برخی صاحبان صنعت ایران صنعتکار نیستند/ قدر افراد مستعداد را نمی دانند

حمید هراتی زاده در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص سئوال مقام معظم رهبری که "توجه به کیفیت در تولیدات داخلی چقدر است"؟ افزود:این یک سؤال جامع است، چون بسیاری از مسائل اجتماع مانند حلقه های زنجیر با هم مرتبط هستند، اگر فقط به یک جنبه تولیدات ایران و کیفیت آنها به تنهایی نگاه کنیم در بسیاری از موارد کیفیت لازم در ساخته های صنعت ایران مشاهده نمی شود.

وی تصریح کرد: حمایت و گارانتی که تولیدکننده ایرانی از تولیدات خود می کند آن مفهوم واقعی گارانتی که در سطح جهانی است را ندارد، ولی عدم کیفیت محصولات ریشه های مختلفی دارد شاید یکی از دلایل این باشد که در ایران بخش زیادی از صنایع، صنعت پایه نیستند و بیشتر تولید می کنند یعنی صرفاً یک خط تولید است به جای اینکه یک واحد صنعتی باشد.

صنایع در ایران فقط یک خط تولید هستند

دانشیار دانشگاه صنعتی شاهرود در رشته نانوفیزیک ادامه داد: وقتی صحبت از یک واحد صنعتی می شود یعنی واحدی که برای تولیدات خود ایده، تحقیق، فکر و مرکز آرندی دارد ولی صنایع در ایران این واحد را ندارد و فقط یک خط تولید هستند.

وی بیان داشت: مرکز آرندی و تحقیق و توسعه در صنعت کشورهای خارجی وجود دارد ولی در ایران بسیاری از صنایع چنین پارامترهایی را ندارند، فقط یک خط تولید هستند و یک محصول خاص را تولید می کنند، بدون ایجاد تغییری در خط تولید و نوآوری هستند و کلاً بخش عمده ای از صنعت ایران آرندی ندارند.

هراتی زاده اضافه کرد: صنایع کوچک و صنایع متوسط که توسط بخش خصوصی اداره می شوند، شاید قدرت مالی مناسبی برای تحقیق و توسعه نداشته باشند؛ کیفیت در ارتباط تنگاتنگ با بحث تحقیق و توسعه است، وقتی یک واحد صنعتی محصول تولید می کند و محصول، کیفیت مناسب را نداشته باشد، باید بر روی آن کار تحقیقات انجام داد تا به کیفیت مناسب برسد.

وی عنوان داشت: واحدهای بزرگتر که بیشتر توسط بخش دولتی اداره می شوند در آنها ممکن است بخش آرندی وجود داشته باشد ولی باز هم اگر بخش آرندی به شکل ظاهری در آنها وجود داشته باشد، تحقیق و توسعه لازم انجام نمی شود.

مدیر مراکز رشد پارک علم و فناوری استان سمنان افزود: شاید یکی از معضلات اصلی صنعت ایران ناشی از این باشد که بسیاری از صاحبان صنعت، صنعت کار نیستند، بیشتر به یک شکلی سرمایه گذاری کرده و با بسیاری از صنایع که با علم رشد کرده اند، آشنایی ندارند در صورتی که اگر کسی که خودش جزو صنعت است، یک واحد صنعتی را اداره و راه اندازی می کند با مشکلاتش بسیار عجین تر است و بهتر می تواند آن واحد را هدایت کند.

مشکلات صنعت فقط مختص خود صنعت نیست

وی تصریح کرد: مشکلات صنعت فقط مختص خود صنعت نیست؛ مشکلات اقتصادی، فرهنگی و مسائل دیگری که در جامعه وجود دارد باعث می شود که صنعت با آن درگیر باشد.

هراتی زاده ادامه داد: یکی از مهمترین بخشهای تولیدات با کیفیت، مسئله تحقیق و توسعه و رقابت است؛ رقابت مسئله مهمی بوده که بسیاری از صنایع در ایران به خاطر حمایتهای پیدا و پنهانی که از آنها می شود و گاهی این حمایتها ضرورتی ندارد، باعث می شود که تولید کننده یک حاشیه امن برای فروش داشته باشد و محصولی که با هر کیفیتی تولید می کند، تقریباً فروشش تضمین شده باشد که این طبیعی است در این صورت دنبال بحث کیفیت نمی رود.

وی اظهار داشت: وقتی بحث رقابت باشد و رقبای جدی وجود داشته باشند به خصوص اگر رقبا در سطح بین المللی و از کمپانیهای صاحب نام باشند، شاید یک مقدار بحث کیفیت پررنگتر شده و توجه بیشتری به آن جلب شود.

عضو هیئت ارتباط با صنعت انجمن فیزیک ایران با اشاره به سئوال دیگر رهبر که "چرا مصرف گرایی برای برخی افتخار شده است"؟ این واژه که می گویند تجمل گرایی افتخار شده، شاید عمومیت نداشته باشد، ممکن است در یک قشری باشد ولی این یک فرآیندی است که نمی شود به صورت مستقل و یک مورد خاص، آن را بررسی کرد.

وی اضافه کرد: زندگی بشر یک زندگی اجتماعی است و در زندگی اجتماعی پارامترهای مختلفی وجود دارد که افراد به شکلهای مختلف با هم مرتبط هستند، اگر یک سیاستگذاری فرهنگی، اقتصادی و... در هر زمینه ای می شود، می توانند با هم مرتبط باشند و بر روی یک دیگر اثر بگذارند.

بسیاری از تجمل گراییها به خاطر سرگرمی است

هراتی زاده عنوان داشت: شاید بخشی از انسانها تمایلی به تجمل گرایی داشته باشند ولی بخشی از این تجمل گرایی که در حال حاضر در کشور ایران است و شاید یک مقدار از حالت نرمال خارج شده به خاطر این است که افراد به شکلی دوست دارند برای خودشان سرگرمی ایجاد کنند و شاید آن سرگرمیها یا آن پارامترهایی که در جوامع دیگر به شکل دیگر تأمین می شود در جامع ایران کمتر است.

وی افزود: حتی خانواده های سنتی و مذهبی در ایران کم کم شروع به چشم و هم چشمی کرده اند و به تجمل گرایی روی می آورند که شاید به خاطر این باشد به طوری می خواهند، خواسته های درونی خود را ارضاء کنند در صورتی که به شکل مناسب تری با مسائل فرهنگی، مسافرتها و پارامترهای دیگر می توان این نیازها را برطرف کرد.

مدیر مراکز رشد پارک علم و فناوری استان سمنان بیان کرد: کار فرهنگی در جامعه باید جایگزین این نوع تجمل گرایی شود، مردم ایران یک مقدار از فرهنگهای اصیل فاصله گرفته اند، اگر چه نمی توان از تمام افراد خواست به یک شکل فکر و عمل کنند، تنوع سلیقه و خواسته زیاد است.

وی ادامه داد: اینکه پارامتری مانند تجمل گرایی به فرهنگ عمومی تبدیل شود، برای جامعه اصلاً خوب نیست و بخشی از مشکلات در این زمینه مشکلات فرهنگی، مسائل اقتصادی و...است؛ ولی می توان تجمل گرایی را با بخش فرهنگی اصلاح کرد.

جامعه برای افراد فرهنگی ارزشهای لازم را قائل نمی شود

هراتی زاده اظهار داشت: شاید به دلیل اینکه ارزشگذاریها تغییر کرده، مردم به تجمل گرایی روی آورده اند، چون وقتی فردی یک کتابخوان خوب و یک المپیادی یا دانشمند باشد ولی جایگاه مناسب اجتماعی خود را نداشته باشد، باعث می شود که افراد جامعه در ذهن خود تحلیل کنند؛ وقتی برای این بخش، جامعه ارزشهای لازم را قائل نمی شود، طبیعتاً آن چیزهای که به عنوان هنجار و ناهنجار است، شاید گاهی جا به جا شوند.

وی اضافه کرد: در ایران به طور مشخص قدر پتانسیل انسانی و نیروهای انسانی با استعداد را نمی دانندو باعث شده در بخش نرم افزاری و استعدادهای انسانی قافل بمانیم و شاید نبود سیاستگذاریهای منطقی باعث این امر شده است.

عضو هیئت ارتباط با صنعت انجمن فیزیک ایران گفت: اکنون سیل عظیمی از تحصیلکرده های توانمند در ایران وجود دارد ولی به شکلی که یک برنامه خاص وجود داشته باشد که از توان آنها استفاده شود، نیست؛ در دانشگاه ها هزینه های سنگینی می شود که جوانان را از دیپلم به لیسانس، لیسانس به فوق لیسانس، فوق لیسانس به دکتری می رسانند و بعد رهایش می کنند در صورتی که اگر دولت بخواهد یک حرکت منطقی داشته باشد، به آن مقدار نیازی که دارد، باید استعدادها را آموزش و پرورش دهد.

کشورهای صنعتی و غربی، غبطه استعدادهای ایرانی را می خورند

وی افزود: بسیاری از کشورهای صنعتی و غربی، غبطه استعدادهای ایرانی را می خورند اما متأسفانه در ایران قدر این استعدادها را نمی دانند و به راحتی آنها را هرز می دهند، این موارد بر روی هم اثر می گذارند، مثلاً یک جوان که از نظر مالی وضع مناسبی دارد در ذهن خود داستان قدیم "علم یا ثروت" را مقایسه می کند و نتیجه گیری این جوان در رفتار، خواسته و فرهنگش اثر می گذارد.

هراتی زاده در خصوص سئوال دیگر مقام معظم انقلاب که فرمودند "چرا فرهنگ کار جمعی در ایران ضعیف است"؟ تصریح کرد: فرهنگ کار جمعی را می توان تقویت کرد، این موردی است که امکان کار کردن و فرهنگسازی بر روی آن وجود دارد، به شرط اینکه یک عزم ملی برای آن وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: این فرهنگسازی باید از دوره آموزش دبستانی تا کارهایی که ممکن است در صنعت انجام شود، صورت بگیرد، مثلاً در تشکیل شرکتها، وقتی صحبت از شرکت می شود، مجموعه ای از افرادی که با هم کار می کنند در ذهن تداعی می شود، ولی بسیاری از شرکتها در ایران زود از هم می پاشند یا ناموفق هستند که بخشی به خاطر ضعف کار جمعی است.

دانشیار دانشگاه صنعتی شاهرود در رشته نانوفیزیک عنوان داشت: در رابطه با شرکتهای دانش بنیاد دولت می توان فارغ التحصیلان دانشگاه ها را که ممکن است از نظر توان مالی پایین باشند، حمایت کرد تا شرکتهای کوچک را تشکیل دهند و شرکتهای نوپا را به معنای واقعی حمایت کند تا بتوانند رشد داشته باشند.

وی اضافه کرد: این کار در شکلگیری فرهنگ کار جمعی، می تواند اثر داشته باشد، برخی آموزشهایی که از دوره دبستان و حتی پیش دبستانی از یکسری بازیها برای فرهنگسازی شروع می شود، می تواند نقش مهمی در ترویج این فرهنگ داشته باشد؛ یعنی هم در بعد آموزش و هم در بعد اشتغال در مسئله کار جمعی، می توان هم کار کرد و هم جامعه را به شکلی آموزش داد.

فرهنگ کار جمعی در جامعه نمود داشته باشد

هراتی زاده گفت: البته این کار وقتی عملی می شود که در درجه اول خودمان به کار جمعی اعتقاد داشته باشیم و در درجه دوم نمود این فرهنگ در جامعه وجود داشته باشد، یعنی اگر یک مجموعه ای به صورت جمعی کار می کند، حمایت خاصی از آن نسبت به مجموعه ای که کم تعداد است و کار فردی می کند، شود؛ افراد در جامعه این تفاوتها را باید به یک شکلی حس کنند تا ترغیب به کار جمعی شوند.

وی افزود: بخشی از این کار را باید دولت انجام دهد مثلاً در سیاستهای آموزشی کشور، وزارت علوم و تحقیقات، آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و درمان درگیر هستند و بخشی هم صرفاً کار دولت نیست ولی طبیعتاً باید بخشهای دولتی در این زمینه فعال باشند در این زمینه به صورت جدی عمل کنند.

مدیر مراکز رشد پارک علم و فناوری استان سمنان  بیان داشت: برنامه هایی که دولت و یا یک سیستم می خواهد در این زمینه داشته باشد، برنامه هایی نباشد که فقط برای شش ماه یا یک سال آینده باشد؛ باید برای قشرهای مختلف سنی و زمانهای مختلف برنامه های متفاوت داشته باشد.

باید در قشر پیش دبستانی و دبیرستانی سرمایه گذاری کرد

وی ادامه داد: اکنون باید در قشر پیش دبستانی و دبیرستانی سرمایه گذاری کرد و آن نیرویی که اکنون وارد بازار کار و اجتماع شده هم به یک گونه سرمایه گذاری نیاز دارد، یعنی برنامه های آنها با هم متفاوت است، بخشی از این برنامه ها کوتاه مدت، بخشی میان مدت و بخشی بلندمدت است.

هراتی زاده یادآور شد: وقتی صحبت از فرهنگسازی می شود نباید یک زمان کوتاه را در نظر گرفت زیرا فرهنگ چیزی نیست که در یک زمان کوتاه متحول شود و تغییر کند و گاهی ممکن است به گذشت یک نسل احتیاج داشته باشد.

وی اضافه کرد: می توان برای آن قشری که اکنون وارد بازار کار شده، برنامه های کوتاه مدت اجرا کرد و برای قشری که در دوره دبستان است باید برنامه های بلندمدت گذاشت که تا 20 سال آینده به نتیجه برسد.

گفتگو: فاطمه قره چایی