بر اين اساس ، پس از استقرار رسول خدا صلي الله عليه و آله در مدينه ، مسجد كه تنها مركز عمومي و كانون ارتباط جمعي در جامعه نوخاسته اسلامي به شمار مي رفت ، به عنوان پايگاه اساسي كل فعاليت هاي تبليغاتي مسلمانان ، مورد استفاده قرار گرفت. .پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله در اين پايگاه بزرگ تبليغي در پرتو تعاليم آسماني اسلام و از طريق تدريس ، وعظ ، ارشاد ، وايراد خطبه هاي نماز جمعه و ديگر سخنراني ها به نشر فرهنگ عظيم اسلامي پرداخت وبا برپايي آيين هاي با شكوه جمعه و جماعات و تشكيل حلقه هاي علمي دراين مكان ، مجد و عظمت آيين الهي ورسالت خويش را به نمايش گذاشت .
بر پايي صفوف به هم فشرده مومنان براي اداي فرايض روزانه و نيز تلاوت دلنشين آيات قرآن كه به همت بعضي از صحابه همچون « عبدالله بن مسعود » ، « زيد بن ثابت »، « ابي بن كعب » ، و ديگران انجام مي شد ، در افراد و گروه هايي كه گه گاه به مدينه آمدند تاثيرتبليغاتي بسيار چشم گيري داشت . چنانكه فرستادگات قبيله « ثقيف » كه به منظور مذاكره با رسول خدا صلي الله عليه و آله به مدينه آمد بودند ، با ديدن چنين مناظري سخت تحت تاثير مسلمانان قرار گرفتند و به آيين اسلام گرويدند .
بدين سان بر اثر كوشش هاي تبليغي مسلمانان د رمسجد پيامبر صلي الله عليه و آله زمينه هاي مناسبي براي پذيرش اسلا م ازسوي ديگر افراد به وجود آمد ، به طوري كه هر گاه نماينده اي از سوي يكي از قبايل و اقوام براي كسب اطلاع از آيين جديد به مسجد مدينه مي آمد ، بي درنگ اسلام را پذيرا مي شد و به آن گردن مي نهاد .
همچنين ، مسجد پيامبر صلي الله عليه و آله در پرتو افاضات آموزنده خويش به تربيت مبلغان ورزيده اي همت گماشت و آنان را پس از آگاهي از قرآن و فقه اسلامي ، به نقاط مختلف جزيره العرب اعزام كرد تا در پرتو هدايت و تعليم ، مردم آن بلاد را از ظلمت و جهل و شرك برهانند وبه آغوش اسلام فراخوانند ؛ چنانكه تاريخ گويان آن است ، بر اثر فعاليت هاي تبليغي اين گروه از دانش آموختگان مكتب وحي و مدرسه رسالت بود كه نه تنها اسلام در سراسر جزيره العرب راه يافت ، بلكه در فاصله كوتاهي از رحلت رسول خدا صلي الله عليه و آله ، اين آيين آسماني بخش گسترده اي از جهان آن روزگار را فراگرفت ، در نتيجه اين فتح فرهنگي و ايدئولوژيكي بود كه مسجد ها ، منبر ها ، مجالس درس فقه ، حديث ، ادبيات ، كلام تفسير ، اخلاق وديگر دانش هاي اسلامي در سرتا سر سرزمين هاي قلمرو اسلام نمودار شد .
بدين گونه ، بر اثر موج علمي و فرهنگي كه اين مبلغان مسلمان د رنخستين سده هاي اسلامي دراين نقاط ايجاد كرده بودند مسجد ها د رتمام شهرهاي بزرگ وحتي روستاها به صورت كانون هاي دانش و نشر فرهنگ وتمدن اسلامي درآمد .
نظر شما