قرارداد ناشر و مولف ، بدون ضمانت اجرايي روي ميز دادگاه !

به گزارش خبرنگار كتاب مهر،  سعد الله مختاري وكيل دادگستري وكارشناس حقوقي از سال 1375 در اين هيات مشغول به فعاليت است  . وي درباره فعاليت عمده اين هيات مي گويد : چون مراجعه به دادگستري براي طرح دعاوي هم وقت گير وهم هزينه براست وبه اين دليل همه نمي توانند در دادگستري طرح شكايت كنند ، همين طور همه كساني كه به ما مراجعه مي كنند توان وكيل گرفتن را ندارند به همين دليل در هيات حل اختلاف كمك هاي خاصي به ناشر ومولف داده مي شود تا به راحتي بتوانند مشكلات حقوقي خود را حل كنند .

اين كارشناس حقوقي در ادامه مي گويد : بيشترين سعي ما اين است كه تا آنجا كه ممكن است اين اختلافات به دادگاه كشيده نشود و حتي الامكان به صلح وسازش ميان دوطرف برسيم .

مختاري تصريح مي كند : 90 درصد اختلافات ميان ناشر ومولف در اين هيات مرتفع مي شود و فقط در ده درصد از موارد اختلاف است كه يكي از طرفين راضي به سازش نمي شود .

نوع خدماتي كه در اين دفتر ارائه مي شود بيشتر از نوع ارائه مشاوه حقوقي ، ارائه نمونه قرار داد هاي تيپ - كه در اين دفتر تنظيم شده - و راهنمايي براي تنظيم قرار داد نشر وكتاب به هر دوطرف ناشر ومولف است تا به مشكل برنخورند .

مختاري در توضيح اين مطلب مي گويد : ما در اين دفتر فقط يك نوع قرار داد داريم كه مي تواينم به مراجعان ارائه كنيم ولي اصول كلي يك قرار داد  نشر را براي دو طرف مشخص مي كنيم وجزئيات را خودشان مشخص مي كنند .

در يك قرار داد طرفين قرار داد بايد مشخص باشد ، موضوع قرار داد به صراحت مشخص شده باشد ، زمان اجراي قرارداد مشخص باشد ، مبلغ قرار داد روشن باشد ومهمترين اصل هرقرارداد آن است كه ضمانت اجرايي اين قرار داد چيست ؟

اين وكيل دادگستري درباره اركان ضروري يك قرار داد ميان ناشر ومولف گفت : در يك قرار داد طرفين قرار داد بايد مشخص باشد ، موضوع قرار داد به صراحت مشخص شده باشد ، زمان اجراي قرارداد مشخص باشد ، مبلغ قرار داد روشن باشد ومهمترين اصل هرقرارداد آن است كه ضمانت اجرايي اين قرار داد چيست ؟ ومشخص باشد كه چه امري اجرا شدن اين قرار داد را ضمانت مي كند ودر صورت عدم اجراي قرار داد از سوي هركدام از دوطرف چه تدابيري انديشيده شده است .

مدير واحد حل اختلاف تصريح مي كند : در اغلب اختلافاتي كه ميان ناشر ومولف پيش مي آيد معمولا ضمانت اجرايي قرارداد هنگام تنظيم سند ، پيش بيني نشده است واغلب اختلافات از همين جا ناشي مي شود . همچنين در اكثر قراردادها زمان اجراي قرارداد مشخص نمي شود .

وي درپاسخ به اين سئوال كه در اينگونه موارد راه حل اين مشكل چيست ؟ ،  گفت : مرجع قضايي مدتي را تعيين مي كند تا اين قرار داد به مورد اجرا گذاشته شود ولي در اغلب مواردي كه قرار داد زمان ندارد طرف شاكي نتيجه اي نمي گيرد .

مختاري خود به تاليف كتابي باعنوان " راهنماي كامل مولفان وناشران " پرداخته  و در اين كتاب انواع قرار دادها را طبقه بندي كرده واز هركدام نمونه اي ذكر كرده است .

در اين كتاب كه به زودي به دست چاپ سپرده خواهد شد به تفصيل درباره انواع  قرار دادها بحث شده و به اعقاد مولف اين كتاب ، راهنماي مولفان وناشران ، كليدي است كه هردوطرف مي توانند با استفاده از آن با نحوه طرح دعاوي در دادگستري ، قوانين ناظر برحوزه نشر و انواع تيپ هاي قرار داد آشنا شوند بدون اين كه نيازبه مراجعه به وكيل داشته باشند .

به گزارش مهر ، زهرا هاشمي يكي از اعضاي اين هيات مي گويد : بيشتر مراجعان به اين هيات مولفان هستند و مي توان گفت كه حدود هشتاد درصد از مراجعان به هيات را مولفان تشكيل مي دهند .

كساني كه ازطريق تماس تلفني مشاوره دريافت مي كنند ، بيشترين تعداد مراجعه به هيات را اين گروه تشكيل مي دهند .

وي مي افزاد : مراجعان به اين هيات را به سه گروه مي توان تقسيم كرد : اول كساني كه نامه رسمي براي اين هيات مي نويسند ، دوم مراجعه كنندگاني كه نظر مشورتي ما را دريافت مي كنند ودسته سوم كساني كه ازطريق تماس تلفني مشاوره دريافت مي كنند و بيشترين تعداد مراجعه به هيات را اين گروه تشكيل مي دهند .

سعد الله مختاري درباره ابزارهاي اجرايي هيات حل اختلاف گفت : اگر ناشري تخلف كند و حق نويسنده اي را پرداخت نكند ما مي توانيم به نحومختلف با او برخورد كنيم چون به هرحال ناشران تسهيلات زيادي از ارشاد دريافت مي كنند ونهايتا مي تواند اين برخورد به جمع آوري وخمير كردن كتاب منجر شود - كه در اكثر موارد اين مساله مربوط به اختلاف ميان دوناشر است -  ولي از آنجا كه اين هيات اهرم فشاري برمولفان ندارد ما تنها كاري كه مي توانيم انجام دهيم اين است كه مانع از چاپ كتاب بعدي نويسنده  متخلفي شويم كه نسبت به جبران خسارت ناشر اقدام نكرده است .

بر اساس اين گزارش ، يكي ديگر از مواردي كه در اين هيات مورد بررسي قرار مي گيرد اختلاف ميان دومولف است كه در اينجا يكي از طرفين اعتقاد دارد مولف ديگري از كتاب او كپي برداري كرده يا مطالبي از او را بدون نقل سند ، منبع واجازه مولف در كتاب ديگري ذكر كرده است .

مختاري درباره مواردي كه بيشترين تخلف در آن مشاهده مي شود گفت : در كتابهاي پرفروش مانند كتابهاي كمك درسي وآموزشي شاهد بيشترين تعداد اختلاف هستيم . براي كاهش اين تعداد اختلاف هم تنها كاري كه مي توانيم انجام دهيم اين است كه به ناشران اين گونه كتابها يادآوري كنيم كه بندي را در قرار دادهاي خود بگنجانند كه در صورت كپي برداري كتاب توسط مولف ، ناشر مي توانند از او دريافت خسارت كند .

كارشناس حقوقي  واحد حل اختلاف به مولفان پيشنهاد مي كنند براي جلوگيري از سوء استفاده هاي احتمالي ديگران  از آثار تاليفي خود اقدام به ثبت كارهاي تاليفي خود در وزات ارشاد كنند و به اين ترتيب راه را براي هرگونه جعل وكپي برداري ببندند .

به گزارش خبرنگار كتاب مهر ، در سال 1383، 600نامه به واحد حل اختلاف معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي واصل شده است كه از اين تعداد بيش از 90 درصد از اين اختلافات در اين هيات حل شده ودوطرف مصالحه كرده اند .