به گزارش خبرنگار مهر، وقتی آمارها 65 درصد مساحت خراسان رضوی را در معرض خطر بالای زلزله و در معرض آسیب نشان می دهند هیچ راه حلی بهتر از آمادگی و اقدامات پیشگیرانه نیست.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی زلزله را رخدادی طبیعی می داند که خراسانی ها در طول تاریخ همواره آن را با شدت و ضعف مختلف تجربه کرده اند، حادثه ای که بی رحمانه با تخریب وسیع شهرها و روستاها تعدادی از هموطنان را آواره و برخی را به سینه خاک می سپارد.
حجت شایانفر در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: مهمترین حوادثی که خراسان رضوی را تهدید می کند سیل، زلزله و خشکسالی است.
65 درصد مساحت خراسان رضوی در خطر زلزله
وی با اشاره به اینکه جمعیت این استان حدود 6 میلیون نفر بر آورد شده، اقلیم استان را خشک و نیمه خشک معرفی کرده می گوید: کشور ما بر روی کمربند زلزله خیز آلپ - هیمالیا و کمربند خشک زمین قرار دارد.
وی اظهار می کند: در کشور 6 منطقه لرزه خیز داریم، البرز در شمال شرق، زاگراس که از ارومیه تا بندرعباس ادامه دارد، محدوده ایران مرکزی، محدوده مکران در جنوب سیستان و بلوچستان و منطقه کپه داغ که در شمال خراسان رضوی است.
شایان فر تصریح می کند: 65 درصد مساحت استان در خطر نسبی بالا از نظر زلزله قرار دارد و 35 درصد نیز در محدوده متوسط خطر زلزله است.
بزرگترین زلزله ها در تاریخچه خراسان رضوی
هر چند زلزله های اخیر در خراسان رضوی به خیر گذشت، اما نباید فراموش کرد که خطه خراسان زلزله های مهیبی را در کارنامه تاریخی خود ثبت کرده است، شایان فر در این باره تصریح می کند: 24 فقره زلزله با بزرگی بیش از 6 ریشتر در اسناد این استان ثبت شده است که اکثر اینها در شهرستان های نیشابور، قوچان، تربت جام، کاشمر، مشهد، سبزوار، تربت حیدریه و گناباد اتفاق افتاده است.
وی با بیان اینکه بزرگترین این زلزله ها7.6 ریشتر بوده که در سال 784 هجری شمسی در نیشابور اتفاق افتاده می افزاید: بعد از آن زلزله 7.3 ریشتری کاخک گناباد در شهریور 1347 و همچنین زلزله7.2 ریشتری قوچان در دی ماه 1250 شدیدترین زلزله های استان بوده اند.
127 زلزله طی ده سال اخیر
شایان فر با اشاره به اینکه در ده سال اخیر 127 مورد زلزله بالای 3.5 ریشتر در استان اتفاق افتاده است، افزود: از این تعداد 6 مورد بالای 5 ریشتر بوده است که این زلزله ها به ترتیب شهرستان های خواف را با 5.4 ریشتر در سال 91، نیشابور را با 5.5 ریشتر در 90 و تربت حیدریه را با قدرت 5.7 ریشتر در سال 89 لرزانده اند.
وی ادامه داد: کدکن نیز با زلزله ای به قدرت 5.2 ریشتر در سال 87، فردوس با 5.3 ریشتر در سال 84 و صالح آباد نیز با زلزله5.2 ریشتری در سال 82 از این حادثه طبیعی متحمل خسارت شده اند.
زندگی خراسانی ها روی 21 گسل زلزله
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی می گوید: 21 گسل مهم در خراسان رضوی داریم که تقریبا اکثر نقاط استان را پوشش می دهد و مهمترین آنها گسل کشف رود است.
وی می افزاید: گسل های تربت جام، بینالود، سبزوار، دشت بیاض و سرایان و نیشابور یا کپه داغ و درونه از جمله مهمترین این گسل ها هستند.
وی درباره احتمال وقوع زلزله در این استان می افزاید: احتمال وقوع زلزله همیشه وجود دارد، نمی شود جلوی وقوع حوادث را گرفت ولی می توان با برنامه ریزی علمی این سوانح طبیعی را شناخت و آسیب پذیری و خسارات ناشی از آنها را کم کرد.
وی درباره تلفات ناشی از زلزله در نیشابور بیان می کند: در زلزله اخیر ریشتری5.5 نیشابور کشته نداشتیم ولی 138 زخمی داشتیم.
فعالیت17 ایستگاه لرزه نگاری
شایان فر در رابطه با زیرساخت های مورد نیاز به منظور افزایش سرعت، دقت و صحت اعلام وقوع زلزله می افزاید: برای سنجش وضعیت زلزله ها امکانات خوبی داریم و هم اکنون 17 ایستگاه لرزه نگاری فعال در استان موجود است و 7 ایستگاه نیز در دست احداث است.
وی می افزاید: 10 مرکز لرزه نگاری استان وابسته به موسسه ژئوفیزک دانشگاه تهران بوده و 7 مرکز فعال دیگر نیز مربوط به دانشگاه فردوسی مشهد است.
وی می گوید: 73 دستگاه شتاب نگار از بعد سنجش زلزله در قسمت های مختلف نصب است و 18 مورد در دست مطالعه است که نصب آنها بزودی انجام می شود.
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی می افزاید: در زمینه مدیریت بحران بعد از زلزله گیلان و زنجان و همچنین بم اقدامات خوبی انجام شده و حساسیت زیادی نسبت به مدیریت زلزله در کشور در راستای پیشگیری و کاهش بلایای طبیعی ایجاد شده است.
وی بیان می دارد: اقدامات خوبی در زمینه مقاوم سازی و شناسایی بافت فرسوده اعم از شهری و روستایی و افزایش میزان آمادگی و خرید تجهیزات آموزشی انجام شده است.
4300 هکتار بافت فرسوده در معرض خطر
شایان فر درباره بافت فرسوده نیز می گوید: 72 شهر در استان داریم و تعداد شهرهایی که طرح شناسایی بافت فرسوده در آنها انجام شده 30 شهر است.
وی تصریح می کند: طور کلی می توان گفت که مساحت شناسایی شده بافت فرسوده در شهرهای استان 4300 هکتار است که در صورت بروز زلزله در معرض خطر قرار دارند.
وی بیان می کند: از نظر ساماندهی شهرها در خصوص زلزله 9 شهر دارای طرح ساماندهی هستند که شامل مشهد، نیشابور، گناباد، تربت حیدریه و جام، درگز، کاشمر، بیدخت و سبزوار می شود.
لزوم مقاوم سازی 280 هزار واحد مسکونی روستایی
طبق آخرین سرشماری بیش از 392 هزار واحد مسکونی روستایی در استان وجود دارد که حدود280 هزار واحد از آنها باید مقاوم سازی شوند.
شایان فر در این باره می گوید: در بحث روستایی اجرای طرح ویژه بافت فرسوده و نوسازی و بهسازی اماکن روستایی مد نظر قرار دارد که تا پایان سال 90، حدود 75 هزار واحد مقاوم سازی و به بهره برداری رسیده است.
وی می افزاید: طبق برنامه 116 هزار واحد مسکونی نیز برای دریافت تسهیلات به بانک ها معرفی شدند و مقاوم سازی طبق یک برنامه مدون ادامه دارد.
وی با اشاره به تسهیلات بلاعوض 11.5 میلیون تومانی برای هر یک از این واحدها اظهار می کند: بازسازی 11 هزار و 600 واحد مسکونی روستایی در 121 روستای استان انجام شده که بیشتر مربوط به زلزله های تربت حیدریه، زاوه و رشتخوار هستند.
وی درمورد بازسازی مناطق زلزله زده در نیشابور نیز می گوید: در زلزله نیشابور به ۸ هزار واحد مسکونی آسیب وارد شد که از این ۸ هزار واحد مسکونی زلزله‌زده نیشابور، 1500 واحد در شهر خرو، حدود ۹۰۰ واحد در نیشابور و بقیه در ۲۴۰ روستای زلزله زده قرار دارد که با تسهیلات بانکی مورد بازسازی قرار می‌گیرد.
شایان فر معتقد است که احداث 113 هزار واحد مسکن مهر نیز کمک زیادی به افزایش واحدهای مسکونی مقاوم در استان کرده است.
مقاوم سازی مدارس
طبق اعلام آموزش و پروش 11 هزار و 453 مدرسه در استان داریم که مدیر کل مدیریت بحران استانداری در زمینه مقاوم سازی آنها می گوید که از ابتدای سال 86 تا پایان سال گذشته بیش از 126 پروژه مدرسه با 1200 کلاس درس مقاوم سازی شدند که زیر بنایی معادل 109 هزار متر مربع را شامل می شود.
شایان فر می افزاید: مطالعات 258 پروژه که حدود 1700 کلاس درس هستند نیز با زیر بنایی معادل 290 هزار متر مربع انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه برای 50 درصد کلاس های درس استان برنامه مقاوم سازی اجرا شدهمی گوید: تا الان از محل ذخیره ارزی مجلس 20 میلیارد برای مقام سازی مدارس هزینه شده است.
احداث سالن چند منظوره مدیریت بحران
شایان فر به احداث سالن چند منظوره مدیریت بحران اشاره می کند و ادامه می دهد: احداث 18 سالن چند منظوره مدیریت بحران را در سطح استان شروع کردیم که تا کنون4 مرکز در مشهد افتتاح شده و تا پایان سال 10 مورد دیگر هم در شهرهای کاشمر، چناران، قوچان، بردسکن، تربت حیدریه، گناباد و مشهد به بهره بردای می رسد.
وی درباره اعتبارات مدیرت بحران می گوید: سال گذشته 110 میلیارد تومان اعتبار مصوب داشتیم که 75 میلیارد تومان آن تخصیص پیدا کرده که در زمینه پروژه های مدیریت بحران استان نظیر، ایمن سازی روستاها، سیل بند حفاظتی شهرها، مقاوم سازی و بازسازی مدارس؛ جمع آوری آب های سطحی، خرید تجهیزات و ماشین آلات مدیریت بحران و عملیات آبخیزداری در راستای ساماندهی اراضی کشاورزی و بازسازی تاسیسات زیربنایی خسارت دیده از حوادث هزینه می شود.
قربانیان سیل
این مسئول درباره تلفات ناشی از سیل در این استان می افزاید: در سال گذشته 47 درصد حوادث ما سیل بوده است، سیل در سال 89 در استان 17 کشته برجای گذاشت و در سال 90 جان 9 نفر را گرفت که 53 درصد کاهش داشته است.
وی تاکید می کند که از ابتدای سال جاری نیز تاکنون 11 نفر در خراسان رضوی بر اثر سیل جان باختند که جان باختگان شامل شش نفر در شهرستان مشهد، سه نفر در شهرستان نیشابور، یک نفر در شهرستان چناران و یک نفر در شهرستان تربت جام بوده اند که از این تعداد شش نفر بر اثر عبور از عرض رودخانه، دو نفر بر اثر عبور با وسیله نقلیه از داخل مسیل و سه نفر بر اثر رانش زمین و جاری شدن گل و لای از کوه، جان خود را از دست دادند.
وی توجه شهروندان و زائران به هشدارهای وقوع سیل که توسط دستگاه های بحران مدار و از طریق رسانه های گروهی اعلام می شود را در کم شدن خسارات جانی ناشی از وقوع سیل موثر می داند.
خشکسالی مخرب تر از زلزله
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی درباره خشکسالی نیز می گوید: از سال 78 یک دوره خشکسالی در کشور داشتیم که در استان خراسان هم با شدت بیشتری وجود داشت که این کمبود بارندگی موجب افت آب های زیر زمینی استان شده است.
وی معتقد است که خشکسالی با اینکه به صورت تدریجی رخ می دهد و وقوع آن بی سر و صداست اما آثار آن از حوادثی زلزله مخرب تر است.
وی متوسط بارندگی در این استان را 220 میلمیمتر اعلام می کند و می گوید این رقم از میانگین کشوری کمتر است.
شایان فر با اشاره به این که خسارات خشکسالی مخرب تر از حوادثی مثل زلزله است می گوید: وجود بارش های نسبی خوب، هنوز ۳۶ درصد مساحت استان در وضعیت خشکسالی قرار دارد.
وی وضعیت بارندگی در سال جاری را بهتر توصیف می کند و می گوید: تا اوایل تیرماه کل بارندگی استان طبق میانگین نسبی 230 میلی متربوده است که همین عدد در سال گذشته زراعی 145 میلی متر بوده است و می شود گفت که میزان بارندگی 58 درصد افزایش پیدا کرده است.
وی می گوید: هر چند در سال زراعی ۹۱ کمتر خسارت به منطقه وارد شده است اما همواره با توجه به درصد احتمال وقوع حوادث، باید در زمینه شناخت آسیب پذیری بسترسازی و مقاوم سازی جدی تر اقدام کنیم.
لزوم مشارکت مردم در مقاوم سازی 300 هکتار بافت فرسوده
وی با اشاره به اینکه در حرم رضوی ساخت و سازها با اصول نوین انجام می شود می افزاید: مقاوم سازی300 هکتار از بافت فرسوده اطراف حرم شروع شده است و امیدواریم بتوانیم با مشارکت مردم نوسازی و مقاوم سازی این محدوده از شهر را هر چه زودتر به پایان برسانیم.
شایان فر می گوید: خراسان در معرض زلزله است، از اینرو مقاوم سازی و توجه دادن مردم به اهمیت مقاوم سازی مسکن و رعایت ضوابط و مقررات ایمنی ساختمان خیلی اهمیت دارد.
وی می افزاید: لرزه خیزی استان باید فرهنگ سازی شود همان طور که مردم در ژاپن با زلزله ها زندگی می کنند و این را امری غیر مترقبه نمی دانند ما هم امیدواریم به چنین آگاهی در نزد مردممان دست پیدا کنیم.
وی نهادینه شدن فرهنگ بیمه را برای جبران خسارات ناشی از زلزله بویژه در مورد محصولات کشاورزی و دامی بسیار با اهمیت تلقی می کند و می افزاید: ترویج بیمه از سیاست های محوری دولت در حوزه مدیریت بحران است.
با وجود این که همه می دانند خطر آن هم در شهرهای بزرگی مثل مشهد، نیشابور و دیگر شهرهای خراسان رضوی که در پهنه ای با شدت بسیار بالا در معرض زلزله قرار دارد همیشه در کمین نشسته است، هنوز زلزله بالای 5 ریشتر به خاطرعدم رعایت قوانین ساختمان سازی می تواند در حاشیه شهرها، روستاها و بافت فرسوده آنها فاجعه ایجاد کند.
درست است که سیاست گذاری تدوین مقررات و بحث نظارتی بر عهده دولت است ولی شهروندان بویژه آنهایی که سقف کوچکشان را شبانه در حاشیه شهرها بالا می برند نیز باید برای سلامتی خودشان رعایت اصول ایمنی را مدنظر قرار دهند.
نظر شما