دشت سهرین مامن آهوی ایرانی/دشت های حفاظت شده گنجینه طبیعت بکر و زیبای زنجان

به گزارش خبرنگار مهر، منطقه «دشت سهرين»، در فاصله 15 كيلومتري شمال غرب زنجان  قرار دارد اين دشت زيبا با وسعتي بيش از سي هزار هكتار در قسمت شمال شهر زنجان و تنها مأمن آهوان شمال غرب كشور است. در اين دشت با چشمان غير مسلح نيز مي توان  اعمال و نحوه زندگي آهوان را مشاهده كرد.

علاوه بر اين محوطه طبيعي و منطقه آبگرم سهرين، داراي آثار تاريخي متعددي نيز هست كه از آن جمله مي توان به ارگ تاريخي سهرين، حمام قديم دشت سهرین اشاره كرد.

 دشت آهو خیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است كه یكی از مناطق با ارزش ایران محسوب می شود، عرض متوسط این دشت ده تا دوازده كیلومتر و متوسط ارتفاع آن ۱۶۵۰ متر و شیب متوسط دشت سهرین دو تا سه درصد به سمت جنوب غربی است، این دشت جزء یكی از دشتهای مهم استان زنجان است كه در جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی  تاثير گذار است.

 این اكو سیستم دشتی در گذشته از نظر اكولوژیكی به عنوان یك زیستگاه تابستانی و مهاجرتی برای آهوان محسوب می شد و این حیوانات به طور پراكنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شوند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراكز مسكونی، روند گذر آهوان را مختل و اثرات سوء خود را نمایان ساخت و لزوم حفاظت این منطقه اجتناب ناپذیر شد و در نهایت در بهمن 57 با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.

 مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه را پیچك، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، كاكوتی، كاروانكش، درمنه ، كلاه میرحسن، یولاف ،ختمی، زرشك، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید تشكیل می‌دهند.

 در ارتفاعات این دشت نیز قارجهای خوراكی (دنبلان )، ریواس، كنگر، كاكوتی ، آویشن و برخی دیگر از گیاهان كه مصارف خوراكی و دارویی دارند می روید كه همه ساله تعدادی از ساكنین اطراف را برای جمع آوری این گیاهان به خود جذب می‌كند.

وحوش و پستانداران دیگری نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، رودك، تشی، گراز، خرگوش و پرندگانی چون باقرقره شكم سیاه، كبوتر چاهی، كبك معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلایی، بحری، دلیجه، انواع چكاوك، زنبورخوار، جغدكوچك، سارصورتی و طرلان علاوه بر این آهوی زیبا در این زیستگاه زندگی می كنند.

 اقلیم منطقه از نوع خشك و سرد بوده و دمای متوسط این منطقه 10 درجه سانتی گراد، حداكثر دمای مطلق هوا 38 درجه و حداقل دمای آن 29 درجه سانتی گراد و متوسط رطوبت نسبی این منطقه سالانه 71 درصد است.منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد در حد فاصل شهرستان طارم ـ زنجان ‘جنوب‌غربی شهرستان طارم در امتداد رودخانه قزل‌اوزن و شمال‌غربی شهرستان زنجان در دشت سهرین’ با مساحتی معادل ۱۲۰ هزار هکتار واقع گردیده است.

منطقه حفاظت شده سرخ آباد دارای پنج جامعه گیاهی درختان و درختچه ها، گون ها و بوته ها، گندمیان و شبه گندمیان و جو، فورب‌ها و پهن برگ‌ها و بالشتکی ها است که علاوه بر این موارد، ۴۰۰ گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده است.

منطقه سرخ آباد شامل حیوانات وحشی و پرندگان بسیاری از جمله آهو، بز، خوک، پلنگ، خرس، خرگوش، گرگ، روباه، لاک پشت و ۱۴ گونه خزنده و مار است.انواع پرندگان منطقه سرخ آباد را کبک دری، تیهو، کبک، کلاغ، کرکس، عقاب طلایی، زنگوله بال، باقری قره، جغد، سهره، انواع مرغابی و پرندگان شکاری تشکیل می دهند.

از آبزیان نیز می‌توان به انواع دوزیستان و ۶ گونه ماهی اشاره کرد.منطقه حفاظت شده سرخ آباد با توجه به وسعت و پوشش گیاهی و جانوری گوناگون به عنوان یکی از مهمترین زیستگاههای حیات وحش استان محسوب شده و یکی از مراکز جلب گردشگر به شمار می‌آید.

منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران:

منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران در شمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته جبال زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.

منطقه حفاظت شده انگوران در مساحتی معادل ۹۰ هزار هکتار و پنهاگاه حیات وحش انگوران با مساحت ۳۵ هزار هکتار، دارای انوع پوشش گیاهی بوته ها و درختچه ها، فوربها و پهن برگها و گندمیان و شبیه گندمان است.براساس مطالعات انجام شده، ۲۹ گونه بوته و درختچه، ۹۶ نوع علفی‌های پهن برگ و ۴۶ گونه گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد.همچنین تعداد ۳۳ گونه پستاندار، ۱۰۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه خزنده، هشت گونه آبزی، هفت گونه دوزیست و ۷۸ گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند.پستانداران عمده این منطقه عبارت از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاه گوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش هستند.

همچنین برخی از پرندگان آبزی، بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند که می توان از این میان به آنقوت، تنجه و چنگر واشاره کرد. بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند. از سایر پرندگانی که در این منطقه و جود دارند می توان به کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری‌قره- قمری و فاخته اشاره کرد.

مار، مار آبی، آگاما،جکو یا مارمولک، گونه خاصی از لاک پشت ها از جمله خزندگان و دوزیستانی هستند که در این منطقه زیست می کنند.کپور، سس، سیاه کولی، زردپر یا سرخ پر، سیم، اسپله، ماشگ ماهی از انواع ماهیانی که می توان در منطقه حفاظت شده انگوران و مشاهده کرد.

........................................

گزارش: زهرا مقدمی