اجرای "ادیپوس" با حذف همه نام‌های یونانی

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری نمایش "ادیپوس" به کارگردانی امین اصلانی صبح امروز 17 فروردین ماه در تالار ایوان شمس برگزار شد. در این نشست مهرداد فلاطونی تهیه کننده، فرخ نعمتی و محسن حسینی بازیگران به همراه کارگردان نمایش حضور داشتند.

در ابتدای این نشست خبری اصلانی در توضیح دلایل انتخاب این متن عنوان کرد: در سال 1968 پیتر بروک قصد داشت اجرایی از نمایشنامه "ادیپوس" نوشته سنکا را به صحنه ببرد اما از آنجا که ترجمه‌های کلاسیک از این متن با ایده های مدرن بروک همخوانی نداشت از تد هیوز شاعر معروف انگلیسی تقاضا می کند که بازنویسی مدرنی از این اثر کلاسیک داشته باشد. من نیز از بازخوانی تد هیوز از نمایشنامه "ادیپوس" برای ترجمه بهره گرفتم. ترجمه اثر نیز یک سال و نیم به طول انجامید. تلاش کردم در ترجمه فارسی این نمایشنامه وامدار ادبیات کهن و شعر فارسی ایرانی باشم تا بتوانم به یک زبان شاعرانه دست پیدا کنم.

وی ادامه داد: برای رسیدن به زبان شاعرانه ابتدا همه اسم‌های یونانی را در متن ترجمه حذف کردم. حتی نام ادیپوس نیز در نمایش زیاد تکرار نمی شود و از او با عنوان شاه شاهان نام برده می شود. این مسئله به خاطر احساس همذات پنداری مخاطب با نمایش است.

در ادامه فلاطونی درباره روند تولید این نمایش توضیح داد: همیشه معتقدم تاریخ یک زبان مشترک است و نمی‌توان گفت تاریخ متعلق به یک کشور خاص است. بنابراین آثار خارجی و اجرای آنها تفاوتی با کارهای ایرانی ندارد. اولین دلیلی که باعث شد وارد این کار شوم مبحث خصوصی‌سازی در تئاتر بود چون معتقدم که باید از جوانانی که شور تئاتر دارند و برای کارشان زحمت می کشند حمایت کرد. پس اگر در بعد مالی نمی توانیم به جایی برسیم حداقل در بحث فرهنگسازی پویا باشیم.

محسن حسینی که در این نمایش نقش لائیوس را برعهده دارد در این‌باره گفت: این نقش یک مونولوگ بلند است که برایم خیلی جذاب است. خلا و کمبود چنین نمایش‌های کلاسیکی که تماشاگر را به تفکر وادارد در تئاتر ما احساس می شود. در این نمایش متاسفانه از همسرایان بهره‌ای برده نشده است و کلا در ترجمه تد هیوز وجود ندارد و من غبطه می‌خورم به این مسئله. حقایق همیشه در اسطوره‌ها نهفته است چون مسایل مطرح شده در اسطوره‌ها دغدغه های بشری هستند بنابراین بسیار خرسندم که در این کار حضور دارم.

در بخش دیگری از این نشست اصلانی توضیح داد: از حوصله بیننده امروزی خارج است که برایش متن را روخوانی کنند. با توجه به اینکه اصل نمایشنامه نیز فقط برای خوانش نوشته شده است در اجرا تلاش کردیم مجموعه ای از موسیقی، کلام و تکنولوژی را در کنار هم داشته باشیم تا مخاطب از لحاظ زبانی و تصویری بمباران شود.

وی افزود: اگر بتوانیم زبان کهن را وارد ادبیات و تئاترمان کنیم می توانیم تماشاگر را به کاتارسیس و پالایش روحی که در تراژدی مد نظر است، برسانیم. معتقدم که تراژدی کمک می کند فهم و درک بیشتری نسبت به دردهایمان داشته باشیم و به کاتارسیس برسیم. مسئولان سالن ایوان شمس لطف بسیاری به ما کردند و اجازه دادند مدت زمان طولانی سالن را در اختیار داشته باشیم و حتی امکانات پرواز در سالن نمایش بگذاریم اما در واقع این سالن مناسب تئاتر نیست.

در بخش دیگری از این نشست فرخ نعمتی بازیگر نقش کرئون در این نمایش گفت: از دوره جوانی بازی در نمایش ادیپ یکی از آرزوهای من بوده است. در حیطه فرهنگی من جوانی یک کارگردان را نشانه خامی نمی‌دانم بنابراین حضور اصلانی در این نمایش یکی از مهمترین دلایلی بود که باعث شد در این کار حضور یابم.

وی درباره کم‌کاری اش در تئاتر عنوان کرد: من در 5 سال گذشته سه بار روی صحنه رفته‌ام بنابراین با این شرایط حضور در تئاتر نه تنها از خودگذشتگی بلکه از خانواده گذشتن می‌خواهد. در واقع شش ماه تمرین برای یک کار نمایشی ایده‌آلیستی نیست بلکه رئالیستی است.

فلاطونی در پایان نشست توضیح داد: در واقع برای گرفتن سالن مناسب به هر کجا که فکرش را بکنید سر زدیم اما به ما سالن ندادند. البته توجیه این رفتار و سیاست‌ها را نمی دانم بنابراین باید ایده‌آلیستی فکر کنیم تا بشود کمی به فرهنگ جامعه کمک کرد.

نمایش "ادیپوس" از 15 فروردین ماه ساعت 20 در تالار ایوان شمس روی صحنه می رود.