به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا عباسیان دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر در بخش دوم این گفتگو که با حضور وی در خبرگزاری مهر برگزار شد، علاوه بر بررسی کم و کیف برگزاری این دوره از جشنواره فیلم فجر، به چگونگی چینش جدول برنامه‌های جشنواره، جایگاه مردم در جشنواره و همچنین عدم رایزنی فیلم‌های کنار گذاشته از نگاه هیات انتخاب با دبیر جشنواره، جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی و در نهایت محمد حسینی وزیر ارشاد سخن گفت.
خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و هنر: بحث‌مان به اینجا رسید که در سیاستگذاری جدید جشنواره، فیلم‌های متوسط حذف می‌شوند تا شاید در اکران عمومی مورد استقبال قرار گیرند همچنین اینکه نسخه یک سال سینما در این 10 روز پیچیده نشود. اگر این سیاست طی 5 سال آینده ادامه پیدا کند آیا به مرور از شور و حرارت حضور فیلمسازان از یک سو و علاقه مخاطبان حرفه‌ای سینما کم نمی‌کند؟
محمدرضا عباسیان دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر: یکی از مشکلات حوزه فرهنگ مدیریت کوتاه‌مدت است. در حوزه فرهنگ و هنر نمی‌توان درباره پنج سال آینده با قطعیت صحبت کرد چون تجربه نشان داده است که عمر مدیریت فرهنگی در ایران دراز نیست. این در حالی است که تاثیرگذاری مدیریت خوب در عرصه فرهنگ و هنر حداقل نیاز به 10 ساله زمان دارد. کمااینکه تجربه نشان داده طولانی بودن دوران مدیریت فرد در معاونت سینمایی و یا جشنواره فجر نتیجه‌های خوبی در برداشته است. به تبع اگر عمر دبیران جشنواره بیش از یک سال باشد تاثیر بهتری هم بر مدیریت فرد دبیر و هم در کیفیت برگزاری جشنواره خواهد گذاشت.
بنابراین به اعتقاد من حتی اگر عمر مدیریت در جشنواره برابر عمر هر یک از دولت‌ها باشد، باز هم نمی‌تواند آنقدر تاثیرگذار باشد. اگر استراژی بلندمدت داشته باشیم قطعا تاثیرگذاری بیشتری در تولید سال سینمای ایران خواهیم داشت.
* صحبت شما درست، اما وقتی حضور فیلم‌ها در جشنواره کم شود به همین میزان شور و اشتیاق برای حضور فیلمسازان و مردم در جشنواره نیز کم‌رنگ خواهد شد.
- معتقدم هر اندازه که فیلمسازان اطمینان پیدا کنند حضور در جشنواره سخت‌تر و تخصصی‌تر خواهد شد به همان نسبت تلاش برای بالا بردن کیفیت آثارشان نیز بیشتر خواهد شد و این منافاتی با شور و علاقه شرکت در جشنواره ندارد.
* اتفاقا ممکن است جواب عکس دهد و فیلمساز و تماشاگر حرفه‌ای نسبت به این جریان فرهنگی بی‌تفاوت شود.
- خواسته یا ناخواسته جشنواره فیلم فجر مهمترین اتفاق و مرجع سینمایی در کشور است و هنوز هیچ یک از جشنواره‌ها در کشور نتوانسته‌اند به پای جشنواره فیلم فجر برسند. در نتیجه برای فیلمسازی که در ایران و برای ایرانی فیلم می‌سازد مهم است که در این جشنواره حضور پیدا کند.
ضمن اینکه سینما شاخه مهم هنر پس از انقلاب اسلامی در ایران است که به نوعی پیشانی فرهنگ و هنر این نظام محسوب می‌شود و در سطح بین‌المللی هم مطرح است. همین نکته نشان از حساسیت، دل‌مشغولی و وسواس‌ها روی موضوع سینما و جشنواره فجر است.
* تخصصی شدن جشنواره یک سوی بحث است و مخاطب که عنصر مهم در برپایی یک جشنواره است سوی دیگر بحث. همه ما یادمان هست که در گذشته مردم در صف‌های طولانی بلیت‌های جشنواره می‌ایستادند و بسیاری حاضر بودند 90 دقیقه ایستاده و یا نشسته کف سالن، فیلم تماشا کنند. چندسالی است به هر دلیل جشنواره از این رونق افتاده و این نگاه تخصصی می‌تواند مخاطب عام جشنواره را کمتر هم کند. مگر اینکه تمهیدی از سوی دبیر جشنواره برای این تغییر فضا اندیشیده شود.
- این تغییر فضا که اشاره می‌کنید چطور به وجود می‌آید؟
* گاهی با تنوع و تکثر آثار.
- تغییر فضایی که به آن اشاره کردید الزاما با زیاد بودن آثار به وجود نمی آید. شاید اگر تعداد فیلم‌ها و نمایش آثار کمتر شود این حضور پر رنگ‌تر شود.
*حضور فیلمسازان مطرح در جشنواره هم در گرمی این رویداد بی تاثیر نیست.
- قطعا حضور فیلمسازان و فیلم‌هایی که مخاطب دوست دارد، بی‌تاثیر نیست و این مساله اشتیاق افراد را برای رفتن به سینما زیاد می‌کند. اما در این میان نگاه دیگری هم وجود دارد که آیا قراراست همه فیلم‌های سینمای ایران در این ایام به سینمادوستان نشان داده شود یا خیر؟
اگر پاسخ منفی است ممکن است اتفاق‌های خوبی برای فیلم هایی که در ایام جشنواره دیده نشده است، بیفتد و حال اینکه اگر پاسخ مثبت باشد نتیجه این می‌شود که فیلم ها از رونق در اکران عمومی می‌افتند؛ چراکه فیلم جدید برای اکران در طول سال اندک است. باید شرایطی فراهم کنیم که در طول سال هم مردم به سینما بروند و آن صف‌ها که شما می‌گویید در طول سال ایجاد شود.
* باز این سوال پیش می‌آید که جایگاه مردم در این جشنواره که با نگاه تخصصی اداره می‌شود کجاست؟
- در جشنواره‌ای مثل "کن" که جشنواره بسیار هنری و حرفه‌ای است، انیمیشن سه بعدی "ماداگاسکار"را برای جذب مخاطب نمایش می‌دهند که اقدامی خوب است. ماهم پیش‌بینی‌مان این بود که اگر آثاری مردم‌پسند داشته باشیم اما به هردلیلی شان انتخاب و داوری را نداشته باشند در بخش خارج از مسابقه نمایش دهیم که هیات انتخاب به چنین اثری در طول بررسی‌های خود نرسید.
* پس چنین تمهیدی را اندیشیده بودید.
- بله . در آیین‌نامه جشنواره آمده بود حداکثر تعداد فیلم در بخش مسابقه 26 اثر است. در واقع عدد 26 مضربی از روزهای برگزاری جشنواره برای بستن جدول برنامه بود و پیش بینی ما این بود که این بیست و شش فیلم در بخش مسابقه حضور داشته باشد. هفت فیلم هم خارج از مسابقه حضور داشته باشد که جمع آن به 33 فیلم برسد که مضربی از 11 باشد و یا 4 فیلم خارج از مسابقه باشد که جمع آن مضربی از 11 است.
اما چون هیات انتخاب هیچ فیلمی را برای نمایش خارج از جشنواره تشخیص نداد طبیعتا تعداد آثار به بیست و دو فیلم رسید که باز مضربی از 11 برای بستن جدول برنامه باشد.
* آثاری که برای بخش خارج از مسابقه انتخاب می‌شوند باید حایز چه ویژگی‌هایی باشند؟
- در آیین‌نامه قید شده فیلم‌هایی خارج از مسابقه حضور دارند که هم‌ارزش فیلم‌های بخش مسابقه باشند اما به دلایلی در بخش رقابتی حضور نمی‌یابند. این دلایل عبارتند از: عضویت یکی از اعضای اصلی تیم تولید و یا تهیه‌کننده در هیات انتخاب و داوری. دوم اینکه به درخواست تهیه‌کننده اثر در بخش خارج از مسابقه حضور یابد. یک نکته را باید اینجا متذکر شوم که تهیه‌کننده‌ای اگر می‌خواست فیلم‌اش در بخش خارج از مسابقه باشد باید در زمان ثبت نام این مساله را اعلام می‌کرد نه اینکه اگر هیات انتخاب اثرشان را نپذیرفت اعلام کند که اثرش به بخش خارج از مسابقه برود و نکته پایانی تشخیص هیات انتخاب بود که فیلم را خارج از بخش مسابقه نمایش دهند.
* یعنی به هیات انتخاب اعلام شده بود که می‌توانند انتخاب‌هایی برای بخش خارج از مسابقه داشته باشند؟
بله.
* پس این تشخیص هیات انتخاب بود که فیلمی خارج از مسابقه نباشد؟
بله. لازم است در اینجا توضیحی ارائه دهم که ما فیلم‌های بسیار خوبی داشتیم که به بخش مسابقه راه نیافتند و من دست تک تک عوامل 63 فیلمی که به جشنواره نرسیدند می‌بوسم و از آنها تشکر می‌کنم.
قطعا بین آنها آثار خوبی حضور دارد که من واقعا دلم می‌خواست این آثار در جشنواره باشند ولی به نظر هیات انتخاب احترام گذاشتم. کیفیت آثار هنری را نمی‌توان با متر و کیلو ارزیابی کرد و این انتخاب‌ها برآیند سلیقه و شرایط افراد است و اگر به جای این 7 نفر یک گروه 7 نفره دیگر برای هیات انتخاب داشتیم شاید به جای 22 فیلم 33 فیلم می‌داشتیم.
ترکیب هیات انتخاب در انتخاب‌ها خیلی مهم است. فیلم‌هایی داشتیم که از لحاظ تکنیکی خوب بودند ولی از لحاظ محتوایی با آنچه ما امسال می‌خواستیم هم‌سو نبودند در عین حالی که تاکید می‌کنم فیلم‌هایی داشتیم که از لحاظ محتوایی قابل توجه بودند ولی از لحاظ هنری و کیفی فیلم‌های خوبی نبودند در نتیجه به جشنواره راه نیافتند.
* در سال‌های گذشته معمول بوده فیلمسازانی که آثارشان توسط هیات انتخاب پذیرفته نمی‌شد با افرادی چون دبیر جشنواره، وزیر ارشاد و ...رایزنی می‌کردند. امسال وزیر ارشاد در گفتگویی با مهر تاکید کرد نه او نه رئیس سازمان سینمایی هیچ تغییری در رای هیات انتخاب ایجاد نمی‌کنند. اما شنیده شده که برخی از فیلم‌ها که از تولیدات نهادهای سینمایی هستند با رایزنی‌هایی قصد ورود به جشنواره را دارند.
- هیات انتخاب در روزی که آرا را اعلام کرد چند فیلم را به عنوان رزرو فیلم هایی که احتمال دارد از جهت فنی به جشنواره نرسند، در نظر گرفت که صورت‌جلسه هیات انتخاب در دبیرخانه جشنواره محفوظ است.
ولی ممکن است فیلم‌های فارابی هم جزو این آثار باشند و اگر فیلمی به جشنواره نرسد قطعا این فیلم‌ها جایگزین می‌شوند.
* چرا فیلم‌های رزروی را همزمان با آثار اصلی اعلام نکردید که جای شبه نباشد؟
- یک تدبیر این بود که فیلم‌های اصلی و جایگزین را با هم اعلام کنیم اما اگر فیلم های اعلام شده در لیست جایگزین به هر دلیلی وارد جشنواره نمی‌شد، باز باید پاسخگو می‌بودیم. ضمن اینکه اعضای هفت نفره هیات انتخاب اگر برخلاف نظر آنها اثری وارد جشنواره شود حتما این عزیزان اعتراض می‌کنند. (پس از حضور دبیر جشنواره فجر در خبرگزاری مهر و ارائه این توضیحات فهرست فیلم‌های رزروی اعلام شد که دو فیلم از تولیدات فارابی و یک فیلم از حوزه هنری در رزروی‌های بخش سودای سیمرغ و نگاه نو جشنواره حضور دارند).
اما خیلی محکم می‌گویم که هیچ فیلمی بدون نظر هیات انتخاب حذف و اضافه نمی‌شود.(دبیر جشنواره امروز یکشنبه 24 دی‌ماه در نامه‌ای به هیات انتخاب از آنها درخواست کرد تا موافقت خود را برای اضافه کردن فیلم‌های رزرو به بخش مسابقه اعلام کنند.)
از خروجی جلسه هیات انتخاب هیچ چیزی تغییر نخواهد کرد و در طول این ایام هم هیچ تغییری در محتوای تصمیم‌گیری هیات انتخاب صورت نخواهد گرفت. اگر یک فیلم برخلاف نظر آنها وارد جشنواره شود حتما اعتراض می‌کنند. هیچ فیلمی بدون نظر هیات انتخاب کم یا اضافه نمی‌شود.
* یعنی می‌شود از حرف شما اینگونه برداشت کرد که ممکن است با قانع کردن هیات انتخاب، تغییراتی در فهرست فیلم‌ها اعمال کرد؟
- هیات انتخاب روز شنبه کارشان را انجام داده، صورت جلسه انجام گرفته و ضبط شده است. از خروجی آن جلسه هیچ چیزی تغییر نخواهد کرد. در طول این ایام در محتوای تصمیم‌گیری هیات انتخاب تغییری صورت نخواهد گرفت ضمن اینکه حتی این فرض شما هم اگر درست باشد، تغییر آنقدر چیز خطرناکی نیست. ممکن است ما فهمیده باشیم که اشتباه کردیم فیلمی را پذیرفتیم چراکه این فیلم به جشنواره نمی‌رسد، یا فیلمی است که پروانه ساخت ندارد یا سال گذشته در جشنواره بوده یا مشکل مالکیت دارد.
طبیعتا اگر چنین مواردی پیش بیاید با اعضای هیات انتخاب صحبت می‌کنیم و می گوییم به این دلایل این فیلم نمی‌تواند باشد یا حتی جایگزین ما هم مشکل دارد و می خواهیم جایگزین جدید معرفی کنیم.
*آیا افکار عمومی نسبت به دلایل شما در این تغییرات قانع خواهند شد؟
- در حال حاضر افکار عمومی خیلی در اولویت اصلی ما نیستند و در ابتدا باید نظر هیات انتخاب تامین شود. ضمن اینکه افکار عمومی نسبت به قواعد جشنواره آشنایی دارند و باید مطمئن باشند که خروجی جشنواره بر اساس دموکراسی هیات انتخاب اتفاق افتاده است.
ادامه دارد.....
نظر شما