قشلاق گذرانی عشایر/ گلستان؛ بهار عشایر در زمستان

به گزارش خبرنگار مهر، با سرد شدن هوا، عشایر دامهای خود را با طی مسیر بیش از 400 کیلومتری به سوی مراتع گرمسیری و دشتهای مراوه‌ تپه واقع در استان گلستان کوچ داده اند و قشلاق گذرانی شان را در این استان کرانه خزر آغاز کرده اند.

هرساله در فصل پاییز، کوچ عشایر از مناطق، مانه ‌و سملقان، راز و جرگلان، جاجرم و کالیمانی و میاندشت در غرب و جنوب غربی خراسان شمالی و بخش هایی از خراسان رضوی به گلستان انجام می شود و دیدن این صحنه های قشلاق گذرانی و کوچروی نیز از جمله مظاهر گردشگری در گلستان به شمار می رود.

از مجموع عشایر کوچنده به گلستان، سه هزار و 265 خانوار عشایری از خراسان شمالی هستند که با 18 هزار و 389 نفر جمعیت همه ساله حدود 700 هزار راس دام خود را بین چراگاههای ییلاقی و قشلاقی کوچ می دهند.

سه هزار و 265 خانوار عشایری با جمعیتی حدود 20 هزار نفر در قالب دو ایل و ‎ 38طایفه با شیوه‌های سنتی کوچرو و نیمه کوچرو خراسان شمالی به گلستان کوچ کرده اند.

جامعه عشایری کوچنده مدت پنج ماه از سال را در مناطق قشلاقی استان گلستان و مابقی سال را در مناطق ییلاقی استان خراسان شمالی بسر می برند و 1.5 درصد جمعیت گلستان را جامعه عشایری تشکیل می دهند که نقش مهمی در تولیدات دامی و پروتئینی دارند.

سهم عشایر در تولید

کارشناس امور عشایر گلستان در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: جمعیت عشایر گلستان شامل ترکمن واکراد می شود که جمعیت ترکمن هزار و 552 خانوار و اکراد هزار و 978 خانوار است که در مجموع 20 هزار و 678 نفر جمعیت دارند.

محمدصادق عرب قائنی، شمار دام سبک عشایر استان را 745 هزار و 457 راس و دام سنگین را 17 هزار و 695 راس اعلام کرد و گفت: مساحت آبی ییلاقی هزار و 552 هکتار، دی 9 هزار و 858 هکتار، قشلاقی در بحث آبی 975 هکتار و دیم 11 هزار و 565 هکتار است.

وی درباره تولیدات صنایع دستی قالی و قالیچه گفت: 13 هزار و 929 متر مربع قالی و قالیچه، پنج هزار و 634 متر مربع گلیم و زیلو، 530 پلاس جاجیم، هفت هزار و 258 متر مربع حصیر، هزار و 894 متر مربع خورجین، هزار و 66 متر مربع چوقا و ... تولید می کنند.

عرب قائنی درباره تولیدات دامی گفت: عشایر استان شش هزار و 419 تن شیر، چهار هزار و 425 تن گوشت، هزار و 125 تن پشم تولید می کنند.

وی وسعت مراتع عشایری گلستان را 37 هزار و 100 هکتار مراتع درجه یک، 75 هزار و 400 هکتار مراتع درجه دو و 258 هزار و 165 هکتار مراتع درجه سه اعلام کرد و گفت: در مجموع بیش از 370 هزار هکتار قلمرو زیستی عشایر است.

کارشناس امور عشایر گلستان به میزان تولید علوفه در مراتع عشایر اشاره و اضافه کرد: در تولید علوفه نیز در مراتع درجه یک 11 هزار و 130 تن، درجه دو 15 هزار و 80 تن و درجه سه 30 هزار و 980 تن و در مجموع 57 هزار و 190 تن علوفه تولید می شود.

به گزارش مهر، عشایر، مردمانی از جنس طبیعت هستند که همواره با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند که بسته شدن ایل راهها، کاهش منابع، تبدیل مراتع و چراگاهها به اراضی زراعی و مسکونی، نبود امکانات رفاهی مناسب رنج سفر این قشر را افزایش داده است.

آسیب پذیری زندگی عشایری، گسترش حاشیه نشینی، از بین رفتن مراتع و گرانی علوفه دستی، بالا بودن هزینه ها و مقرون به صرفه نبودن دامداری از دیگر مشکلاتی است که عشایر گلستان با آن دسته و پنجه نرم می کنند.
 
گرانی کرایه کامیونها برای حمل و نقل، مشکلات عدیده ای از جمله بهداشت، آموزش و همچنین تامین ارزاق عمومی و آب شرب، کمبود، ایستگاه های انتظار دام در مسیر کوچ عشایر از دیگر مسائل فراروی عشایر گلستان بشمار می رود.