انتخاب همسر؛ از همتایی فکری و اخلاقی تا صفات همسر شایسته

هدف ازدواج رسیدن به آرامش است و خداوند آیتی از آیات خود را ایجاد مهر و محبت میان همسران بر می شمرد. پس زن و شوهرها و نیز اطرافیان آنها باید به شدت مراقب حفظ این آیات الهی باشند و از آنچه به آرامش زندگی خانوادگی و محبت میان همسران آسیب می رساند بپرهیزیند.

دختران و پسران و سایر افراد جامعه باید باور داشته باشند که ازدواج، انسان را با جهان هستی هماهنگ می کند، جهانی که اجزاء آن، زوج زوج خلق شده اند.

جوانان، خانواده ها و آحاد جامعه باید توجه داشته باشند که ازدواج طی طریق به سوی قرب الهی را سهل و هموار می سازد؛ سبب رشد شخصیت افراد می شود و موجب طهارت فرد و جامعه می گردد.

با کمک به سلامت روانی افراد، هم فرد و هم جامعه از آفات و آسیب های فراوان مصون می سازد. بنابراین لازم است در خانواده ها و در برنامه ریزی های فرهنگی جامعه، نگاه مقدس به تشکیل خانواده جلوگر باشد.

نباید نگاه دخترها و پسرها به ازدواج سختگیرانه باشد به گونه ای که امکان ازدواج را دشوار کند و سالها آن را به تاخیر بیندازد.

جوانان باید با اهمیت ازدواج و پیامدهای مثبت آن، آثار سوء روابط آزاد جنسی و آثار منفی تاخیر در ازدواج آشنا شوند و نیز باید بدانند اگر با تاخیر در ازدواج به حرام افتند، ازدواج برای آنها واجب خواهد بود.

پدر و مادر، بستگان، دوستان، مسئولان حکومتی، مردم و سازمان های غیر دولتی و مسئولان مذهبی باید نسبت به ازدواج جوانان احساس مسئولیت کنند و با وساطت در معرفی همسر و حمایت اقتصادی و فکری، ازدواج سهل و آسان را میسر سازند.

لازم است جوانان برای استحکام زندگی مشترک و آرامش در زندگی و نیز برای رعایت سعادت نسل خویش، در انتخاب همسر دقت نمایند و همسرانی همتای خود انتخاب کنند نه آنچنان در معیارها سطحی نگر و نازل اندیش باشند که به اندک جذبه زندگی مشترک را سست و متزلزل پی ریزی کنند و نه آرمان گرا باشند به گونه ای که برای رسیدن به همسر مطلوب خود سال ها از نعمت زندگی مشترک محروم باشند و چه بسا به فراد آرمانی خویش نرسید یا اگر او را یافتند او نیز در پی یافتن همتای خود، از ازدواج با آنها سرباز زند.

پسران در انتخاب همسر بر معیارهایی چون ایمان، مهربانی، عفاف و حیا، تواضع، قناعت و خوشرویی دختر تاکید کنند و دختران نیز بر ایمان، تقوا و خوش اخلاقی و اصالت خانواده پسر توجه داشته باشند.

خانواده با ارائه نظر مشورتی، فرزندان را در انتخاب همسر راهنمایی و حمایت کنند، اما از تحمیل نظر خویش اجتناب نمایند.

دختران و پسران با اعتماد به اینکه تا حدودی با هم تفاهم دارند و از همتایی فکری و اخلاقی بهره مندند با تلاش سازنده، زندگی مشترک را زمینه ساز رشد خویش قرار دهند. زیرا مطابق کلام پیامبر (ص)، ازدواج زمینه ساز رشد جوانمردی، نکویی اخلاق و توسعه اقتصادی در زندگی خواهد بود.

آیات قرآن در روایات اهل بیت (ع) به شدت از سخت گیری بی جا در معیارهای ازدواج پرهیز داده اند، زیرا به تدریج فساد در جامعه و ابتلا جوانان به آسیب های روانی حاصل از سرکوب غرایز طبیعی منجر می شود.

برخی آثار پیامدهای مثبت ازدواج، برای دختران و پسران بر اساس آیات و روایات و همچنین تجربه انسان ها عبارتند از: آرامش ذهنی و روانی، رشد عاطفی، ارضای نیازهای جنسی، رشد ایمان و تقوا، به دست آوردن استقلال با تشکیل خانواده ای مستقل، شکوفایی استعدادها در پذیرفتن مسئولیت در جامعه کوچک خانواده، کسب اقتدار در نقش مدیریت خانه و نقش پدری و مادری، تقویت انگیزه برای فعالیت، رشد اخلاقی و تقویت خصلت هایی چون مروت، جوانمردی صبر و سازگاری، تکمیل شخصیت در زندگی با جنس مخالف، زیرا او به دلیل تفاوت جنسیت از کمالات ویژه ای بهره مند است، رشد ارتباطات اجتماعی، پر شدن اوقات فراغت به نحو آمدن، با نشاط و مفید، تولید مثل و تداوم زندگی و حیات از طریق نسل خود، انتقال تمدن، فرهنگ و ارزش ها از طریق تربیت نسل جدید، آسایش روانی و اقتصادی والدین به دلیل استقلال فرزندان.

ازدواج علاوه بر آثار مثبت فراوان فردی و خانوادگی، آثار اجتماعی مهمی نیز در بر دارد که برخی از آنها عبارتند از:

- توسعه امنیت اجتماعی در راستای تنظیم رفتارهای جنسی
- توسعه اقتصادی به دلیل تقویت انگیزه متاهلان برای گسترش تولید و مدیریت مصرف
- بهبود روابط اجتماعی به جهت توسعه جامعه پذیری افراد در کانون خانواده
- بقای جوامع به دلیل فرزند آوری و پرورش نسل در خانواده
- خانواده محلی برای برطرف کردن بزرگ ترین مشکلات با کمترین هزینه است.

توصیه و تشویق به ازدواج

- فاطر السماوات و الارض جعل لکم من انفسکم ازواجا، ( شوری آیه 11)
شکافنده آسمان ها و زمین، برای شما از جنس خودتان زوج هایی قرار داد.

- و من کل شی ء خلقنا زوجین لعلکم تذکرون (زاریات آیه 49)
از هر چیزی زوج خلق کردیم شاید شما تذکر شوید.

- قال رسول الله (ص): ما نبی فی الاسلام بنا احب الی الله عزّووجلّ و اعزّ من التزوّیج
پیامبر اکرم (ص) فرمود: در اسلام، بنایی محبوب تر و با ارزش تر از ازدواج، نزد خداوند عزووجل برپا نشد.

- عن النبی (ص) قال: من کان مؤسر اولک ینکح فلیس منّی (مکارم اخلاق ص 198)
پیامبر (ص) فرمود: هر که توانگر باشد، ولی ازدواج نکند از من نیست.

- عن النبی (ص) أنه قال: مسکین مسکین رجل الازوجه له (بحار الانوار، ج 13، ص 318)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: کسی که دوست داشته باشد خدا را پاک ملاقات کند باید ازدواج نماید.

- امام صادق (ع) فرمود: ثمره خلقت زنان، برای مردان آن است که مردان به زنان انس می گیرند و با آنان آرامش می یابند و نیاز جنسی خود را برآورده می سازند و به واسطه همسران خود پدر می شوند.

وساطت در ازدواج

- قال رسول الله (ص): "من بلغ ولده النکاح و عنده ما ینکحه فلم ینکه ثم احدث حدثا فالاثم علیه.
پیامبر اکرم (ص) فرمود: هر که فرزندش به سن ازدواج رسید و برای ازدواج فرزندش امکانات داشته باشد، ولی امکان ازدواج او را فراهم نکند پس فرزند دچار حرام شود، گناهکار خواهد بود.

- امام صادق (ص) می فرماید: هر که دختر یا پسر مجردی را همسر دهد خداوند در روز قیامت با دیده رحمت به او می نگرد.

- قال رسول الله (ص): من نکح الله و انکح لله استحق ولایه الله. (مهجه البیضاء ج 3 صفحه 54)
پیامبر اکرم (ص) فرمود هر که به خاطر خدا ازدواج کند و برای خدا کسی را همسر دهد، سزاوار سرپرستی خدا می شود.

تناسب همسران

الخبیثات للخبیثین و الخبیثون للخبیثات و الطیبات للطیبین و الطیبون للطیبات اولئک مبرون مما یقولون لهم مغفره و رزق کریم (نور آیه 26)

زنان بدکار و ناشایست، شایسته مردانی بدین صفت می باشند و مردان زشتکار و ناپاک، شایسته زنان بدین صفتند و بالعکس، زنان پاکیزه و نیکوکار، لایق مردان پاکیزه و نیکوکارند و مردان پاکیزه و نیکوکار، شایسته زنان پاکیزه اند و این پاکیزگان از سخنانی که ناپاکان درباره آنها می گویند منزه اند و از خدا به آنها آمرزش می رسد و زرق آنها نیکوست.

قال رسول الله (ص): "با زنان به خاطر زیبایی آنها ازدواج نکنید که چه بسا زیبایی آنها خوارشان سازد و با آنها به حجت ثروتشان ازدواج نکنید که چه بسا ثروت آنها سبب طغیان آنها می شود، با زنان به خاطر دین و ایمان آنها ازدواج کنید."

صفات شوهر شایسته

برتری برای گزینش همسر تحصیلات و ثروت نیست برترین مردان برای همسری، مردان با تقوا، پاک و گشاده دست می باشند.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: هرگاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد و دینداری و امانتداری او را پسندیدید، به او زن دهید که اگر چنین نکنید، در روی زمین تبهکاری و فساد بسیار پدید خواهد آمد.