تصاویر سنگ نگاره‌های تخریب شده محوطه باستانی مفیدی در اردکان

به گزارش خبرنگار مهر، سنگ نگاره های مزرعه مفیدی اردکان توسط انجمن حامیان میراث کهن اردکان در سال 88 شناسایی شد و پس از آن، در تاریخ 27 اسفند ماه سال 1388 به شماره 27408 به ثبت ملی رسید.

این سنگ نگاره ها بر تکه هایی از سنگ صخره ای در فاصله نزدیک به 60 کیلومتری شهر اردکان قرار داشت. اما به دلیل ناتوانی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در تامین امنیت و حفاظت از آن، وجود این محوطه به منظور عدم آگاهی سودجویان از مکان دقیق آن چندان اطلاع رسانی نشد.

نقوش بز کوهی بعد از تخریب

با این حال دوستداران میراث فرهنگی هشدارهای لازم را بارها به صورت شفاهی و مکاتبه ای در مورد حفاظت از این منطقه اعلام کرده بودند، اما پاسخ قانع کننده ای دریافت نکردند.

سنگ نگاره بزکوهی قبل از تخریب

میراث دوستان نیز برای حفظ و نگهداری این سنگ نگاره ها دو راه حل پیشنهاد دادند. گروهی با توجه به سوابق قبلی و همچنین محدودیتهای سازمان میراث فرهنگی در حفظ و نگهداری این آثار اصرار بر انتقال این سنگ نگاره ها به مکانی مناسب در شهر اردکان داشتند.

برخی دیگر نیز با توجه به اصول جهانی میراث فرهنگی و محوطه های تاریخی بر باقی ماندن آثار در محوطه اصلی و عدم جابجایی آنها و لزوم حفظ و نگهداری در محل تاکید داشتند که با تخریب این سنگها متاسفانه فرصتها بر باد رفت.

محوطه بعد از تخریب

چرا که چند روز پیش عده ای ناآگاه با بیل مکانیکی و لودر محوطه پیش از تاریخ مفیدی را به طور کامل ویران و با خاک یکسان کردند.

برخی بر این عقیده هستند که این افراد به بهانه یافتن گنج در پس این سنگ نگاره ها بودند و برخی دیگر با توجه به معدن خیز بودن منطقه و فعالیت معادن مختلف بزرگ و کوچک در اطراف آن و فعالیتهای قانونی و غیرقانونی معدن یابان، گمان بردند که شاید این افراد برای یافتن معدن، کل محوطه را با بیل مکانیکی کندوکاو کرده اند.

سامان کارگر، معاون میراث فرهنگی استان یزد در این باره به خبرنگار مهر گفت: این تخریب و جابه جایی سنگ ها در محدوده 6 در 20 متر انجام شده است اما گروهی از باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی این موضوع را به صورت کارشناسی بررسی می کنند.

وی با اشاره به وجود محدوده کاوش معدن و ترانشه های اکتشافی معدن در این محوطه گفت: به احتمال زیاد، مخرب محوطه تاریخی مفیدی قصد سرقت سنگها و نقوش را نداشته بلکه هدفش کشف معدن بوده است با این حال یافتن گنج و آثار تاریخی نیز شاید دلیل دیگر وی بوده باشد.

کارگر گفت: علت تخریب، سرقت سنگ های تاریخی، میزان تخریب و محدوده تخریب شده جزو مواردی است که اداره میراث فرهنگی استان یزد آن را بررسی می کند. همچنین باستان شناسان نیز به دنبال پاسخ این سوال هستند که آیا سنگهای منقوش دیگری، زیر آوار مانده اند یا آنها هم مخدوش شده و به سرقت رفته اند.

وی از پیگیری های حقوقی در این باره خبر داد و افزود: عوامل این تخریب شناسایی شده اند.

کارگر درباره اینکه چرا به هشدارهای دوستداران میراث فرهنگی مبنی بر حفاظت از این محوطه تاریخی دور از دسترس توجه نشده است تا شاهد تخریب کل محوطه نباشیم گفت: محوطه های تاریخی زیادی در اردکان و یزد وجود دارد.

معاون میراث فرهنگی یزد درباره امکان انتقال سنگ نگاره ها برای حفاظت بیشتر هم توضیح داد: برخی از سنگ نگاره ها درشت هستند و امکان جابه جایی آنها وجود ندارد . این کار اجرایی و منطقی نیست. ضمن اینکه باید آثار تاریخی تا جای ممکن در محوطه های خود باقی بمانند اما می توان پیشنهاد کرد که مدیریت های محلی برای حفاظت از آثار بومی و غیر قابل دسترس، کمک کنند.

با این حال سازمان میراث فرهنگی ماجرا را پیگیری و به مراجع قضایی شکایت کرده است و عامل تخریب این محوطه تاریخی تحت تعقیب قرار دارد هر چند که این اقدامات نوش دارو پس از مرگ سهراب است.

............

عکس از حسین حائری اردکانی