مراسم قاسم خوانی در شهرک خوزستانی ها/ خانه ها حسینیه می شوند

به گزارش خبرنگار مهر، یادگاران سالهای جنگ، سنتهای مذهبی خوزستان را در یکی از محلات مشهد به نام شهرک شهید بهشتی احیا کرده ودر حفظ رسوم شان مصمم هستند.

در هر ساختمان این شهرک  که در جنوب مشهد قرار دارد، حداقل چهارخانه حسینیه شده و نزدیک به صد خانه روضه خوانی دارند، همچنین خیمه ای بزرگ در میدان شهرک بهشتی برپا شده و گروهی از اهالی در آن عزاداری می کنند.

برگزاری مراسم قاسم خانی

مردان برای عزاداری به مسجد می روند و پای منبر پیرغلامان اهل بیت "حاج علی بیت قصه "و "علی فرسانی" می نشینند و گروهی از جوانان هم که شور حسینی در سر دارند به عشق او هیئتی برای جوانان بر پا کرده اند.

در شب هشتم محرم مراسم قاسم خوانی در مسجد شهرک بهشتی برگزار می شود، 10نفر از جوانان برومند خوزستان لباس عربی برتن و سینی هایی که از قبل شمع و گل وشیرینی در آن گذاشته اند را به دست گرفته و برای قاسم ناکام عزاداری می کنند.

آنکه پیشاپیش همه لباس سبز به تن دارد وصورتش را پوشانده شبیه قاسم ابن الحسن است و با ورودش به مجلس هلهله عزاداران بلند می شود و دلهای داغدیده را می لرزاند.

کسی که شبیه قاسم می شود باید جوانی از سلاله رسول الله باشد و وقتی مراسم شروع شد چراغ ها خاموش می شود و قاسم بیرون می آید و دور تا دور مجلس می چرخد و از پی او طبق های شیرینی گل و شمع حرکت می کند ومردم به تبرک از آنها بر می دارند.

سید موسی جابر شاعر و مداح خوزستانی که ایستگاه صلواتی میدان شهرک را 10سال است که با همت دوستانش بر پا می کند در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: 10 سال است که مداحی می کنم و حدود پنج سال است که شعرهای عربی با اصول و وزن شعر عربی برای اجرای مداحان می سرایم.

پذیرایی از عزاداران با غذاهای سنتی

وی در رابطه با برپایی ایستگاه صلواتی می گوید: از شب اول محرم ایستگاه را به راه انداختیم و هر شب یک نوع پذیرایی داریم، امشب در دیگ ما شلغم و نخود می جوشد و عزاداران امام حسین(ع) را در این سرما گرم می کند.

وی می افزاید: فردا شب فلافل عربی داریم و چای دارچین و شربت هم می دهیم اینها همه توسط همین گروه آماده و به اهالی که برای عزادارای به مسجد و خیمه می روند تعارف می شود.

روضه ای که هر شب به یکی از شهدای کربلا تعلق دارد

در چشمان سید موسی عشق به حسین موج می زند و در توضیح رسم و رسوم طایفه عرب می گوید: در ماه محرم و صفر هر شب روضه داریم وهر شب تعلق به یکی از شهدای کربلا دارد و روضه خوانی مخصوص او برگزار می شود.

وی می گوید: اولین ایستگاه را 10سال پیش در یکی از چادرهای زمان جنگ بر پا کردیم آن موقع زمستان بود، ما برای محافظت از خیمه شب را در آن خوابیدیم صبح که برای نماز برخواستیم برف دوازده سانتی روی زمین نشسته بود و خیمه ما کاملا سفید شده بود.

شور حسینی در میان بچه های ایستگاه غوغا کرده و دلدادگی به ابا عبدالله را در نگاه همه شان می توان خواند.

مهدی عویدی یکی دیگر از مداحان بنام شهرک بهشتی در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: برای حضرت قاسم، یادگار امام حسن (ع) در شب هشتم مراسم خاصی در میان خوزستانی ها برگزار می شود.

سینی های شمع و شیرینی در مرثیه خوانی عربی

وی در توضیح این آیین عربی می گوید: به تعداد نذورات مردم سینی های ندری مشارکت داده می شوند و برای نقش قاسم جوانی سید با هیبت و صلابت مثال زدنی بنی هاشم در نظر گرفته می شود.

وی می افزاید: شبیه حضرت قاسم پوشیده با لباس سبز و بقیه سیه پوش هستند و سینی های پر از شمع و شیرینی را را می برند ومرثیه خوانی حضرت قاسم شروع می شود .

عویدی ادامه می دهد: مرثیه خوان با نوای حزین وسوگواری مخصوص خوزستان می خواند" قاسم به زمین افتاد  خیمه های عروسی را برپا کنید" مردم به سر می زنند و برای تبرک از طبق ها شیرینی بر می دارند و با اشک و ناله این مراسم را همراهی می کنند.

وی می افزاید: بعد از گرداندن سینی ها شیخ که مرثیه می خواند لحظه افتادن حضرت قاسم را می گوید و لحظه ای که بانو "رمله " مادر حضرت قاسم عزاداری می کنند را از زبان ایشان حزین وغم آلود بیان می کند.

مداح اهل بیت عویدی در توضیح بیشتر می گوید: در ادامه با نوای "وا قاسما "و "واحسنا " شرکت کنندگان مجلس را همراهی می کنند و عزاداری با سینه زنی ادامه می یابد.

سینه زنی در رسم عرب

دلسوخته اهل بیت ادامه می دهد: سینه زنی در رسم عرب به صورت ردیف های دایره ای است و مداح غالبا در وسط می ایستد و دور آن بسته به تعداد جمعیت دو تا سه دایره بسته می شود.

وی درباره نامگذاری شب های محرم در رسم عرب می گوید: شب اول شب هلال محرم است، شب دوم شورای امام با اصحاب، شب سوم شب سوگواری و جدایی است.

عویدی می افزاید: شب چهارم مخصوص فاطمه علیله دختر امام که در مدینه ماندند و سوگواری از زبان ایشان است که از غم وغصه فوت می کنند.

وی بیان می کند: شب پنجم که اهمیت خاصی دارد و متعلق به مسلم بن عقیل است و مردم خوزستان با شکوه این شب را برگزار می کنند.

وی با بیان اینکه شب ششم متعلق به انصار ابی عبدالله است توضیح می دهد: در روایات آمده که  انصار به امام خویش می گویند قبل از میدان رفتن شما ما جان فدا می کنیم و ارادت قلبی خود را به ابا عبدالله نشان می دهند و این شب  به صورت گسترده گرفته می شود.

مداح و دلداده اهل بیت با ارادتی خاص از حضرت عباس سخن می گوید: شب هفتم متعلق به قمر بنی هاشم است ابوالفضل نماد غیرت و شجاعت عرب است و از شاخص های قوم عرب غیرتی بودن است، این صلابت ابالفضل در نژادی که دنبال غیرت است بسیار اهمیت دارد.

شب دهم همه زیر گنبد امام حسین (ع)

وی می افزاید: از ظهر روزی که به شب هفتم می رسد در شهرک نذورات و مراسم زیادی برپا می شود و این ارادت ویژه را با این روضه ها نشان می دهند.

عویدی با اشاره به شب هشتم که شب روحانی قاسم ابن الحسن است می افزاید: شب نهم به یاد علی اصغر شیرخواره کربلا و علی اکبر است و زنان طفلان خود را سبز پوش می کنند و مراسم خاصی را دارند.

وی می گوید: شب دهم شب یکتایی است که همه زیر گنبد امام حسین هستیم و اردت خاص خود را به ایشان بیان می کنیم و ظهر عاشورا مراسم شبیه خوانی مخصوص خوزستانی ها برگزار و در پایان خیمه ها به یاد عصر عاشورا به آتش کشیده می شود و حال غریبی را برای مردم ایجاد می کند که مثال زدنی نیست.

سنچ و دمام در مراسم شبیه خوانی روز عاشورا

وی در خصوص زدن سنچ و دمام در مراسم شبیه خوانی روز عاشورا می گوید: دمام طبل های کوچکی است که جوانان به صورت گروهی بر شانه حمل می کنند و برآن می کوبند.

وی می افزاید:  این امر نمادی از حضور مردم شام است که موقع واردن شدن کاروان اسرا هلهله می کردند و یادآور زمان اسارت خانم زینب (س) است.

وی بیان می کند: مردم با حیدر گفتن شبیه خوانان را همراهی می کنند و دسته های سینه زنان هیئت وار حرکت می کنند و کل منطقه را دور می زنند.

وی ادامه می دهد: در قسمتی دیگر شبیه خوانی نحوه شهادت امام انجام می شود و ظهر عاشورا ترسیم می شود و با برگزاری این مراسم گوشه ای از این حادثه برای مردم تداعی می شود.

این مداح اهل بیت تاکید می کند: برای مداحی با مطالعه شعرها را انتخاب می کنم و از جملاتی که شهامت، شجاعت و مظلومیت اهل بیت را نشان دهد بهره می گیرم .

وی با بیان اینکه به خاطر اینکه نوکری این خاندان را می کنم مورد مهر و محبت مردم قرار دارم، می افزاید: برخی از عزاداری ها و سبکی که دارند ایجاد تخریب در دین می کند.

وی در ادامه بیان می کند: ما هیچ رسم نداریم که ریالی برای روضه امام حسین بگیریم و هر چه هست عشق و شور وعلاقه است و بهای این عزاداری عزتی است که نوکری آقا به ما می بخشد.

مراسم قاسم خوانی که تمام می شود جوانان دسته دسته گرد هم می آیند و سفره ها پهن می شود سینی های گرد غزای نذری دست به دست می شود و هر چهار نفر بر سر یک سینی برنج وقیمه می نشینند.

آداب و رسوم عزاداری در شهرک بهشتی که مردم آن بازماندگان جنگ تحمیلی بوده و قسمتی از تاریخ دفاع مقدس را در حافظه تاریخی خود دارند این روزها با شور و شکوه توسط  جوانانی با غیرت و شجاعت عربی در حال اجراست و حضور در کربلا را برایتان تداعی می کند.

گزارش: زهره رنگ آمیز