كارتون هاي ايراني در تلاش براي به چالش كشيدن سلطه فرهنگي غرب

انيميشن رستم و سهراب / اثر موسسه صبا

به گزارش خبرنگار سينمايي خبرگزاري مهر، سايت اينترنتي شبكه خبري BBC، در گزارشي اعلام كرد:  از جمله اين انيميشن ها مي توان به مجموعه اي اشاره كرد كه زندگي شهداي انقلاب اسلامي را براي كودكان به تصوير مي كشد. مثلا ً كارتون "شهيد باهنر" داستان زندگي نوجواني را نقل مي كند كه پيش از رسيدن به مقام نخست وزيري ايران، در مدرسه به آموختن قرآن مشغول است و بعد در كسوت روحانيت در انفجار بمب به شهادت مي رسد.
يكي ديگر از اين فيلم ها "عاشوراييان" است كه داستان شهادت امام حسين و يارانش را به تصوير مي كشد. كارتون "بچه هاي الرشيد"، پروژه ديگري است كه ديدگاه ايران را درباره جنبش فلسطينيان مورد بررسي قرار مي دهد. فيلم تصويرگر يك فرمانده چاق اسراييلي است كه با يك جاسوس چاپلوس عرب درباره نحوه بازجويي از كودكان حرف مي زند.
همه اين كارتون هاي سياسي در استوديو صبا توليد مي شود كه شاخه اي از تلويزيون دولتي ايران است. مديران صبا از گفت وگو با گزارشگر BBC امتناع كردند، اما كليپي از آثار خود را در اختيار ما قرار دادند. البته تمام انيميشن هاي ايراني هم سياسي نيستند و برخي صرفاً به نشان دادن واقعيت زندگي روزمره مردم ايران بسنده مي كنند. مادربزرگ هاي چادر به سر، دختران خردسال با روسري، باغ هاي سنتي ايراني و چاي و سماور.
به گزارش خبرنگار سينمايي مهر در ادامه گزارش بي بي سي آمده است: اين دنيا با آنچه كارتون هاي والت ديزني از مراكز بزرگ خريد و زندگي امريكاييان در حاشيه شهرها به كودكان دنيا نشان مي دهند، متفاوت است. بهروز يغماييان، هنرمند ايراني، مي گويد: "انيميشن قابليت تبادل فرهنگ و تمدن را دارد. هر كشوري بايد خود را از ديگران متمايز كند." يغماييان مديريت شركتي خصوصي انيميشن سازي را بر عهده دارد كه توليدات خود را در اختيار تلويزيون دولتي ايران مي گذارد. او ادامه مي دهد: "ما كارتون هايي هم بر اساس فولكلور ايراني ساخته ايم و در حال حاضر مشغول ساختن انيميشني ملهم از يك اسطوره ايراني هستيم."

خورشيد مصر / بهروز يغمائيان

گزارش بي بي سي مي افزايد: دفتر يغماييان مملو از دختران و پسران جواني است كه پشت رايانه ها نشسته اند و آخرين تغييرات را روي شخصيت هاي رنگي كارتوني اعمال مي كنند. برخي از اين شخصيت ها از مجموعه جديدي هستند كه بر اساس زندگي پيامبران الهي ساخته شده اند، پيامبراني نظير نوح كه در كتب عهد عتيق هم نامشان برده شده است.
با اينكه تعدادي از اين فيلم ها به تركيه فروخته شده اند، اما كشورهاي عربي آنها را نمي خرند. چون تصوير چهره پيامبران در اين آثار به راحتي نشان داده مي شود و مسلمانان اهل تسنن مخالف اين امر هستند. يغماييان مي گويد: "انيميشن هدفي غير از سرگرمي صرف دارد و ابزاري مناسب براي رساندن پيام هاي فرهنگي و اجتماعي است."
در يكي دو سال اخير، ايران از انيميشن براي رساندن پيام هاي زيست محيطي بهره برده تا به اين وسيله رانندگي بهتر در جاده ها را تبليغ كند. حتي به تازگي كارتون هايي در دست توليد است تا مردم را تشويق به شركت در انتخابات آينده رياست جمهوري كند. شايد موضوع اصلي كارتون هاي ايراني تفاوتي اساسي با همتايان غربي خود داشته باشند، اما تكنيك هاي بكار رفته در اين آثار يكي اند.
بنا به اين گزارش شهرام خوارزمي، هنرمند ايراني، در گفت و گو با گزارشگر بي بي سي مي گويد: "ما اصول اوليه انيميشن را كه طراحي حركت شخصيت هاست از كارتون هاي كلاسيك ديزني آموخته ايم. خود من حركت دوربين را با تماشاي كارتون هاي ژاپني ياد گرفته ام. البته تلاش مي كنم تحت تأثير هيچكدام از اين روش هاي قرار نگيرم، ولي از هر دو آنها الهام مي گيرم."
خوارزمي اميدوار است روزي برسد كه او با استفاده از تكنيك هاي پيچيده و مينياتورهاي سنتي ايراني، چيزي خلق كند كه هم مدرن باشد و هم سازگار با گذشته ايرانيان.

انيميشن پياده رو/ فرشيد شفيعي