوی قاچاقچیان برشمرد و یادآور شد: با هدف جلوگیری از تخریب و قاچاق منابع طبیعی برخورد جدی و قاطع در دستور کار قرار گرفته و امسال به صورت جدی با عوامل و گروهای قاچاق مبارزه خواهیم کرد.

اردبیل رتبه اول کشوری در جلوگیری ار تخریب اراضی جنگلی

وی به آمادگی کامل گروه ها واکیپهای یگان حفاظت منابع طبیعی اردبیل در صیانت جنگلها اشاره کرد و متذکر شد: استان اردبیل در جلوگیری از تخریب اراضی جنگلی مقام اول کشور را داراست.

حسین زاده همچنین جلوگیری از تخریب 20 هزار هکتار از اراضی طبیعی استان اردبیل را در ماه های گذشته یادآور شد و تصریح کرد: علاوه بر صیانت و حفاظت از منابع جنگلی و مراتع در سال گذشته 500 هزار اصله نهال به صورت رایگان در بین مردم اردبیل توزیع شد تا توسعه کیفی را در بحث کاشت نهال و جنگلکاری در استان شاهد باشیم.

اظهارات حسین زاده در کسب مقام نخست جلوگیری از تخریب اراضی در حالی است که چندی پیش رئیس منابع طبیعی شهرستان خلخال نیز از کشف هشت تن چوب و الوار به ارزش 30 میلیون ریال از جنگلهای این منطقه خبر داده بود و باید توجه داشت که این کشفیات تنها بخشی از آمار واقعی قاچاق چوب بوده که تیشه بر ریشه جنگلهای این منطقه زده است.

گسترش بی رویه ویلاسازی در حیران

علاوه بر تبدیل منابع جنگلی به هیزم و سوخت به عنوان اصلی ترین علل نابودی جنگلهای این منطقه، هم اکنون بی توجهی مسئولان دو استان اردبیل و گیلان باعث شده که تغییر کاربری و ساخت و ساز در  گردنه حیران به عنوان جاذبه گردشگری استان به جولانگاهی برای ساخت و سازهای بی رویه ویلا توسط عده ای فرصت طلب تبدیل شده و چهره طبیعت دگرگون شود.

یکی از شهروندان اردبیلی با اشاره به وضعیت گردنه حیران گفت: در صورتی که کشاورز و چوپان با ساخت هیزم معیشت خود را سپری می کند در گردنه حیران ویلا سازی برای تفریحات قشر مرفه چهره پوشش گیاهی را تغییر داده است.

رضا سرمد افزود: با گفتگویی که با چند تن از ویلاداران این منطقه انجام دادم مشخص شده که اعطای مجوز ساخت به سادگی انجام می شود و حتی مهم نیست ویلا در کجا و به چه شکلی ساخته شود.

این شهروند معتقد است در صورتی که نظم و قاعده ای در ویلا سازی این منطقه وجود داشت ساختهای بی رویه خانه ها را به تیغ کوههای مرزی نمی رساند.

پیش از این نیز امام جمعه اردبیل در یکی از خطبه های بعد از نماز خود با اشاره به تخلفات گسترده ساخت و ساز در منطقه نمونه گردشگری حیران به مسئولان هشدار داده بود که به این مهم رسیدگی کنند.

اما به نظر می رسد نظرات هیچ یک از شهروندان و کارشناسان موجب نشده برای بحران پیش آمده حتی جلسه ای ترتیب داده شود. بطوریکه تلاش خبرنگار مهر برای جویا شدن نظرات سرپرست منابع طبیعی استان در خصوص تخریب جنگلهای منطقه اردبیل تا زمان انتشار اخبار بی نتیجه ماند.

ایجاد کارتینگ با تخریب منابع طبیعی؛ هزینه گزاف یک تفریح

مسابقه کارتینگ نوعی از ورزش موتوری با خودروهای چرخ‌باز است. این‌گونه خودروهای چهارچرخه کوچک و چرخ‌باز "کارت" نام دارند. با ماشین‌های کارت معمولا در مسیرهای کارت‌سواری که در مقیاسی کوچک نسبت به بزرگراه‌های واقعی ساخته می‌شوند مسابقه داده می‌شود.

کارتینگ معمولا به عنوان قدم اول در مسیر رسیدن به ورزشهای پرخرج‌تر خودروسواری به‌شمار می‌آید. اما بهای گزاف ورود این ورزش مهیج به اردبیل نابودی مساحت قابل توجهی از پوشش گیاهی گردنه حیران در نزدیک تونل اردبیل است.

یکی از دوستداران این ورزش معتقد است با وجود اینکه سرگرمی و تفریح کارتینگ به خصوص برای نسل جوان قابل توجه است، اما بهتر بود این مرکز تفریحی در محل دیگری و بودن آسیب رساندن به منابط طبیعی احداث می شد.

علی خوش روش با بیان اینکه پیش از این به دلیل کارشناسی نامناسب تله کابین حیران در این منطقه راه اندازی شد که تخریب بخش وسیعی از پوششی گیاهی را در پی داشت، اضافه کرد: انتخاب محل فعلی برای کارتینگ جز از بین بردن طبیعت این منطقه فایده ای ندارد و با این شرایط به نظر می رسد تله کابین پروژه مناسبتری برای این منطقه است.

وی با انتقاد از ضعف کارشناسی در انتخاب محل این بازی افزود: در محل فعلی بازی که به صورت مقدماتی ساخته شده امکانات و ماشینهای استفاده شده و امنیت محل پایین است و به نظر می رسد سازندگان صرفا به سود ناشی از مراجعه گردشگران اندیشیده اند.

از قطب فندق تا زباله های نایلونی/مردم با طبیعت دوستی نمی کنند

یکی از مهمترین جنگلهای اردبیل جنگلهای فندقلو است که با تبدیل این جنگل به منطقه نمونه گردشگری در سالهای اخیر آلودگی جنگل و تخریب آن موجبات اعتراض کارشناسان و دوستداران محیط زیست را فراهم کرده است.

حسین جباری یکی از کارشناسان منابع طبیعی است که در پاسخ به سوالی در خصوص صدمات وارده به جنگل فندقلو، مهمترین این صدمات را بی احتیاطی شهروندان و گردشگران بر شمرد و گفت: جنگلهای فندقلو ادامه جنگلهای گیلان و جزو پوششهای گیاهی بی نظیر این منطقه است که نیازمند توجه ویژه مسئولان برای تبدیل آن به یکی از قطبهای گردشگری کشور است.

وی افزود: مهمترین آسیب وارده به پوشش فندقلو بی توجهی شهروندان و زباله های به جا مانده از گشت و گذارهای مسافران است که بی شک قابل تجزیه نبوده و چهره منطقه را تغییر داده است.

جباری با اشاره به فرهنگهای رشد یافته در کشورهای اروپایی تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته با وجود رشد صنعتی طبیعت با انسان بیگانه نیست و از وی هراسی ندارد و به عنوان مثال در مناطق حفاظت شده به سادگی می توان به وحوش نزدیک شد اما در کشور ما به دلیل ضعفهای گسترده فرهنگی هر جا انسان در طبیعت پا گذاشته جانوران و گیاهان دچار آسیب شده اند.

رد پای خلاهای فرهنگی در نابودی جنگلها

گلایه های این کارشناس از خلاهای فرهنگی این استان در حالی است که طبق مطالعات انجام شده در ویژگیهای اقلیمی منطقه فندق لو، این منطقه می تواند به قطب تولید فندق کشور تبدیل شود.

چنانچه پیش از این رئیس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی کشور در سفر به این منطقه با استناد به مطالعات انجام شده بر روی جتنگل فندقلو، اردبیل را دارای قابلیت تبدیل شدن به قطب تولید گیاهان دارویی بخصوص فندق در کشور عنوان کرد.

علی نقدی دذ گفتگو با مهر تصریح کرد: تاسیس مرکز تحقیقات فندق در جهاد دانشگاهی واحد اردبیل از پیشنهادات پژوهشکده گیاهان دارویی است که اردبیل را به عنوان قطب محصول فندق در کشور معرفی خواهد کرد.

وی احداث باغ نمونه فندق مطالعات و شناسایی تخصصی محصول را از جمله کمکهایی برشمرد که این پژوهشکده می تواند انجام دهد.

عملکرد پنج گروه حفاظت منابع طبیعی اردبیل مثبت نیست

در پی مشکلات گسترده ای که در تخریب منابع طبیعی استان ایجاد شده است مدیر کل سابق منابع طبیعی استان اردبیل نیزاز تشکیل پنج گروه چهار نفره حافظان محیط زیست در استان خبر داده بود که به عقیده شهروندان و کارشناسان با رویدادهای تخریب منابع طبیعی پس از تشکیل این گروهها نتیجه مثبتی از عملکرد این گروهها ارزیابی نمی شود.

 شهروندان معتقدند این گروه ها که با هدف ایجاد امنیت برای طبیعت و جلوگیری از قطع درختان، آتش سوزی و تخریب محیط زیست فعالیت می کنند، عملکرد مثبتی نداشته است.

باید تاکید کرد سرانه جنگل در استان اردبیل حدود چهار صدم هکتار یعنی 400 متر مربع بوده که برای رسیدن به سطح سرانه کشوری باید بیش از 200 هزار هکتار جنگل کاری صورت گیرد.

این مهم در حالی است که نه تنها تلاشی در این راستا صورت نمی گیرد، بلکه شهروندان این استان و مدافعان منابع طبیعی هر روز شاهد نابودی بخشی از پوشش گیاهی زمین در این منطقه هستند.
...........................
گزارش: ونوس بهنود
عکس: وحید مقدم