روستاهای گردشگری اردبیل؛ تلفیق فرهنگ بومی با جاذبه سحرانگیز طبیعت

به گزارش خبرنگار مهر، امروزه یکی از شاخه های در حال توسعه صنعت گردشگری در دنیا، گردشگری روستایی است، این مهم با توجه به اهمیت در کشور ما نیز در حال توسعه بوده و بنا به آمارهای ارایه شده طی هفته اول سفرهای نوروزی امسال، ورود گردشگران به مناطق روستایی بیش از 76 درصد رشد داشته است.

برهمین اساس استان اردبیل نیز با برخورداری از 10 روستای نمونه گردشگری که ترکیبی از جاذبه های طبیعی بکر و دست نخورده و آثار تاریخی و باستانی است می تواند به یکی از قطب های مهم کشور در این شاخه گردشگری باشد، منوط به اینکه روستاهای هدف گردشگری استان معرفی و شناسانده شوند.

در این گزارش تلاش می شود برخی از روستاهای دارای جاذبه گردشگری طبیعی و نیز تاریخی براساس موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، آثار طبیعی و باستانی و... معرفی شوند.

روستای آتشگاه؛ مرکز آئین های زرتشتی ساسانیان

روستاي باستاني و ييلاقي آتشگاه از توابع دهستان سبلان در فاصله پنج کيلومتري شمال شهر توریستی سرعين بر فراز تپه باستاني که امروزه خرابه هایي از آن باقي مانده است، نشان و يادگاري از رونق اين منطقه در دورانهاي تاريخي گذشته ايران و آذربايجان است.

اين روستا از باستاني ترين مکانهاي شهر سرعين و استان بوده و در حال حاضر بر اثر عوامل طبيعي در کنار ساير عوامل نظير ساخت و سازها بر فراز تپه باستاني باعث از بين رفتن تدريجي بناي آتشکده شده است. ولي تپه باستاني آن به صورت تپه اي مرتفع در داخل روستا به خوبي نمايان است.

براساس روايت ها و اسناد تاريخي اين مکان از مراکز مهم و مقدس آئين زرتشتي خصوصا در دوران ساسانيان بوده و معبدي هم در آنجا قرار داشته که از بين رفته و آثاري از آن باقي نمانده است، علاوه بر آن در در داخل روستا و در دل زمين لوله هاي سفالي قرار دارد که قدمت آن مشخص نیست.

در زير تپه غاري به نام "کهل لر" با وروديهاي متعدد وجود دارد که تعدادي از اين مورد مسدود شده و از مجموع ورودي ها، دو مورد آن هنوز هم باز بوده و امکان رفتن به داخل آن را ممکن مي سازد هر چند به دلیل عدم مشخص بودن مسیر، تاریکی و ناشناس بودن هیچ کسي داخل آن نمي رود.

اين غار با توجه به موقعيت و شکل ظاهري آن شباهت زيادي به غارهاي موجود در اطراف سرعين داشته و بنا به گفته اهالی این روستا آثار باستاني شگفت انگيزي در زيرزمين و دور از انظار عمومي وجود دارد که تاکنون ناشناخته مانده است.

روستای گلستان؛ غار و دژ نظامی زیر زمینی

روستای گلستان در فاصله 12 کیلومتری شهرستان نیر و چهار کیلومتری جاده نیر اردبیل قرار گرفته و دارای طبیعی سر سبز و و آب هوای خنک و معتدل بوده اما آنچه این روستا را در بین روستاهای دیگر ممتاز کرده وجود غاری در دامنه جنوبی کوه نسبتا بلندی موسوم به "قروقچی داغی" که نقش مهمی در زندگی مردمان دوران باستان در مواقع عادی و حمله دشمن داشته است،

بررسی سفالهائی با لعاب قرمز رنگ و نخودی و ظروف سفالی حاوی غذا و قطعات اعضای گوسفند بیانگر سنت تدفین قبل از اسلام و استقرار طولانی در دوران تاریخی قبل از اسلام در این روستا است.

این غار و دژ نظامی زیر زمینی احتمالا از متعلقات یک قلعه دوران تاریخی در روزهای مبادا و تسخیر قلعه بدست دشمن بوده است. غار و پناهگاه دارای مدخل هایی بوده که تنها ورود از مدخل غربی آن میسر می باشد. بطور کلی این غار و پناهگاه نظامی دارای تالاری به ابعاد 18 متر طول و 4 متر عرض است.

در این مجموعه 10 اتاق معمولی که دارای تاقچه هایی جهت قرار دادن وسائل روشنایی و سکوهایی جهت گذاشتن سایر وسایل است. همه اتاقها دارای ورودی تونلی شکل هستند که همانند سقف اتاقها قوسی بیضی شکل دارند.

در داخل این پناهگاه نظامی زیر زمینی هفت عدد چاه شناسایی شده که برخی از آنها چاههایی جهت به دام انداختن مهاجمان احتمالی برخی نیز مدخل گذرگاههایی به منظور کنترل نمودن و نیز سخت کردن راه نفوذ کنندگان احتمالی کنده شده اند. عمق چاههای منفرد حدود سه متر و عمق چاههای گذرگاه حدود دو متر است همه این چاهها دارای طرح و اندازه تقریبا یکسانی می باشند که با قرار دادن در پوش مخصوص از بیرون و داخل در مواقع لزوم بسته می شده است. شکل این چاهها همگی گنبدی شکل که اجازه بیرون آمدن را به فرد نمی دهد.

این پناهگاه نظامی زیر زمینی بیانگر هوشمندی و مهارت فوق العاده پدید آورندگان آن در روزگار باستان است. ورودی های باریک که تنها منبع نور‌گیر آن می باشند، فضای تاریک داخلی همچنین وجود چاههای منفرد با کاربرد تله ای شکل آن و سایر فضاهای کشف نشده آن استفاده از آن را برای بازدید کنندگان بدون افراد آشنا به محل و تجهیزات ایمنی و روشنائی مشکل می کند.

ولی با توجه به اهمیت و عظمت این مجموعه کنده شده در دل زمین لزوم تهیه نقشه راهنما، تامین روشنایی داخلی و تلاش در جهت کشف و شناسائی همه فضاهای کنده شده را ضروری می سازد تا علاوه بر کشف واقعیت های بیشتری در خصوص این مکان باستانی سبب استقبال گردشگران و محققان و علاقمندان بسیاری از این پناهگاه شود.

دهکده سنگي و زيرزميني ويند کلخوران

اين روستا دهکده اي سنگي با مجموعه اي از خانه هاي سنگي منفرد به صورت يک پديده معماري تاريخي و باستاني است که در حدود پنج کيلومتري جنوب و جنوب غربي سرعين و در نزديکي جاده اردبيل – نير قرار گرفته است. مناطقي که خانه هاي سنگي در آن قرار گرفته اند قوردي قيه، تپه چله خانه، قره قيه و مسجديري ناميده مي شود.

بررسي هاي محدود و سفالهاي پراکنده در سطح و داخل خانه هاي سنگي مربوط به ادوار مختلف از جمله دوره اشکاني و سفالها و قوسهاي جناغي در کنده هاي صخره اي شبيه به آثار ساسانيان و دورانهاي اسلامي مانند سلجوقي، تيموري و صفوي حکايت از استمرار استفاده از اين خانه هاي سنگي در طول تاريخ مي باشد.

بسياري از اين خانه و کنده هاي صخره اي داراي پلاني مربع، مستطيل، بيضي شکل و غيرهندسي هستند که همه نوع زيستگاه اعم از اتاقهاي منفرد و مجتمع در ابعاد مختلف با راهروهاي مرتبط به هم و سقف هاي هلالي شکل و قوسهاي جناغي، مسطح، با تاقچه ها، جاچراغي، جاي رختخواب و غيره وجود دارند که در دل کوهها و صخره هاي مذکور پراکنده اند و به لحاظ تعداد زياد و تنوع آنها و قابل توجه بودن از لحاظ تاريخي، باستاني و گردشگري مي تواند به صورت يکي از کانونهاي علمي، تفريحي و گردشگري ممتاز در آيد.

روستا و گورستان تاریخی اونار

روستای اونار در 20 کیلومتری شرق مشگین شهر واقع شده و در آن از اوایل اسلام تا دوران معاصر آثار فرهنگی بی شماری به چشم می خورد از آن جمله قلعه بربر، قبرستان اسلامی با سنگ افراشته و سنگ قبرهایی در اشکال و خطوط مختلف به نام پیر، درخت کهن سال چنار به نام بابا چنار با بیش از هزار و200 سال قدمت در مرکز روستا و تپه های باستانی متعدد.

در روستاي اونار مشگين شهر و در 24 كيلومتري اين شهر، گورستاني وجود دارد كه سنگ قبرهاي متنوع آن از نظر شكل و جنس و نبشته هاي متعدد جالب توجه است. روي سنگ گورهاي موجود در اين گورستان نشانه هايي هم چون ستاره شش پر، تصوير چكش ساده و جز آن ديده مي شود.

زيباترين اين سنگ ها يک جفت سنگ قبر افراشته به ارتفاع 1.62 متر است كه داراي نبشته اي است. در زير سنگ نبشته ها محراب بوده و در بالاي لچک آن دو گل هفت پر نقش يافته است. در بالاي نبشته هاي ساقه و بالاي آن كلاهكي با 12 ترک، شبيه كلاه دراويش وجود دارد و شهادتين با كلام علي خليفه الله منقور است.

در صورت ساماندهی قبرستان تاریخی اونار و جمع آوری سنگ قبرها و کتیبه های پراکنده در آن محوطه و تبدیل به موزه رو باز و همچنین احیاء دیگر آثار موجود در آن منطقه از قبیل قلعه بربر و امامزاده سیدجعفر واقع در مدخل روستا و نیز اهتمام به جنگل دره اونار در جهت توسعه و تبدیل آن به پارک جنگلی می توان این منطقه را به عنوان یک مکان توریستی و گردشگری مهم به حساب آورد.

آثار باستانی و تاریخی دهکده اونار مقبره سید جعفر، سنگ افراشته، قبرستان تاریخی، چنار کهنسال، قلعه بربر، مسجدجامع، مسجدحضرت علی (ع)، مسجدابراهیم آباد و... است.

آرامگاه مطهر سيد جعفربن موسي كاظم (ع) در شمال خاوري روستاي انار از توابع بخش مشگين خاوري در وسط يک باغ سرسبز وسيع واقع شده است. اين امامزاده مسجدي بزرگ دارد که داراي سه درب است. قبر شريف امام زاده سيد جعفر (ع) در ضلع جنوب خاوري مسجد قرار گرفته كه در بالاي آن بر سقف مسجد گنبدي بزرگ بنا شده است.

روستای ایلانجیق با باغهای سحرآمیز و آبگرم های درمانی

روستای ایلانجیق که در 9 کیلو متری غرب نیر در کنار جاده ارتباطی نیر به سراب قرار گرفته دارای طبیعتی زیبا با باغ های بکر و طبیعی می باشد، رود خانه "بالقلوچای" که در امتداد خود از وسط شهر اردبیل نیز عبور می کند، از میان باغ های بهشتی این روستا عبور کرده و جاذبه ای سحرانگیز را در برابر چشم گردشگران ایجاد می کند.

همچنین این روستا دارای دو دهنه آبگرم معدنی به نام های "حمام دره سی" و "ایستی سو" می باشد که این آبگرم ها از دسته آبهاي كلروسديك و بيكربناته مي‌باشند و درجه حرارت آنها به ترتیب ۳۳ و ۴۸ است.

این آبگرم های طبیعی و معدنی براي درمان دردهاي عصبي و رماتيسم مفيد است. این منطقه در سال 88 به عنوان منطقه نمونه گردشگری با درجه استانی مورد تصویب دولت قرار گرفته است.

روستاي ييلاقي و باصفاي بيله درق

روستاي ييلاقي و باصفاي بيله درق از توابع دهستان آبگرم در ارتفاع 1820 متر از سطح دريا در کف و دامنه هاي تپه هاي شمال و جنوب دهکده و در فاصله سه کيلومتري شمال سرعين قرار گرفته است.

اين دهکده ييلاقي با آب و هواي مطبوع و دلپذير از جاذبه های توريستي منطقه سرعين بوده که به سبب برخورداري از مواهب طبيعي مانند آبهاي معدني جهت استعمال داخلي و خارجي، دره اي زيبا با درختان و چمنزارهاي پر از گل و گياه، کندوهاي عسل که در چمنزارها گسترانيده شده جلوه و جذابيت خاصي به اين دهکده بخشيده است.

وجود محل هاي اقامتي، کافه ها و رستوران هایی با تخت ها و ميز و صندلي هاي چيده شده در زير برگهاي درختان به صورت چتري بزرگ و سايه باني طبيعي باعث استقبال گردشگران از جاذبه هاي اين روستا مي شود.

از جاذبه هاي طبيعي اين دهکده مي توان به وجود آبشارهایی در طول مسير رودخانه بيله درق اشاره کرد. اين روستا همچنين داراي غارهاي بزرگ و کوچک در دل کوهها و صخره ها هست که هر کدام از آنها داراي جاذبه هاي خاص مي باشد، از ميان اين غارها، غاري با دهانه بزرگ و عريض که از فراز تپه بيله درق نمايان مي باشد، مکاني طبيعي و مناسب جهت استراحت گردشگران است.

آب و هواي خنک، اماکن اقامتي، تفريحي، خدماتی، جوشش آب معدني، آبگرم، نوع بافت منازل مسکوني، بافت سنتی، صنایع دستی و محلی از شاخصه های این روستا است.