به گزارش خبرنگار مهر، شاید هنوز هم تب فیلم پارک ژوراسیک اذهان خیلی از اهالی فیلم و سینما را به خود مشغول کرده باشد اما باور نکردنی تر آن است که روزگاری فلات ایران نیز جولانگاه این جانوران عظیم الجثه بوده است و در این میان کرمان جایگاه ویژه ای داشته زیرا در دوران کهن آب دریا برخی مناطق کرمان را در برگرفته و شرایطی را به وجود آورده است که این جانوران محیطی مناسب برای رشد و نمو داشته باشند این امر را اسکلتهای دایناسورها و جاهای پای متعدد این جانوران در کرمان تائید می کند.
اما مهمترین مدرک در این خصوص وجود قریب 200 هزار فسیل اعضای مختلف بدن دایناسورها و صدها قطعه تخم این جانداران است که در این استان به دست آمده است.
اولین بار 40 سال قبل یک گروه محقق فرانسوی در نخستین کنکاشهای خود و بر اساس اطلاعات محلی یک اسکلت دایناسور را در کرمان کشف کردند و بلافاصله آن را به موزه پاریس منتقل کردند و این کنکاشهای توسط گروههای مختلف از جمله یک اکیپ از دانشگاههای برزیل ادامه یافت و جای پای دایناسور در ده علیرضا کشف شد و دهها نمونه دیگر که شگفت آور و تعجب برانگیز است اما تعجب برانگیزتر آنکه جامعه علمی کرمان با وجود این همه یافته تا کنون یک گام نیز برای برداشتن پرده از این مهم در کرمان برنداشته و ترجیح داده اند سکوت کنند و حتی در برخی موارد انکار!
نگهداری از فسیلها در جعبه میوه
با این وجود سی سال قبل کوهنوردی کنجکاو که به صورت حرفه ای به این ورزش می پرداخت توجهش به سنگواره هایی عجیب در کرمان جلب شد و رفته رفته به جمع آوری آنها اقدام کرد و هم اکنون پس از گذشت سالها آثار شگفت آوری در کرمان کشف کرده است از جمله جای پای دهها دایناسور بر روی یک تخته سنگ، استخوان مهره یک دایناسور، پنجه کامل، آرواره ها و صدها تخم منحصر به فرد، فسیلهای صدها گونه ماهی و .....
داستانی باور نکردنی تر از پارک ژوراسیک
اما فسیلهای این جانداران که میلیونها سال قبل در دشتهای کرمان به سنگ تبدیل شده است کاش همانگونه باقی می ماند زیرا پس از میلیونها سال سر برداشتن از خاک خود به داستانی تبدیل شده اند باور نکردنی تر از پارک ژوراسیک!
بارها و بارها در خصوص این فسیلها در خبرگزاری مهر گفتیم حتی گروههای محقق و علمی تشکیل شد و چندین گروه علمی از دانشگاههای برزیل و فرانسه از این فسیلها بازدید کردند و شگفت زده به کشورشان برگشتند که چرا 140 هزار فسیل در کرمان در انبار یک خانه اجاره ای نگهداری می شود و چرا تاکنون کسی برای بهبود و ساماندهی وضعیت نگهداری آنها اقدامی نکرده است اما هر چه گفتیم تنها صدای وعده هایی را شنیدیم که هیچ گاه به ثمر ننشست و شگفت آنکه برخی حتی در مقاطعی این فسیلهای منحصر به فرد را سنگ هم نامیدند و سعی کردند وجود آنها را منکر شوند.
200 هزار فسیل در گونی و جعبه میوه!
اما هم اکنون تعداد این فسیلها از 140 هزار به بیش از 200 هزار قطعه رسیده است که پس از گذشت سالها و وعده های مکرر مسئولان همچنان در گونی، جعبه های میوه و گنجه های خاک گرفته یک انبار در خانه ای اجاره ای نگهداری می شوند.
نحوه نگهداری از فسیلها
داستان این فسیلهای از آنجا شروع شد که روزی یک خبرنگار کرمانی از نگهداری دهها قطعه فسیل توسط یک کوهنورد کرمانی در خانه اش پرده برداشت خبری که نگاه مسئولان و مردم کنجکاو را به سوی این خانه متمرکز کرد و پس از مدت کوتاهی محسن تجربه کار که دیگر زندگیش را وقف جمع آوری و تحقیق در خصوص این فسیلهای کرده بود با مذاکره با شهرداری کرمان موزه ای را در کرمان افتتاح کرد که نخستین موزه دیرینه شناسی ایران لقب گرفت و در آن هزاران قطعه فسیل را نگهداری کرد در ابتدا بازدید از این موزه مطلوب بود اما بعد....
داستان تلخ فسیلهای کرمان
با هیاهو و حضور خبرنگاران موزه زیر زمینی افتتاح شد و فسیلهای دایناسورها سر و سامان گرفتند اما پس از گذشت چند ماه برق این موزه قطع شد آن هم برای چهار سال پیاپی!
تجربه کار هر آنچه گفت صدایش به جایی نرسید و در نهایت درب این موزه به دلیل آنچه که خطر ریزش و لزوم مقاوم سازی عنوان شد بسته شد و فسیلها بار کامیون شدند و موزه دیرینه شناسی کرمان تعطیل شد.
پس از آن پیگیری های خبرگزاری مهر که برای ساماندهی فسیلها در کرمان با تجربه کار هم گام شده بود ادامه یافت تا درنهایت پس از چندین روز تجربه کار موفق شد فسیلها را باز پس گیرد و از تخریب آنها به دلیل نگهداری در شرایط نامناسب جلوگیری کند اما این فسیلها بار دیگر به انبار خانه اجاره ای اش بازگشت.
کلکسیونی از وعده های مسئولان و فسیلهایی که بر زمین ماند
در این مدت تاکنون وعده های مختلفی برای ساماندهی این گنجینه کهن در کرمان داده شده است از جمله ایجاد ژئوپارک، اختصاص سالنهای متعدد برای ساماندهی فسیلها در قالب موزه و در آخرین مورد نیز اختصاص سالن مدرسه ایرانشهر که به دلیل کرایه بالا تجربه کار نتوانست از عهده اش برآید و....
با گذشت سالها این فسیلهای منحصر به فرد هیچ جایی بهتر از همان انبار خانه اجاره ای و دور از هیاهوی تبلیغاتی و وعده های عملی نشده نیافته اند و این سوال باز هم در ذهنها مطرح می شود که اگر این فسیلها در یکی دیگر از استانهای کشور قرار داشت تا کنون چه موزه ای برایشان احداث شده بود و سالانه چند هزار گردشگر را به خود جلب می کردند؟
بار دیگر با محسن تجربه کار در خصوص آخرین وضعیت فسیلهای کرمان به گفتگو نشستیم مردی که گویی تنها کسی است که حاضر است حتی زندگیش را فدا کند تا که شاید بتواند جایگاهی مناسب برای این فسیلها پیدا کند.
تنها مدافع فسیلهای کرمان
تجربه کار خسته از وعده های عملی نشده گفت: موزه دیرین شناسی شهر کرمان مربوط به موجوداتی بود که میلیونها سال پیش در منطقه فعلی استان کرمان می زیسته اند موجوداتی که به مرور زمان تبدیل به سنگواره شدند.
وی افزود: در این مجموعه فسیل انواع بی مهرگان ، مهره داران ، میکروفسیل ها ، گیاهان و ابزار منسوب به انسانهای نخستین نگهداری می شود، برخی قطعات بدن دایناسورها، اسفنج ها ، مرجان ها ، تریلوبیت ها ، بریوزوآها ، دوکفه ای ها ، آمونیت ها ، بلمنیت ها ، نمولیت ها ، ناتیلوس ها ، بازوپایان ، شکم پایان ، خارپوستان شامل کرینویید ها ، خیارهای دریایی ، ستاره های دریایی و گونه های مختلف خارپوست از جمله توتیاهای دریایی، خزندگان هم عصر با دایناسورها ، ماهی ها، هاگ ها ، استراکدها ، کنودونت ها ، روزنبران، گونه های مختلف گیاهی و تنه های درختان.
تجربه کار گفت: پس از تعطیلی موزه دیرینه شناسی من دست از کار جمع آوری این فسیلها نکشیده ام و هر روز دنبال راهکاری برای ساماندهی آنها هستم اما تاکنون موفق نشده ام.
مهره گردن یک دایناسور
وی گفت: بخش اعظم این جانوران سنگ شده را در خانه ام و در جعبه های میوه نگهداری می کنم، بخشی در موزه دیرینه شناسی دشت خاک نگهداری می شود که با همت مردم محلی راه اندازی شده و جالب اینکه تعداد قابل توجهی گردشگر برای بازدید از این موزه مردمی به روستای دشت خاک می روند و بخشی نیز به صورت موقت در موزه هرندی کرمان نگهداری می شود که بسیار محدود است.
تجربه کار گفت: به من پیشنهاد شد که در هفته میراث فرهنگی به صورت موقت تعدادی از این فسیلها را در معرض دید عموم بگذارم اما از آن زمان این فسیلها در موزه هرندی مانده اند و سعی دارم در محیطی معادل 60 متر تعدادی از فسیلها را در معرض دید مردم قرار دهم.
رد پای دایناسور در ده علیرضا در حال تخریب
وی گفت: در این مکان تعدادی از فسیلهای بسیار کوچک را زیر میکروسکپ به مردم نشان می دهم که ابعادی معادل شش میلیمتر تا 60 میلیمتر دارند که با وجود گذشت میلیونها سال کاملا محفوظ مانده اند.
وی تصریح کرد: موزه را تعطیل کردند و تا کنون نیز اقدامی برای بازگشایی صورت نگرفته اما سعی کرده ام در قالب یک سایت یافته های دیرینه شناسی کرمان را در معرض دید علاقمندان قرار دهم.
تجربه کار با ابراز تاسف از بی توجهی به این آثار گفت: رد پای دایناسور در روستای ده علیرضا به دلیل عدم محافظ در حال تخریب است و چند انگشت از آن کاملا از بین رفته است و تخته سنگی نیز که در روستای دشت خاک از حوض یک خانه روستایی کشف شد که شامل دهها جای پای دایناسور بود نیز سرنوشتی نامعلوم دارد در صورتیکه در دشت خاک موزه مردمی دیرینه شناسی وجود دارد و مردم که به مرور در این منطقه با فسیلها برخورد کرده اند آنها را در این موزه نگهداری می کنند.
وی دشت خاک را بهشت فسیل شناسی دانست و گفت: تاکنون هیچ اقدام علمی در راستای مستند سازی این فسیلها انجام نشده است.
کشف ردپای یک دایناسور در موزه هرندی کرمان!
این محقق کرمانی افزود: طی روزهای اخیر یک کشف منحصر به فرد در موزه باغ هرندی صورت گرفت و در تخته سنگی که در ورودی موزه باغ هرندی نصب شده بود جا پای یک دایناسور کشف شد که شامل یک پاشنه و سه پنجه است که دقیقا نمونه این جای پا را هم اکنون در موزه دیرینه شناسی دشت خاک نیز وجود دارد.
تخمهای برش داده شده دایناسورها
وی گفت: کرمان بهشت دیرینه شناسی است و می تواند به محلی برای تحقیقات دانشمندان و دیرینه شناسان تبدیل شود اما کسی در این استان هیچ برنامه ای برای این امر ندارد.
مدیر سابق موزه دیرنه شناسی کرمان گفت: این تخته سنگ 30 در 30 سانتیمتر است و جای پا نیز به اندازه کف دست انسان می باشد.
تجربه کار در خصوص شرایط نگهداری فسیلها گفت: نگران تخریب فسیلها هستم زیرا در شرایط بسیار بدی در حال نگهداری هستند برای بهبود وضعیت موجود اقدامت فراوانی انجام داده ام که تا کنون اقدامی صورت نگرفته است اما هنوز امیدوارم که شاید کاری در این خصوص انجام شود.
وی گفت: در حالیکه برخی افراد در کرمان سعی دارند وجود این بهشت دیرینه شناسی را در کرمان منکر شوند و 200 هزار قطعه فسیل منحصر به فرد نتوانسته آنها را قانع کند اما تا کنون دو گروه برزیلی و فرانسوی که طی سالهای اخیر به کرمان سفر کرده اند بر منحصر به فرد بودن این فسیلها صحه گذاشته اند و هم اکنون نیز برای انجام آزمایشهای علمی پنج فسیل را به آمریکا فرستاده ام و پروفسور "آرادنا پری پتی" در حال تحقیق بر روی این فسیلها است که طبق آخرین مکاتبات صورت گرفته وی از وجود این گنجینه در کرمان در حیرت مانده است.
منطقه فسیل خیز زیر آب می رود
وی گفت: در کرمان نیز گروهی از محققان با سی تی اسکن کردن برخی از این فسیلها تصاویر گشفت انگیزی را به دست آوردند که تعدادی از آنها را در خبرگزاری مهر منتشر کردم.
تجربه کار در خصوص مکان گردآوری این فسیلها گفت: تا کنون 95 درصد این مکان کاملا تخریب شده است و 5 درصد باقیمانده هم به دلیل برخی فعالیتهای عمرانی در حال رفتن به زیر آب است و جمع آوری فسیلهای باقیمانده نیاز به امکانات دارد که به دلیل عدم تجهیز و نبود امکانات امکان جمع آوری آنها میسر نشده است.
............................
گزارش: اسما محمودی
نظر شما