نیما یوشیج احیاگر زبان طبری/دستور زبان واپسین دغدغه پدر شعر نو

به گزارش خبرنگار مهر، متاسفانه زبان طبری سالهاست که در معرض نابودی قرار دارد اما در این بین انسان هایی علاقه مند به فرهنگ و زبان طبری بوده اند، که عمر خود را صرف زنده نگاه داشتن آن کردند.

نیما یوشیج ، پدر شعر نوین فارسی یکی از آنها بوده، او سالها در اندیشه راهی بود که بتواند زبان سرزمین مادری اش را احیا کند. جمع آوری کتب خطی درباره تاریخ و ادبیات طبرستان، تهیه دیوان امیر پازواری و مطالعه بر روی آنها، تلاش برای نوشتن دستور زبان تبری و کتاب تاریخ ولایتی از جمله این کوشش ها است.

دغدغه اصلی نیما حفظ و احیای زبان تبری بود، او در نامه ها، دست نوشته ها و در مقدمه دفتر روجا، به این دغدغه اشاره می کند. در نامه هایی که به برادرش می نویسد، سه بار از وی می خواهد که تاریخ طبرستان و دیوان امیر پازواری را برایش تهیه کرده و ارسال کند.مهم ترین گام نیما در راه زنده نگاه داشتن زبان تبری، سرودن اشعار تبری در مجموعه ای با نام روجا است.

این اشعار، منبعی غنی از واژگان، ترکیب ها، باورها، آیین ها، ضرب المثل ها و نمادهای تبری بوده که  نشان از تلاش موثر او در این راه دارد.این دغدغه در اشعار فارسی نیما او را رها نمی کند؛ شعرهای فارسی او سرشار از لغات طبری بوده که نیما به شکل ماهرانه ای، آنها را وارد زبان فارسی کرده است.

آرزوی نیما نوشتن دستور زبان طبری بود که اجل به او مهلت نداد. امّا او با سرودن اشعار طبری، منبعی غنی از واژگان، ترکیب ها، باورها، آیین ها، ضرب المثل ها و نمادهای طبری ارائه می دهد که گامی موثر در زنده نگاه داشتن زبان مادری اش است.

نیما یوشیج در سالهایی که تلاش خود را بر روی نوسازی پایه های شعر فارسی متمرکز کرده بود، از دغدغه مهم درونی اش که زنده نگاه داشتن زبان مادری بود، غفلت نکرد.

اشعار طبری نیما یوشیج  در زمان حیات او فرصت چاپ نیافت و این بخش مهم و فراموش شده آثارش، سالها پس از خاموشی وی در سال 1370هجری شمسی با عنوان: روجا، دفتر شعارهای طبری و با ترجمه ی فارسی علی پاشا اسفندیاری و مجید اسدی به چاپ رسید.

روجا را می توان یک فرهنگ نامه تبری نامید. نیما در اشعار طبری اش علاوه بر وصف تاریخ خانوادگی و رنج و دلتنگی های خود، از طرفی؛ تصویری واضح از شرایط اجتماعی حاکم بر مازندران، اقوام، شخصیت ها و اماکن گوناگون باورها نمادها، حتی حیوانات و گیاهان ارائه داده و از طرفی دیگر؛ می کوشد تا مردم را از خواب غفلت بیدار کرده و با ایستادگی در برابر اربابان و زورگویان، حق خود را از آنان بگیرند.

نیما یوشیج را می توان، علاوه بر پدر شعر معاصر، احیا گر زبان تبری نیز نامید.توجه به زبان مادری و زادگاه  عشق به زادگاه وزندگی روستایی وهمزیستی به روستائیان و گالش ها وچوپانا، تاریخ و  زبان مادری، در اشعار، نامه ها و نوشته های نیما، به طرز ویژه ای نمایان است.

او هیچ گاه به زندگی شهری خو نگرفت، برای همین پس از مدتی از مشاغل دولتی کناره گرفت و به یوش بازگشت.نیما با علاقه فراوان، به تاریخ و فرهنگ و زبان مادری، قصد نوشتن تاریخ و دستور زبان مازندرانی را داشت که البته موفق به انجام آن نشد.

روح نیما، روحی کوهستانی بود و قفس شهر نمی توانست او را در خود نگاه دارد. خودش می گوید: زندگی بدوی من در بین شبانان و ایلخی بانان گذشت که به هوای چراگاه به نقاط دور ییلاق قشلاق می کنند و شب بالای کوه ها ساعات طولانی با هم به دور آتش جمع می شوند.

پدر شعر نو ایران نگران آینده ای بود، که جوانان، سخن گفتن با زبان مادری را عار بدانند و کم کم این زبان، رو به نابودی برود.

علی اسفندیاری، مردی که بعدها به نیما یوشیج معروف شد، در بیست‌ و یکم آبان‌ماه سال 1276 مصادف با 11 نوامبر 1897 در یکی از مناطق کوه البرز در منطقه‌ای به‌ نام یوش، از توابع نور مازندران، دیده به جهان گشود.

او 62 سال زندگی کرد و اگرچه سراسر عمرش در سایه مرگ به سختی سپری شد؛ اما توانست معیارهای هزارساله‌ شعر فارسی را که تغییرناپذیر و مقدس و ابدی می‌ نمود، با شعرها و رای‌های محکم و مستدلش، تحول بخشد.

در همان دهکده که متولد شد، خواندن و نوشتن را نزد آخوند ده یاد گرفت.نیما در ۱3 دی 1338 درگذشت.

به گزارش مهر، همزمان با سالروز تولد نیما یوشیج، "جشن شب نیما" در نوشهر برگزار می شود.  این مراسم به میزبانی نوشهر با حضور مسئولان کشوری، استانی و شهرستان نوشهر 21 آبان ماه 91 برگزار می شود. طی این مراسم از میراث داران فرهنگ و هنر مازندران تجلیل بعمل خواهد آمد.