ظرفیت فتوا در امر تقریب استفاده چندانی نشده است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام احمد مبلغی در نشستی تحلیلی، فتوای علمای اسلام نسبت به کنترل جدل‌های رسانه‌‌ای را مورد تأکید قرار داد و افزود: بخشی از علما و مفتی‌های طرفین، فتوایی مبنی بر تحریم یک سری امور همچون استفاده از رسانه در راستای خلاف اسلام ارائه دهند و این اقدام بسیار موثر واقع خواهد شد.

وی همچنین گفت: باید در فضای تقریب علاوه بر مباحث سیاسی، به مناسبات اجتماعی، تاریخی و مذهبی مسلمانان نیز توجه شود و بازیگران و فعالان اصلی این عرصه، علما و فرهیختگان بمانند.

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: با نگاهی به واقعیت جهان امروز و تاثیرپذیری تقریب از سیاست، با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب، باید راهبرد به گونه‌ای تعریف شود که واجد و ناظر جنبه‌های سیاسی باشد ولی این امر مهم نباید دست مایه سیاست‌مداران قرار گیرد.

وی اظهار داشت: به دلیل اینکه سیاستمداران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بر رابطه و نوع مناسبات فی‌مابین شیعه و سنی تمرکز کرده‌اند، تقریب در سال‌های اخیر  بیشتر بُعد سیاسی پیدا کرده است.

حجت الاسلام مبلغی افزود: استفاده‌های سیاسی از تقریب، کارکردهای پیچیده‌ای پیدا خواهد کرد به گونه‌ای که گاهی یک اظهارنظر و یا عکس‌العمل سیاسی، همه‌ی فعالیت‌های تقریبی را خنثی و زحمات انجام شده را بر  باد می‌دهد.

وی گفت: در تعریف ارائه شده از دیپلماسی وحدت اسلامی، تمرکز و ثقل اصلی کار بر محوریت قرار دادن نخبگان و علما و متفکران با رویکرد علمی با بهره‌گیری و تاثیرگذاری بر سیاست همراه باشد.

پیچیده ترین بخش‌های امت واحده

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه اتحاد از پیچیده‌ترین بخش‌های امت واحده است، گفت:اتحاد یک مفهوم کلی، نظری و یک واقعیت عینی دارد، ما نمی‌توانیم قالب همگرایی و اتحادیه را براساس تجربه‌هایی ببندیم که تضمینی برای بقای آنها وجود ندارد.

وی ادامه داد: جهان در حرکت آینده، در حال فروریزی مرزها و حرکت به سمت دهکده‌ی جهانی است، بنابراین ما باید از حصار کنونی خارج و معقول‌ترین سناریو را را برای آینده طراحی کنیم.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، "چرخش سریع اطلاعات"، "خارج شدن پدیده‌ها از منطقه‌ای بودن و قرار گرفتن در مدار چرخه‌ی جهانی"، "خارج شدن خرده فرهنگ‌ها از حالت انحصاری و حرکت به سمت تعامل با فرهنگ‌ عام" را از جمله تحولات مربوط به آینده دانست.

وی با اشاره به نقش آفرینی آموزه‌های دینی در تشکیل امت واحده در فضای جهانی اظهار داشت: می‌توان در این حرکت، بر مشترکات دینی اضافه شده بر اساس اجتهاد تاکید و دین را از حالت اسمی خارج و با ارائه آموزش‌های شفاف و تاکید بر گرایش‌های فطری و ذاتی، از این ظرفیت به خوبی استفاده نماییم.

تشکیل قطب مهم تقریبی بر محوریت دین مداری

حجت الاسلام مبلغی، داشتن نگاه‌های جزئی نگرانه را از مشکلات جوامع اسلامی دانست و گفت:در شرایطی که ما باید نگاه کلانی مانند، داشتن همگرایی کلان جهانی با ادیان دیگر داشته باشیم، مسلمانان باید یک حرکت جهانی دین‌گرایی را ایجاد  و یک اردوگاه مهم را بر محوریت تقریب تشکیل دهند.

وی افزود: ما باید به سمت ایجاد جهانی چندقطبی که در بالای این قطب‌ها، حرکت‌های مبتنی بر فطرت حاکم است، پیش برویم و بر این اساس، باید سه قطب "اسلام‌مدار"، "دین مدار" و "فطرت مدار" را تعریف نمود.

استاد حوزه گفت: مسیحیت دنبال ایجاد یک قطب تاثیرگذار بر اجتماع نیست؛ چون نگاه های فکری دینی - اجتماعی ندارد ولی دراسلام، دین، سیاست، اجتماع و فرهنگ با یکدیگر مرتبط می باشند.

وی با اشاره به ضرورت ترسیم چشم انداز برای آینده امت اسلام تاکید کرد: برای شناخت پایه‌های چشم‌انداز باید منبع داشته باشیم، در جامعه‌ی اسلامی، فصل مشترکی به نام  عشق به پیامبر اسلام(ص) و واکنش شدید در قبال بی‌احترامی‌ها نسبت به ایشان وجود دارد، این وضعیت به صورت پررنگ‌تر می‌تواند از پایه‌ها و عناصر چشم‌انداز باشد.

حجت الاسلام مبلغی، وجود یک هم ‌احساسی اجتماعی میان ملت‌های مسلمان را از دیگر مولفه‌های این چشم‌انداز دانست و گفت: با نگاهی به وضعیت کنونی، حساسی از سنخ همگرایی  به نام "حج" وجود دارد که هر ساله به صورت غیرتکراری و استثنایی از هر قومی دور هم جمع می شوند.

وی اظهار داشت: از دیگر مشترکات فعلی  "همکاری مشترک برای ایجاد علوم مبتنی بر دین"است که کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

چالش‌های فراروی تقریب

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد: تقریب امروز با سه مقوله: "معاندت میان اهل سنت و شیعیان"، "جنگ رسانه‌ای" و "پیدایش ابعاد و تلاش‌های سیاسی در زمینه تقریب" مواجه می باشد.

وی اظهار داشت: تحول دیگر اینکه در فضای تقریب، در مناسبات شیعه و سنی، در برخی کشورها،  بخشی از اختلافات شیعه و سنی را وارد فاز جدیدی کرده است واین شرایط جدید باید لحاظ شود.

حجت الاسلام مبلغی ادامه داد: مسئله دیگر حاکم بین شیعه و سنی، جنگ رسانه‌ای بین شیعه و سنی در ماهواره‌هاست واین شرایط، فضا را بسیار آلوده کرده و گاهی رفتار نسنجیده‌ی یک رسانه، خط بطلانی بر همه‌ی فعالیت‌های‌ عقلای قوم طرفین کشیده و نتایج را بی‌ثمر می‌کنند و خود میدان‌دار می‌شوند.

وی اضافه کرد: هر یک از عوامل مذکور، روز به روز و با سرعت بسیار بالا،  فضا و شرایط را پیچیده‌تر و خطرناک‌تر می-کند. هر لحظه احتمال وقوع وضعیت بغرنج‌تر محتمل است. لذا باید راهبردی ارائه داد که ناظر به وضعیت و تغییرات و پیچیدگی‌های کنونی باشد.

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه دیپلماسی وحدت اسلامی به عنوان راهبرد کلان، می‌تواند دو عرصه‌ی رسانه و افکار عمومی را تحت پوشش قرار دهد، گفت: این دیپلماسی باید چنان غنی‌سازی شود تا دو مشکل رسانه و افکار عمومی تحت تاثیر نزاع‌های عمومی را رفع کند.

وی ادامه داد: در ارتباط با افکار عمومی نیز نیازمند راهبردهای دقیق‌تر هستیم، اسلام از آغاز، هر گاه جنگ درونی حادث می‌شده، به گونه‌ای برخورد کرده است که گویا بزرگترین خطر می‌باشد، بنابراین امت اسلامی بدانند در صورت وقوع جنگ و نزاع داخلی، سنی و شیعه هیچکدام در امان نخواهند بود.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: ما نیازمند توجه و رصد رخدادهای عرصه‌ی شیعه و سنی و تجزیه و تحلیل آنها و تعریف راهبردهای برخاسته از خواستگاه نگاه به این رویدادها، می باشیم.