دولت آمریکا که از ابتدای ناآرامی ها در سوریه، آشکارا در کنار گروههای مسلح مخالف قرار گرفت، با ابراز ناامیدی از عملکرد شورای موسوم به انتقالی سوریه به نوعی به شکست سیاستهای واشنگتن در سوریه اعتراف کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا همان سخنان هیلاری کلینتون را درباره تصمیم کاخ سفید برای جایگزین کردن رهبران جدید به جای سران فعلی مخالفان سوری موسوم به شورای ملی تکرار کرد.
پاتریک ونتریل سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه آمریکا اذعان کرده بود شورای ملی سوریه، امیدهای واشنگتن را بر باد داد و آمریکا در حال حاضر برای سازماندهی مجدد رهبری مخالفان سوری تلاش می کند.
این در حالی است که شورای موسوم به انتقالی سوریه مخالفت صریح خود را با تصمیم جدید آمریکا برای تغییر رهبران مخالفان سوری اعلام کرده است، مقامات آمریکایی به صراحت گفته اند این شورا دیگر نماینده تمام مخالفان نظام سوریه به شمار نمی رود.
این شورا که مقر آن استانبول ترکیه است، در بیانیه ای اعلام کرده است برای گفتگو با تمام طیفهای مخالفان در مرحله انتقالی و تشکیل دولت ملی جدی است.
این شورا که دو روز پیش از نشست فراگیری که در قطر برگزار می شود، آورده است هرگونه سخن درباره عبور از شورای ملی یا تشکیل چارچوب های جایگزین، تلاشی برای آزار رساندن به انقلاب سوریه و پاشیدن بذر اختلاف و دودستگی است و این مسئله نشانه ای درباره جدی نبودن قدرتهایی است که بنا است حامی ملت سوریه باشند.
این موضع شورای موسوم به ملی انتقالی در واکنش به اظهارات اخیر هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا مطرح می شود که گفته بود دیگر نمی توان به شورای ملی سوریه به عنوان رهبری مخالفان نگاه کرد، بلکه این شورا باید بخشی از مخالفانی باشد که شامل شخصیتهایی ازداخل و خارج باشند.
کلینتون گفته بود ایجاد ائتلاف فراگیر و گسترده ای از مخالفان، نیاز به ساختار رهبری دارد که بتواند نمایندگی همه سوریها را برعهده گیرد و از آنها حمایت کند، مخالفانی که بتوانند با هر طیف یا عنصری در سوریه گفتگو کنند.
اما دلیل چرخش ناگهانی سیاستهای آمریکا در قبال گروههای مخالف سوری و به طور کلی سوریه چیست؟ آمریکایی که تا دیروز به صراحت از شورای موسوم به انتقالی سوریه حمایت می کرد، چرا امروز در یک موضع جدید خواهان تغییر رهبران اپوزیسیون شده است؟ آیا تغییر موضع آمریکا در قبال گروههای مخالف خارج نشین سوریه که در قالب شورای انتقالی در استانبول گردهم آمده اند، با تحولات کنونی در سوریه ارتباط دارد؟ آیا می توان آن را به نگرانی شدید کاخ سفید از فعالیتهای شبکه تروریستی القاعده در سوریه و تلاشهای آن برای سیطره بر این کشور متربط کرد؟
شکست طرح های آمریکا در سوریه
"حسن هانی زاده" کارشناس مسائل بین الملل در خصوص موضع اخیر آمریکا در قبال گروههای مخالف سوری می گوید : انتقاد آشکار هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا از رفتار سیاسی شورای انتقالی سوریه نشان می دهد که آمریکا درصدد تغییر نگرشهای خود نسبت به بحران سوریه برآمده است.
بحران سوریه که وارد بیستمین ماه خود شد فراز وفرودهای زیادی را پشت سر گذاشت که به کشته شده 35 هزار نفر ، زخمی شدن بیش از یکصد هزار نفر منجر شد و حجم خسارات مادی آن بر اساس برآوردهای اولیه به 300 میلیارد دلار می رسد.
در طول بحران سوریه، بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای پروسه های متعددی را برای سرنگونی نظام سوریه به مرحله اجرا گذاشتند، اما همه این پروسه ها با نا کامی روبرو شد.
هانی زاده می گوید : عربستان ، قطر و ترکیه به عنوان بازیگران منطقه ای بحران سوریه با تشکیل یک مجموعه تروریستی سلفی ووهابی انواع کمکهای مالی وتسلیحاتی را در اختیار این مجموعه ها قرار دادند.
عربستان و قطر در طول بحران 19 ماهه سوریه به طور مشترک 36 میلیارد دلار به گروه های تروریستی پرداخت کرده اند در حالی که ترکیه انواع سلاح های پیشرفته را در اختیار این گروه ها قرار داده است.
در این مدت بیش از 30 گروه مسلح از 32 ملیت مختلف از طریق لبنان و ترکیه وارد خاک سوریه شده اند تا در سرنگونی دولت بشار اسد مشارکت کنند.
به گفته هانی زاده، آمریکا و متحدان غربی اش عناصر رده پایین ارتش سوریه را به خروج از بدنه نیروهای مسلح و تشکیل یک ارتش آزادیبخش تشویق کردند که در این خصوص تا کنون حدود 10 هزار نفر از این عناصر به ارتش آزادیبخش پیوسته اند، ورود عناصر سلفی ، وهابی و القاعده به بحران سوریه نگرانی هایی را برای آمریکا و متحدان غربی اش به وجود آورد که سرنگونی احتمالی بشار اسد ممکن است شرایطی مشابه شرایط افغانستان وعراق برای سوریه به وجود آورد.
اهمیت سوریه برای آمریکا و متحدان غربی اش از آنجا ناشی می شود که سوریه با فلسطین اشغالی مرز مشترکی دارد وهر گونه تحول غیر قابل کنترل در سوریه ممکن است بر اوضاع داخلی رژیم اسرائیل تاثیر منفی باقی بگذارد وامنیت این رژیم را مختل کند.
از سوی دیگر با توجه به اینکه گروه های اپوزیسیون ملی وغیر مسلح سوریه هیچگونه برنامه ای برای پس از سرنگونی بشار اسد ندارند، بنابراین ممکن است این امر به جنگ قدرت میان مخالفان دولت سوریه منجر شود.
این تلقی و نگرانی از آینده مبهم سوریه سبب شد تا آمریکا و دیگر کشورهای غربی سیاستهای خود را در خصوص بحران سوریه تغییر دهند واز هم پیمانان منطقه ای خود مانند عربستان، قطر و ترکیه بخواهند که در مورد بحران سوریه با احتیاط بیشتری عمل کنند.
پس از انتقاد وزیر امور خارجه آمریکا از عملکرد شورای انتقالی سوریه اعضای این شورا در صدد برآمده اند تا ضمن تشکیل نشستی در دوحه ،عبدالباسط سیدا رئیس ونیز شماری از عناصر این شورا را بر کنار کنند.
به گفته هانی زاده، بر اساس تحلیلهای موجود به نظر می رسد آمریکا ترجیح می دهد تا بحران سوریه به شکست گروه های تروریستی به پایان برسد و نظام بشار اسد به یک نظام غیر تاثیر گذار وبی تحرک همچنان باقی بماند.
وی می گوید : آمریکا این تجربه را نیز در بین سالهای 1991 تا 2003 درباره صدام دیکتاتور سابق عراق به کار گرفت، زیرا پس از اخراج نیروهای عراقی از کویت، صدام به عنوان" دیکتاتوری در قفس" به مدت 12 سال بر عراق حکومت کرد.
این شورا که مقر آن استانبول ترکیه است، در بیانیه ای اعلام کرده است برای گفتگو با تمام طیفهای مخالفان در مرحله انتقالی و تشکیل دولت ملی جدی است.
این شورا که دو روز پیش از نشست فراگیری که در قطر برگزار می شود، آورده است هرگونه سخن درباره عبور از شورای ملی یا تشکیل چارچوب های جایگزین، تلاشی برای آزار رساندن به انقلاب سوریه و پاشیدن بذر اختلاف و دودستگی است و این مسئله نشانه ای درباره جدی نبودن قدرتهایی است که بنا است حامی ملت سوریه باشند.
این موضع شورای موسوم به ملی انتقالی در واکنش به اظهارات اخیر هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا مطرح می شود که گفته بود دیگر نمی توان به شورای ملی سوریه به عنوان رهبری مخالفان نگاه کرد، بلکه این شورا باید بخشی از مخالفانی باشد که شامل شخصیتهایی ازداخل و خارج باشند.
کلینتون گفته بود ایجاد ائتلاف فراگیر و گسترده ای از مخالفان، نیاز به ساختار رهبری دارد که بتواند نمایندگی همه سوریها را برعهده گیرد و از آنها حمایت کند، مخالفانی که بتوانند با هر طیف یا عنصری در سوریه گفتگو کنند.
اما دلیل چرخش ناگهانی سیاستهای آمریکا در قبال گروههای مخالف سوری و به طور کلی سوریه چیست؟ آمریکایی که تا دیروز به صراحت از شورای موسوم به انتقالی سوریه حمایت می کرد، چرا امروز در یک موضع جدید خواهان تغییر رهبران اپوزیسیون شده است؟ آیا تغییر موضع آمریکا در قبال گروههای مخالف خارج نشین سوریه که در قالب شورای انتقالی در استانبول گردهم آمده اند، با تحولات کنونی در سوریه ارتباط دارد؟ آیا می توان آن را به نگرانی شدید کاخ سفید از فعالیتهای شبکه تروریستی القاعده در سوریه و تلاشهای آن برای سیطره بر این کشور متربط کرد؟
شکست طرح های آمریکا در سوریه
"حسن هانی زاده" کارشناس مسائل بین الملل در خصوص موضع اخیر آمریکا در قبال گروههای مخالف سوری می گوید : انتقاد آشکار هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا از رفتار سیاسی شورای انتقالی سوریه نشان می دهد که آمریکا درصدد تغییر نگرشهای خود نسبت به بحران سوریه برآمده است.
بحران سوریه که وارد بیستمین ماه خود شد فراز وفرودهای زیادی را پشت سر گذاشت که به کشته شده 35 هزار نفر ، زخمی شدن بیش از یکصد هزار نفر منجر شد و حجم خسارات مادی آن بر اساس برآوردهای اولیه به 300 میلیارد دلار می رسد.
در طول بحران سوریه، بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای پروسه های متعددی را برای سرنگونی نظام سوریه به مرحله اجرا گذاشتند، اما همه این پروسه ها با نا کامی روبرو شد.
هانی زاده می گوید : عربستان ، قطر و ترکیه به عنوان بازیگران منطقه ای بحران سوریه با تشکیل یک مجموعه تروریستی سلفی ووهابی انواع کمکهای مالی وتسلیحاتی را در اختیار این مجموعه ها قرار دادند.
عربستان و قطر در طول بحران 19 ماهه سوریه به طور مشترک 36 میلیارد دلار به گروه های تروریستی پرداخت کرده اند در حالی که ترکیه انواع سلاح های پیشرفته را در اختیار این گروه ها قرار داده است.
در این مدت بیش از 30 گروه مسلح از 32 ملیت مختلف از طریق لبنان و ترکیه وارد خاک سوریه شده اند تا در سرنگونی دولت بشار اسد مشارکت کنند.
به گفته هانی زاده، آمریکا و متحدان غربی اش عناصر رده پایین ارتش سوریه را به خروج از بدنه نیروهای مسلح و تشکیل یک ارتش آزادیبخش تشویق کردند که در این خصوص تا کنون حدود 10 هزار نفر از این عناصر به ارتش آزادیبخش پیوسته اند، ورود عناصر سلفی ، وهابی و القاعده به بحران سوریه نگرانی هایی را برای آمریکا و متحدان غربی اش به وجود آورد که سرنگونی احتمالی بشار اسد ممکن است شرایطی مشابه شرایط افغانستان وعراق برای سوریه به وجود آورد.
اهمیت سوریه برای آمریکا و متحدان غربی اش از آنجا ناشی می شود که سوریه با فلسطین اشغالی مرز مشترکی دارد وهر گونه تحول غیر قابل کنترل در سوریه ممکن است بر اوضاع داخلی رژیم اسرائیل تاثیر منفی باقی بگذارد وامنیت این رژیم را مختل کند.
از سوی دیگر با توجه به اینکه گروه های اپوزیسیون ملی وغیر مسلح سوریه هیچگونه برنامه ای برای پس از سرنگونی بشار اسد ندارند، بنابراین ممکن است این امر به جنگ قدرت میان مخالفان دولت سوریه منجر شود.
این تلقی و نگرانی از آینده مبهم سوریه سبب شد تا آمریکا و دیگر کشورهای غربی سیاستهای خود را در خصوص بحران سوریه تغییر دهند واز هم پیمانان منطقه ای خود مانند عربستان، قطر و ترکیه بخواهند که در مورد بحران سوریه با احتیاط بیشتری عمل کنند.
پس از انتقاد وزیر امور خارجه آمریکا از عملکرد شورای انتقالی سوریه اعضای این شورا در صدد برآمده اند تا ضمن تشکیل نشستی در دوحه ،عبدالباسط سیدا رئیس ونیز شماری از عناصر این شورا را بر کنار کنند.
به گفته هانی زاده، بر اساس تحلیلهای موجود به نظر می رسد آمریکا ترجیح می دهد تا بحران سوریه به شکست گروه های تروریستی به پایان برسد و نظام بشار اسد به یک نظام غیر تاثیر گذار وبی تحرک همچنان باقی بماند.
وی می گوید : آمریکا این تجربه را نیز در بین سالهای 1991 تا 2003 درباره صدام دیکتاتور سابق عراق به کار گرفت، زیرا پس از اخراج نیروهای عراقی از کویت، صدام به عنوان" دیکتاتوری در قفس" به مدت 12 سال بر عراق حکومت کرد.
نظر شما