پاسداشت علما از ویژگیهای جامعه دینی است/ الگوی عملی مقام معظم رهبری

دکتر رضا محمدزاده، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اهمیت علم و عالم در اسلام با بیان اینکه در اسلام و آموزه های اسلامی راجع به علم و علم اندوزی و کسانی که صاحب علم هستند توصیه های فراوانی شده، گفت: اسلام یکی از مکاتبی است که برای دانش و معرفت اهمیت بسیار ویژه ای قائل است. کمال و غایت وجودی انسان در گرو تحصیل علم و به دست آوردن مدارج علمی است و علم فی حد نفسه در اسلام تقدس دارد و جنبه تقدس آنقدر بالاست که صفت علم به معنای مطلق کلمه به خداوند متعال نسبت می دهیم و انسانی که در مسیر علم قرار دارد تشبه به خالق پیدا می کنند، یعنی به معنایی خدایی می شوند.

وی با اشاره به اینکه در اسلام سفارش شده که طالبان علم بعد از فراگیری علم باید به سوی مردم برگردند و آنها را براساس علم و دانشی که اندوختند مورد هدایت قرار دهند و کمک کنند تا زمینه های رشد فرهنگی در جامعه را فراهم کنند، افزود: این مجموعه جز فرهیختگان و نخبگان علمی نیستند که گاهی ملاحظه می کنیم این افراد عمرشان صرف تحصیل علم کردند و دائما در جهت گسترش ابعاد علمی خودشان هستند و در جهت آموزش و پرورش تلاش کردند و سعی شان این بود که کمال علمی مختص خودشان نباشد و دیگران هم از آن نصیب ببینند.

وی اظهار داشت: در آیه «نفر» خداوند تشویق می فرماید که گروهی از انسانها دست به تلاش علمی و نوعی هجرت از محل زندگی به مراکز علمی باید کوچ کنند و زحمت بکشند و آموزش بگیرند و بعد از اینکه آموزش دیدند برگردند و دیگران را هم آموزش دهند «فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ: پس چرا از هر فرقه‏اى از آنان دسته‏اى کوچ نمى‏کنند تا [دسته‏اى بمانند و] در دین آگاهى پیدا کنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بیم دهند باشد.»(آیه 122/سوره توبه)

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه تفقه در ادبیات قرآن به معنای تعلم و یادگیری است، منظور فقهی که با آن مواجه هستیم نیست، تصریح کرد: خداوند متعال زمانی که در قرآن سخن از عالمان و جاهلان به میان می آورد، می فرماید: هیچ وقت آنهایی که می دانند و عالم هستند با آنهایی که نمی دانند و جاهل هستند با هم یکی هستند.«هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ» یا در آیه دیگری می فرماید: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ: خداوند به کسانی که علم داده، رفعت می دهد» و این بالا بردن جایگاه عالم هم خاصیت تکوینی وجود عالم است و هم جایگاه تشریعی وجود عالم است.

محمدزاده با اشاره به اینکه معمولا در هر جامعه ای علما از جایگاه خوبی برخوردارند و مردم از آنها به نیکی یاد می کنند و با آنها با احترام رفتار می کنند و این خصیصه جامعه فرهنگی و دینی است، گفت: با توجه به این معناست که وقتی عالم رفعت مقام پیدا می کند و نفس و روحش از یک جایگاه ویژه و ارزش های وجودی برخوردار می شود به مقام خشیت الهی می رسد. «إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء: از بندگان خدا تنها دانایانند که از او مى‏ترسند.»(آیه 28 سوره فاطر) از میان بندگان فقط علما هستند که به مقام خشیت می رسند و عظمت خداوند را آنگونه که هست درک می کنند.

وی با بیان اینکه در روایات هم وقتی سخن از عالم به میان می آید تعابیر بسیار زیبایی به کار برده شده است، تصریح کرد: پیامبر(ص) می فرماید: فضیلت کسی که در مسیر علم حقیقی و علمی که در استخدام دین و جامعه دینی قرار می گیرد نسبت به کسی که فقط عبادت می کند و اهل علم نیست، همچون فضل من است نسبت به امتم.» یا در بیان دیگری می فرمایند: «یک انسان اندیشمند متفکر عالم در میان جاهلان مثل موجود زنده است در میان مردگان.»

این محقق و استاد دانشگاه در مورد جایگاه علما در ایران گفت: سالهاست که وضعیت و عملکرد ما نسبت به گذشته بیشتر شده و معمولا از علما و اساتید زمانی که در قید حیات هستند از آنها به نیکی یاد می شود و مراسمی گرفته می شود و از آنها تجلیل می شود، اما به نظرم اینها کافی نیست. به نظر می رسد برای پاسداشت جایگاه عالمان و متفکران و اندیشمندان بزرگداشت باید به صورت نهادینه در اجتماع ما در بیاید. مسئولان و دست اندرکاران باید برنامه ریزی کنند تا به بهترین شکلی انجام شود. باید نظام پاسداشت و بزرگداشت درست کرد، نهادهایی مسئول این امر شوند، البته کسی که عاشق علم است و در راه آن تلاش کرده نیاز و توقعی به این گونه پاسداشت ها ندارد، اما این پاسداشت ها به خاطر اثرگذاری بر کل جامعه است.

محمدزاده با تأکید بر اینکه مقام معظم رهبری(دامت برکاته) که سخنان و رفتار ایشان برای ما الگو و سرمشق است، همواره در مورد علما و بیان جایگاه و اهمیت آنها چه به صورت گفتاری و چه در رفتار و کردار فروگذار نمی کنند، افزود: ازجمله اینکه ایشان وقت خودشان را با توجه به مسئولیت های خطیر برای عیادت و دیدار با عالم فرزانه علامه حسن زاده گذاشتند. علامه حسن زاده ازجمله علمایی است که در عرصه های مختلف علمی سالها زحمت کشیدند و تخصص پیدا کردند و آثار ارزشمندی را در عرصه های مختلف علمی نگاشته اند و از یک جایگاه رفیع علمی و زمینه های مختلف معارفی برخوردار است مورد توجه مقام معظم رهبری(حفظه الله) قرار می گیرند.

وی با تأکید بر اینکه نفس این عمل، انجام وظیفه ای است که در دین ما سفارش شده است، گفت: با چنین حرکت سنجیده مقام معظم رهبری بیش از گذشته به ما و مسئولان مملکت خاطرنشان می کنند که این جایگاه را باید پاسداشت و مکانت علما را باید بزرگ داشت و الگوی عملی در اختیار ما قرار دادند، چون حرف ها و رفتارهای ایشان برای ما سرمشق است ما هم باید از این رفتار درس بگیریم.