به گزارش خبرنگار مهر، سد و نیروگاه بختیاری قرار است که در بخش سفلای رودخانه بختیاری در استان لرستان و در بخش جنوب غربی ایران در دامنه‌های جنوب غربی کو‌های زاگرس چین خورده و در شمال غرب ایستگاه تنگ پنج (هشتمین ایستگاه حد فاصل اندیمشک - دورود) در مسیر راه آهن تهران - اهواز، بر روی رودخانه بختیاری احداث شود.
ساختگاه سد بختیاری به فاصله مستقیم حدود 50 کیلومتری بالادست سد دز و پنج کیلومتر بالادست تقاطع رودخانه‌های سزار- بختیاری قرار گرفته است.
رودخانه بختیاری یکی از دو سرشاخه اصلی رودخانه دز می‌باشد که از ارتفاعات جنوبی اشترانکوه سرچشمه می‌گیرد و در نزدیکی ایستگاه تنگ پنج به رودخانه سزار می‌پیوندد و رود دز را تشکیل می دهد.
سد بختیاری قرار است به عنوان بلندترین سد دنیا در پهنه لرستان عرض اندام کند، موضوعی که به گفته مسئولان امر تا قبل از پایان سالجاری کلید زده می شود.
خودکفایی ایران در صنعت سدسازی
سید محمد رضا رضا زاده مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در این رابطه گفت: ایران در ساخت سازه های آبی سابقه ای یک هزار ساله دارد و تا قرن 19 بلندترین سد جهان در ایران بوده است.
وی ادامه داد: ایران دارای یک سوم متوسط بارش جهانی است و به این دلیل که توزیع بارشها در طول سال متناوب نیست نیازمند مدیریت و ذخیره آبهای موجود هستیم.
رضازاده با بیان اینکه نیروگاههای برق آبی ضامن پایداری شبکه برق کشور هستند، عنوان کرد: برتری و اهمیت نیروگاههای برق آبی نسبت به نیروگاههای حرارتی و هسته ای وارد و خارج شدن سریع نیروگاههای برق آبی به مدار است.
وی با بیان اینکه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تنها 19 سد با حجم کل مخزن 13.2 میلیارد مترمکعب و همچنین هفت نیروگاه برق آبی با ظرفیت هزار و780 مگاوات ساخته شد، افزود: ولی پس از انقلاب اسلامی با تکیه بر توان متخصصان داخلی 611 سد با حجم مخزن 50 میلیارد مترمکعب در حال بهره برداری داریم.
رضا زاده ادامه داد: همچنین در حال حاضر 24 نیروگاه برق آبی با ظرفیت 9 هزار و 500 مگاوات در حال بهره برداری داریم و 21 هزار مگاوات طرح برق آبی نیز در دست ساخت و مطالعه است.
بلندترین سد جهان به کمک "دز" می آید
وی با اشاره به پیشرفتهای ایران در این بخش بیان داشت: قبل از انقلاب در بخشهای طراحی، اجرا و بهره برداری از پروژه های برق آبی به کشورهای خارجی وابسته بودیم به طوریکه طراحی سد دز توسط آمریکا، اجرا توسط ایتالیا و بهره برداری آن به کانادا واگذار شده بود.
رضا زاده با بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی صنعت سدسازی کشور متکی به ظرفیتهای فنی و اجرایی نیروهای بومی کشور به راه خود ادامه داد، افزود: ایران در مسیر خودکفایی سدسازی چالشها و سختی های زیادی را متحمل شده و یک شبه به این جایگاه در سطح دنیا دست پیدا نکرده است.
مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران همچنین با اشاره به کلنگ زنی سد بختیاری به عنوان بلندترین سد بتنی دوقوسی دنیا در لرستان، عنوان کرد: این سد با ارتفاع 325 متر و ظرفیت نیروگاهیی هزار و 500 مگاوات کمک شایانی به افزایش طول عمر سد دز و جلوگیری از وقوع سیلابهای ویران کننده در پایین دست منطقه می کند.
رضازاده ابراز امیدواری کرد تا پایان سالجاری کلنگ این سد بزرگ در استان لرستان به زمین زده شود.
بنابراین گزارش در حالی به گفته مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران کلنگ سد بختیاری تا پایان امسال به زمین زده می شود که احداث راه دسترسی، تونل انحرافی و راههای داخلی طرح عملیاتی شده است.
تاریخچه طرح سد و نیروگاه بختیاری/10 سال مطالعات برای ساخت سد
آغاز مطالعات ارزیابی پتانسیل برق آبی در حوزه رودخانه دز به عنوان دومین منبع تولید انرژی آبی کشور به اواخر دهه 30 باز می گردد. در پی مطالعات یاد شده سد و نیروگاه دز با ظرفیت 520 مگا وات به اجرا درآمد و در سال 1344 بهره برداری از آن انجام شد.
در چارچوب مطالعات مرحله شناخت پتانسیل تولید انرژی برق آبی بر روی رودخانه بختیاری که توسط شرکت مشاور مهاب قدس از سال 1371 شروع شد، چهار ساختگاه الکلن، لیرو، زالکی و بختیاری با توجه به ویژگی های فنی و اقتصادی برای انجام ادامه مطالعات در مرحله اول انتخاب شد.
مطالعات مرحله اول طرح بختیاری از سال 1375 تا 1379 توسط مشاور مهاب قدس انجام گرفت.
از سال 1382 مطالعات ژئوتکنیک و آزمایشهای بر جای مکانیک سنگ آغاز و همزمان اقدام به احداث بخشی از راههای دسترسی داخلی شد.
در سال 1384 بازنگری مطالعات مرحله اول و انجام مطالعات مرحله دوم و تهیه اسناد مناقصه به مشارکت مشاورین طرح بختیاری واگذار و مسئولیت بازنگری فنی طرح نیز به عهده شرکتهای الکتریک دو فرانس و کوینه بلیه فرانسه داده شد.
اهداف اجرای پروژه سد و نیروگاه بختیاری
- افزایش 1500 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور در زمان های اوج مصرف
- تولید3000 گیگاوات ساعت انرژی برق آبی در سال
- جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و در نتیجه افزایش عمر مفید بهره برداری از سد و نیروگاه دز
- افزایش حجم آب قابل تنظیم در حوزه رودخانه دز و امکان مدیریت بهینه منابع آب به منظور افزایش سطح زیر کشت اراضی پایین دست
- کنترل سیلاب های مخرب فصلی
مشخصات و ویژگیهای سد بختیاری
مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه سد بختیاری در حدود 6388 کیلومترمربع و میانگین ارتفاع حوضه از سطح دریا 2212 متر است.
دبی متوسط سالانه رودخانه بختیاری در محل سد بر اساس یک دوره آماری 60 ساله معادل 144.6 مترمکعب بر ثانیه و متوسط بارش سالانه در حدود 1117 میلی‌متر است. شیب متوسط رودخانه بختیاری طی مسیر حدود 35 درجه است.
از جمله ویژه گی های این پروژه عظیم این است که سد بختیاری بلندترین سد دو قوسی بتنی جهان با ارتفاع 315 متر محسوب می شود و از سوی دیگر بزرگترین مخزن مصنوعی ذخیره آب کشور پس از کرخه با حجمی معادل 4.8 میلیارد متر مکعب در تراز نرمال است.
با احداث این سد نیازی به جابجایی ساکنین در محدوده مخزن با توجه به صعب العبور بودن منطقه نیست و با احداث و آبگیری این سد اراضی کشاورزی زیادی غرقاب نخواهد شد و هیچ روستای دائمی به زیر آب نخواهد رفت که این موضوع در استان لرستان یکی از نقاط قوتی است که مردم را از اجرای پروژه خوشحال می کند.
ظرفیت نیروگاه بختیاری در ضریب کارکرد 20 درصد است و قابلیت تولید 1500 مگاوات برق داراست. در مجموع نیروگاه بختیاری می تواند سالانه نزدیک به 3000 گیگاوات ساعت انرژی برق آبی تولید کند.
نقش قابل توجه ذخیره سازی و تنظیم آب این سد با توجه به حجم زیاد مخزن، بالا بودن شاخص‌های اقتصادی طرح در مقایسه با شاخص‌های اقتصادی سایر طرح‌های عمرانی از جمله طرح‌های برق‌آبی، کنترل سیلابهای فصلی و بهبود شرایط ایمنی در پایین دست سد، افزایش قابل ملاحظه ظرفیت ذخیره آب در حوضه رودخانه دز به‌منظور امکان مدیریت بهتر منابع آب و افزایش حجم آب قابل تنظیم و در نتیجه افزایش سطح زیر کشت اراضی در پائین دست، امکان تولید بهینه انرژی در زمان‌های پیک مصرف روزانه و سالیانه از دیگر ویژگیهای این پروژه است.
اثرات جانبی سد بختیاری؛نقش مهم احداث این پروژه در اشتغالزایی منطقه
طرح سد و نیروگاه بختیاری در زمان اجرا با بکارگیری نیروهای بومی، تاثیر مهمی در اشتغالزایی منطقه خواهد داشت.
از سوی دیگر بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در منطقه طرح، ایجاد امکان توسعه و سرمایه گذاری در محدوده طرح، بهبود سطح رفاهی زندگی اهالی، ارتقاء سطح آموزش و بهداشت و افزایش درآمد سرانه بواسطه ایجاد اشتغال در منطقه طرح و استفاده بهتر از قابلیت‌های گردشگری منطقه از دیگر مزایای این طرح است.
افزایش سهم منطقه در توسعه کشور، بهبود ارتباطات و حمل و نقل زمینی از طریق ایجاد جاده های دسترسی و افزایش ارزش افزوده خدمات درمنطقه طرح از دیگر اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجرای این طرح ملی خواهد بود.
نظر شما