برج هزار ساله کردکوی؛ نگین ناشناخته معماری 

ميل بر روي صخره اي طبيعي ساخته شده و داراي پلان مدور به قطر داخلي6 متر و ضخامت 7/174سانتيمتر و به ارتفاع 90/24متراست. 

 

پوشش بنا به صورت دوپوسته بوده که پوسته داخلي به صورت تخم مرغي وپوسته دوم (بيروني)به صورت رک و سازه بنا آجري با ملات گچ است.

 

درزير ناحيه پاکار گنبد رک کتيبه هاي زيبايي به خط کوفي و پهلوي با آجر و گچ اجرا شده که نام باني اثر و شروع کار بنا(407ه.ق) و سال اتمام (411 ه.ق) و نام معمارآن به اسم احمد ابن عمر نوشته شده است.

 

 

 

بنای تاریخی برج رادکان در نزدیکی (شرق) روستای رادکان و در فاصله ۴۲ کیلومتری جنوب شهر کردکوی و ۶۷ کیلومتری جنوب غرب شهر گرگان واقع شده است، موقعیت قرار گیری این بنا بخش کوهستانی کردکوی و با پوشش جنگلی است.

 

برج رادکان بر روی تپه ای از مجموعه ارتفاعات البرز و در مسیر قدیمی و جاده کهنی قرار گرفته است که سواحل خزر را به فلات مرکزی ایران متصل می کرد و به همین دلیل و به سبب کارآیی آن در نشانه بودن مسیر راه به رادکان مشهور شده است، بنایی با همین کاربری و با قدمت و معماری نزدیک به برج رادکان کردکوی در خراسان رضوی نیز واقع شده است.

 

مهدی برهانی یک محقق گلستانی در این زمینه می گوید: بررسی محیطی این بنا نشان می دهد که به احتمال زیاد در فاصله تقریبا شش متری از این بنا و بر روی تپه مجاور بنایی مشابه وجود داشته است.

 

 

 

وی اظهار داشت: برج تاریخی رادکان با ارتفاعی برابر با ۳۶ متر از سطح تپه قرار گیری شامل دو بخش ساقه بنا و گنبد است و ساقه بنا که ۲۵ متر ارتفاع دارد و دارای تزیینات بند انگشتی و بندکشیهای زیبایی است که در بین رجها و آجرهای اثر ایجاد شده اند وقطر این ساقه بنا به ۱۶ متر می رسد.

 

وی یادآورشد: گنبد این برج تاریخی نیز به صورت مخروطی شکل بلند و کشیدکه ای است که همچون بسیاری از گنبدهای دوره اسلامی دارای دو پوسته داخلی و خارجی است.

 

برهانی گفت: مصالح شناسی این بنا شامل آجر و گچ بوده و همچنین در بخشهایی از بنا روزنه هایی دیده می شود که برای قرارگیری پایه های داربست چوبی تعبیه شده و اینک به فرصتی برای بالارفتن افراد غیر فرهنگی از آن شده است.

 

 

وی افزود: ورودی بنا از سمت جنوب و تقریبا یک متر بلند تز از سطح اطراف برج واقع شده است، طاق ورودی این بنا هلالی شکل ودارای کتیبه هایی به خطرکوفی و تزیینات آجری بوده است که بخش عمده آن به تاراج رفته و فضای داخلی برج رادکان نیز مدور و توپر ساخته شده و برای نیل به قسمت علیای گنبد خانه فاقد راه دسترسی است.

 

این محقق گفت: تزیینات این بنا عمدتا شامل دو ردیف تزیینات آجری است که در قسمتهای زیرین گنبد و فوقانی درب ورودی ایجاد شده اند و شامل تزیینات آجری توام با گچبری گلهایی شبیه لاله  همراه با کتیبه دو زبانه کوفی و پهلوی است.

 

 

برهانی یادآورشد: شاید بتوان یکی از مهمترین ویژگیهای برج رادکان را حضور خط پهلوی در این برهه از تاریخ دانست و شاید بتوان آن را مقاومت و نفسهای آخر خط پهلوی ساسانی تا اواخر قرن چهارم هجری در برابر خط عربی دانست.

 

 

وی گفت: گرچه برای این بنا کاربردهای متعددی ذکر شده است اما از آنجا که کتییبه های این اثر تاکنون خوانده نشده اند نمی توان به درستی نظریه قاطعی ارایه کرد، اما بر اساس مطالعات زبان شناسی و مشابهات موجود بین این برج رادکان و برج رادکان خراسان می توان یکی از کاربردهای آنرا راهنمایی مسافرینی دانست که عرض البرز را برای نیل به خزر یا فلات مرکزی ایران طی می کرده اند. 

 

وی افزود: گفته می شود این بنا کاربری آرامگاهی نیز داشته است و به مقبره یکی از اسپهبدان آل باوند که سلسله ای محلی همزمان با آل زیار بوده اند تعلق داشته است و نام ابوجعفرمحمد بن وندریان برای وی ذکر شده است.

 

به گزارش مهر، احداث بنای تاریخی برج رادکان در سال ۴۰۷ هجری قمری آغاز و در سال ۴۱۱ هجری قمری به پایان رسید، معمار این بنا احمد بن عمر نام داشته است.

 

.برج تاریخی رادکان در سال ۱۳۱۰ طی شماره ۱۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.