هجوم آدمی و وحوش؛ خطر تخریب طبیعت/ مجبوریم به طبیعت احترام بگذاریم

به گزارش خبرنگار مهر، شاید پاسداشت رویدادها و برخی مناسبتها که روزهایی به نامشان در تقویم کشور ثبت شده مقطعی و گذرا باشد، در نگاهی عمیق تر اما، نمایانگر اهمیت و جایگاه آنهاست.

منابع طبیعی که هفته ای به همین نام از 15 تا 21 اسفند به نامش گره خورده به عنوان منابعی که آدمی هیچ نقشی در پیدایش آن نداشته، همواره مورد چالش جدی بوده و شرایط سخت و دشواری را برای ادامه حیات گذرانده است.

منابعی که به رغم فواید فراوان آن، در اثر سهل انگاری و غفلت تک تک ما حال و روز خوشی ندارد و نه شایسته که امروز مجبوریم برای حفظ سلامتی و بقای نوع بشر برای حفظ و احیای آن بی وقفه تلاش کنیم تا به نهادینه شدن فرهنگی کمک کرده باشیم که هستی انتظار دارد.

به گفته کارشناسان دامنه نقش انسان در تخریب منابع طبیعی فراتر از سایر عوامل مانند تاثیر زمین شناختی و اقلیمی است؛ به نحوی که تعادل شرايط طبيعي كشور را به هم زده و زنگ هشدار مدتهاست که به صدا درآمده است.

منطقه جغرافیایی استان البرز نیز که از دیرباز به سرسبزی و وجود باغهای انبوه شهره است، با برخورداری از عرصه های طبیعی گسترده و حوزه های آبخیز فراوان از هجوم آدمی و وحش در امان نبوده و امروز چرای دام 1.8 درصد بیشتر از ظرفیت مراتع اش انجام می شود.

حوزه های آبخیزش به علت کمبود اعتبار در سال جاری معطل مانده و گرچه فرسایش خاک در این سرا، کمتر از نرم کشوری است، اما در صورت ناقص ماندن طرحهای آبخیزداری ممکن است از این بیش شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در گفتگو با خبرنگار مهر، از ویژگی عرصه های منابع طبیعی استان البرز و موفقیتها و موانع حفظ آن می گوید.

 حسین میررجبی در این خصوص به آخرین مستندات اشاره کرد و گفت: براساس آخرین نقشه های ابلاغی کل مساحت عرصه های منابع طبیعی البرز 517 هزار هکتار برآورد شده که 80 درصد آن به استثنای اراضی حریم و موات معادل 379 هزار هکتار آن تحت عنوان اراضی ملی در تولیت اداره کل منابع طبیعی استان است.

 وی افزود: در 320 هزار هکتار از این مساحت به نام جمهوری اسلامی ایران تثبیت مالکیت صورت گرفته  و به نام دولت است.

میررجبی با اشاره به وسعت 73 درصدی مراتع استان یادآور شد: تاکنون بیشتر مراتع، ممیزی شده و پروانه بهره برداری چرای دام در اختیار دامداران قرار گرفته است.

وابستگی دام به مراتع البرز دو برابر بیش از ظرفیت است

وی در عین حال با بیان اینکه وابستگی دام به مراتع حدود دو برابر ظرفیت مراتع استان است، اذعان داشت: از طرفی محدودیت منابع اعتباری و موانع قانونی، کار را برای ما کمی مشکل کرده و این امر برای مراتع زیانبار است.

 مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در بخشی دیگر از سخنانش به چهار هزار و 120 هکتار اراضی جنگلکاری استان اشاره کرد و گفت: بخشی از این اراضی دست کاشت و بخشی جنگلی است که در شهرستانهای طالقان و ساوجبلاغ، البرز جنوبی در جاده چالوس، وسیه و کلاک واقع است.

میررجبی در مورد حوزه های آبخیز استان هم توضیحاتی ارائه داد: تاکنون عملیات آبخیزداری در 379 هزار هکتار عرصه آبخیز استان شامل جنگلکاری، حفاظت و احیا مراتع، عملیات سنگی و گابیونی و... به منظور کنترل فرسایش خاک انجام شده است.

 وی با بیان اینکه از سال 89 برنامه اجرایی مطالعات حوزه های آبخیز در دستور کار قرار گرفته است، از مطالعه 153 درصدی این حوزه ها در سال جاری خبر داد.

کمبود منابع اعتباری و توفیق کم اجرای عملیات فیزیکی آبخیزداری

 مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با اشاره به تامین اعتبار طرحهای آبخیزداری از محل منابع ملی و استانی، در عین حال اذعان داشت: با توجه به کمبود منابع اعتباری در سال جاری، در بخش اجرای عملیات مکانیکی در این حوزه ها توفیق چندانی به دست نیاوردیم اما با همکاری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و ثبت اسناد استان سعی شد از طریق احیای زمینهای تصرفی بخشی از خلا موجود جبران شود.

به گفته میررجبی به رغم کمبود منابع اعتباری، حفاظت از عرصه های ملی و تثبیت حاکمیت دولت دنبال شده است.

فرسایش سالانه 5.13 میلیون تن خاک در هکتار در البرز

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز همچنین میزان فرسایش سالانه خاک استان را 5.13 میلیون تن در هکتار اعلام کرد و گفت: این رقم کمتر از نرم کشوری و بیش از نرم جهانی است که بین سه تا پنج میلیون تن در هکتار در سال گزارش شده است.

بی توجهی به منابع طبیعی برنامه های توسعه ای کشور را به مخاطره می اندازد

در بخشی دیگر از این گزارش، کارشناس ارشد آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار مهر، در اهمیت منابع طبیعی با بیان اینکه در گذشته به علت كمي جمعيت نگراني‌ها كمتر بود، اما اكنون به علت رشد جمعيت و محدوديت منابع طبيعي توجه ويژه به حفاظت از این منابع بيشتر احساس مي‌شود، اظهار داشت: از سوي ديگر امروز اهميت حفظ منابع طبيعي و نقش حياتي آن در توسعه و پيشبرد كشورهاي مختلف به ويژه كشور ما امری انكارناپذير  است.

حسین متولی گفت: بهره‌برداري مطلوب از منابع طبيعي كشور مي‌تواند ضامن ماندگاري و توسعه پايدار باشد و عدم توجه به آن مي‌تواند مجموعه برنامه‌هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي كشور را به مخاطره اندازد.

وی تصریح کرد: بنابراین صيانت از جنگل‌ها و مراتع علاوه بر اینکه نياز ملي است، مستلزم تلاشی همگاني است.

وی حفظ و تقويت منابع آب (كنترل آبهای سطحی و تغذيه آبهای زيرزمينی)، مبارزه با آلودگي هوا، حفظ و توليد خاك و جلوگيری از فرسايش آن، اهميت جنگل و فضاي سبز به عنوان تفرجگاه براي انسان، تعديل آب و هواي يك منطقه، تلطيف هوا و نقش اقتصادی جنگل‌ها و مراتع را از جمله مهمترین ثمرات حفاظت از منابع طبیعی برشمرد.

پیشروی سالانه هزاران هکتار از زمینهای کشور به سمت بیابانی شدن

رئیس اداره آموزش و ترویج اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با بیان اینکه مشكل تخريب منابع طبيعي تنها مشكل ايران نيست و دامنگير اكثر كشورهاي جهان است، یادآور شد: در اين زمينه ايران شرايط حادتري دارد. چنانکه به گفته كارشناسان سازمان‌ جنگل‌ها، مراتع  و آبخيزداري سالانه هزاران هكتار از اراضي كشور به سمت بياباني شدن پیش می رود.

زمان را از دست ندهیم

وی نبود شناخت فرهنگ حفاظت از منابع طبيعي، عدم بهره‌برداري صحيح از مواهب طبيعي در مناطق مختلف و افزايش روزافزون جمعيت و مسائل اجرايي و مديريتي مانند كمبود نيروهاي محافظ و مروج جنگل و مراتع، رقابت ناسالم و غيرقابل كنترل در امر بهره‌برداري از منابع طبيعي، فعاليت‌هاي عمراني نظير جاده‌سازي، شبكه برق و اجراي ساير طرح‌هاي متنوع و … را از جمله دلایل تخریب منابع طبیعی دانست و تصریح کرد: زمان را نباید از دست بدهیم و در این خصوص می توانیم با راهبردی بلندمدت از تجربه کشورهای موفق استفاده کنیم.

وی یادآور شد: تشویق کشاورزان به کاشت و داشت درختان، برحذر داشتن دامداران از چرای بی رویه دام در مراتع، جلب توجه شهر‌نشينان به عواقب آسيب‌رساني به طبيعت و آگاه سازی صاحبان صنايع از نتایج خطرناک گسترش صنعت نسبت به جنگلها را باید در راس اقدامات قرار داد.

متولی تاکید کرد: حتی باید همه اقشار را از بريدن و آسيب رساندن به درختان و قطع جنگل‌ها برحذر داشت.

کارشناس ارشد آموزش و ترویج منابع طبیعی و کشاورزی با تاکید بر اینکه شرط موفقيت در كارهاي  بزرگ، مشاركت همه مردم است، یادآور شد: جنگل‌ها و مراتع به همه مردم تعلق دارد، بنابراين براي حفظ آنها همه بايد دلسوزي كنند؛ اين يك نياز ملي است.

متولی افزود: در تلاش همگاني همه دست در دست هم گذاشته و با همفكري مشكلات را حل می کنند. تجارب گذشته نشان داده كه هم به دليل ماهيت حفاظت از منابع طبيعي و نيز فلسفه مشاركت تنها برنامه‌ موفق و ماندگار در این زمینه، مشارکت همه مردم در مراحل تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرا است.

فائقه رحیمی