به گزارش خبرنگار مهر، بحث درباره جنگلها و تخریب آنها در سالهای اخیر به عنوان یک معضل جدی همواره مطرح بوده اما سال گذشته در چندین گزارش ازسوی کارشناسان این حوزه اعلام شد که در 50 سال اخیر یک‌سوم جنگلهای ایران نابود شده‌اند. بر اساس نظر کارشناسان و مسئولان در این سالها بین 6 تا 12 میلیون هکتار جنگل طبیعی و 5/2 میلیون هکتار جنگل دست‌ساز از بین رفته‌اند.
البته سازمان جنگلها چنین آماری را قبول ندارد و حتی در برخی گزارش هایی که در سال گذشته ارائه کرده است خبر از افزایش مساحت جنگل های کشور دادهاست!
در حقیقت از آنجایی که سازمانهای متولی این عرصه های گرانبها را هیچ نهاد و وزارتخانه‌ای جدی نمی‌گیرند، موجب شده مدیران این سازمانها هم اعتماد به نفس لازم را برای اجرای وظایف خود براساس اصل 50 قانون اساسی نداشته باشند به جای اینکه برای جلوگیری از تخریب این عرصه های گرانبها راهکار های اساسی بیاندیشند تنها با روش تغییر تعریف ها به دنبال توجیه عملکرد ضعیف خود و ارائه آمار های نادرست هستند.
گلایه رهبر انقلاب از قطع درختان و تصرف غیرقانونی زمین ها و تخریب جنگل ها
این در حالی است همزمان با روز درختکاری سال گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بر ضرورت شکل گیری عزم و اراده راسخ برای جلوگیری از تصرف غیر قانونی مناطق جنگلی اطراف شهرهای بزرگ تاکید کردند.
رهبر انقلاب اسلامی گیاه و درخت را برای هر کشور و مجموعه بشری مایه برکت و آبادانی خواندند و با اشاره به سفارش اسلام به کاشت و نگهداری درختان و همچنین جلوگیری از قطع آن، خاطرنشان کردند: گلایه ای که از مسئولان مرتبط با موضوع درخت و درختکاری وجود دارد، این است که گاهی صدها درخت در جاهایی که نباید قطع بشوند، قطع می شوند.
رهبر معظم انقلاب با تأکید بر اینکه مجموعه جنگل های کشور نیز در معرض تهدید قرار دارد تصریح کردند: از بین رفتن محیط سبز اطراف شهرها، بخصوص جنگل ها، مشکلات متعدد بشری را بدنبال دارد که همه مسئولین مرتبط با موضوع در دولت، مجلس، قوه قضائیه و شهرداری ها باید برای جلوگیری از پیشرفت این حرکت غلط، اقدام جدی بعمل آورند.
با روند فعلی تخریب جنگلها در 30 سال آینده در کشور جنگلی باقی نمی ماند
سال گذشته برخی از صاحب نظران این حوزه اعلام کردند اگر نابودی جنگلهای ایران با روند فعلی ادامه یابد، در 30 سال آینده در کشور جنگلی باقی نخواهد ماند. کارشناسان 80 درصد عوامل تاثیرگذاردر تخریب جنگل های كشوررا فرابخشی عنوان کردند.
خلاء قانونی، عدم اجرای قوانین و یا وضع قوانین اشتباه
خلاء قانونی، عدم اجرای قوانین و یا وضع قوانین اشتباه از دیگر عوامل موثر در تخریب منابع طبیعی برمی شمرده شدند و به عنوان مثال به برخی مواد لایحه جامع منابع طبیعی که باعث تشویق متجاوزان به تخریب جنگل ها می شود ااره شد.
در بهمن ماه سال گذشته لايحه جامع منابع طبيعي بعد از رسيدگي در كميسيونهاي مختلف مجلس، منتشر شد اما برخي مواد قانوني موجود در اين لايحه نگرانيها نسبت به قانوني شدن واگذاري اراضي ملي را دوچندان کرد به گونه ای که کارشناسان معتقدند چنانچه این لایحه در مجلس شوراي اسلامي به تصويب برسد موج ديگري از واگذاري تحت لواي قانون صورت خواهد گرفت.
مروری کوتاه بر این لایحه نشان می دهد که گویی نمایندگان مجلس و طراحان اصلی این لایحه در دولت ، هدفشان ادغام وظایف سازمان جنگلها و با سازمان امور اراضی بوده به گونه ای که در همه جای این لایحه سایه سنگین امور اراضی بر منابع طبیعی به چشم می خورد. همچنین طرح برخی مباحث در خصوص جنگلها کاملا دو پهلو است به گونه ای که قانونگذار به جای آنکه واگذاری جنگلها را مطلقا ممنوع اعلام کند واگذاری قطعی جنگلها را ممنوع اعلام کرده و به این ترتیب عملا زمینه را برای سوء استفاده کنندگان از قانون و صاحبان انواع طرح ها باز گذاشته است!. در همین حال به نظر می رسد با تصویب این قانون بعد از این باید منتظر هر گونه تغییر کاربری در جنگل های خارج از شمال که از سطح تاج پوشش کمتر از 50 درصد برخوردارند و قطع درختان جنگلی توسط دستگاهها و نهادهای غیر نظامی و نظامی هم باشیم.
افزایش ویلا سازی و جاده سازی در مناطق جنگلی
دیگر کارشناسان و متخصصان محیط زیست نیز با ابراز نگرانی شدید از رشد فزآینده تخریب جنگلها در کشور، تغییر کاربری جنگلها، نقش وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی در نابودی جنگلها، قاچاق چوب، فقر گسترده ساکنان حاشیه جنگلها، حضور دام در جنگل و اجرای ناقص طرح صیانت از جنگلها و مراتع کشور را از دلایل عمده نابودی جنگلهای کشور عنوان کردند.
در این زمینه می توان به اتفاقاتی که مثلاً در جنگل ابر، جنگل گلستان، جنگل ناهار خوران و دیگر مناطق جنگلی کشور برای ویلا سازی ، جاده سازی استفاده دامداران و یا تبدیل به اراضی کشاورزی و یا حتی ساخت موزه دفاع مقدس در سال گذشته رخ داد اشاره کرد.
تخریب جنگلها توسط دولت در چند سال اخیر شدت گرفته است
اما چرا ایران که از نظر نسبت مساحت جنگل به کل مساحت کشور حتی در شمار 100 کشور اول برخوردار از پهنه‌های جنگلی نیست در شمار شش کشور اول مخرب جنگل قرار دارد؟ به نظر می رسد اراده ملی کشوری برای حفظ جنگلها در جهان، ضعیف‌تر از ایران نباشد. حفاظت جنگل در ایران نه یک موضوع حیاتی، ملی، جهانی و بنیادین، بلکه صرفاً دلمشغولی یکی از سازمانهای وابسته به یکی از وزارتخانه‌های دولت است.
در دولتی که آشکارا هیچ اولویتی برای محیط زیست قائل نیست و به گفته رئیس سازمان محیط زیستش در طول جلسات هیأت دولت حتی یک بار درباره مفهوم توسعه پایدار بحث نشده و مکرراً دولت‌مردانش به تصریح یا تلویح حفظ محیط زیست را مزاحمی در مسیر توسعه می‌دانند عجیب نیست که مساحت کل جنگلهای ایران در چهل سال گذشته به یک سوم کاهش پیدا کرده است.
در جایی که میزان برداشت پایدار از جنگلها باید 2/3 میلیون متر مکعب باشد اما 6 میلیون متر مکعب از جنگلهای هیرکانی شمال کشور که دست کم 3 میلیون سال قدمت دارند برداشت می‌شود روند کاهش مساحت جنگلها با شتاب فعلی خیلی عجیب نیست هر چند سازمان متولی جنگلها مدام کاهش سطح جنگلها را تکذیب کند!
حضور دام در جنگل فاجعه است
حضور دام در جنگل یکی دیگر از مواردی است که همواره صاحب نظران حوزه جنگل آن را از مهمترین عوامل نابودی جنگل های کشور توصیف کرده اند و بر اساس بند یک ماده 6 مصوبه صیانت از جنگلهای شمال هیئت وزیران، سازمان جنگلها و مراتع موظف بود تا سال 1388، 3/3 میلیون واحد دامی را از جنگلها خارج کند. اما این مصوبه در مهلت مقرر تحقق نیافت و حتی با تأخیری چندین‌ساله هم بعید است به طور کامل اجرا شود.به خصوص اینکه دکتر محمود احمدی نژاد در اظهاراتی که سال گذشته در صحن علنی مجلس مطرح کرد از محدودیت استفاده دامداران از جنگلها انتقاد کرد و افزود: زمانی که این محدودیت ها اعمال می شد استدلال مسئولان این بود که دام می رود به جنگل و جنگل را تخریب می کند در حالیکه بهترین حافظان جنگل دامداران هستند و اگر ما این 14 میلیون هکتار جنگل را به آنان برگردانیم بیش از 14 هزار اشتغال ایجاد می شود.
تخریب سالانه 100 هزار هکتار از جنگل های کشور
حالا همه این عوامل دست به دست هم داده اند تا طی 5دهه اخیر به‌طور متوسط سالانه 100هزار هکتار از جنگلهای کشور تخریب شده یا کیفیت خود را از دست بدهند و با کاهش سطح جنگلها طی این دوره زمانی، از 18 میلیون هکتار به 14میلیون هکتار، بیم آن رود که در آینده ای نه چندان دور بخش عظیمی از اراضی کشور تبدیل به بیابان شوند.
به طوریکه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست سال گذشته اعلام کرد: در 50 سال اخیر نزدیک به 30میلیون هکتار اراضی کشور به نوعی تبدیل به بیابان شده که معضلات بزرگی از جمله خشکسالی، مهاجرت، فرسایش خاک، پرشدن سدها، خشک‌شدن تالاب‌ها و کاهش محصولات زراعی و کم‌آبی را در پی داشته است.
سرانه جنگل در ایران یک چهارم سرانه جهانی
به گفته محمدی زاده در حال حاضر، میانگین سرانه جنگل و فضای سبز در دنیا برای هر نفر 7 هزار مترمربع است اما این رقم در کشور ما هزار مترمربع یعنی نزدیک به یک چهارم سرانه جهانی است. پوشش گیاهی کشور به‌ویژه مراتع هم وضعیت نامطلوبی دارد به‌طوری که فقط 10درصد مراتع کشور وضعیت عالی دارند و وضعیت 90درصد باقیمانده، متوسط و ضعیف است. براین اساس، باید با راهکارهای علمی، نقص گذشتگان و نیاکان‌مان را در توجه به جنگل و مرتع جبران کنیم.
با وجود اینکه سال گذشته از نظرحفاظتی و وضع قوانین و مقررات سال خوبی برای جنگلهای کشور نبود اما در سطح بین المللی یک اتفاق خوب برای جنگلها روی داد و آن ثبت اول فروردین ماه به عنوان روز جهانی جنگلها بود.
حالا انتظار می‌رود مسئولان با توجه به هشدار های کارشناسان و متخصصان این حوزه در خصوصص روند شتابان تخریب جنگلها و تأثیری که این تخریب ها بر ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد و با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در حفظ مناطق جنگلی و فضای سبز سال آینده مسئولان تمام دستگاهها امکانات لازم برای حفاظت و صیانت از رویشگاه‌های جنگلی را فراهم سازند و با تمهیدات قانونی اجازه ندهند این ذخایر ارزشمند حیات به بهانه‌های مختلف تصرف و تخریب شوند.
نظر شما