محور ضد سوری در بن بست/ سرخوردگی ترکیه از دوستان

شرط بندی حامیان مخالفان سوری بر خطیب تنها یک روز پس از این نشست شکست خورد، شاید شکست شرط بندی و حساب باز کردن بر تغییرات میدانی به نفع مخالفان، نبرد را یکسره کند، نه امروز بلکه از دو سال پیش، بزرگترین چالشها را در مقابل سیاست سرنگون کردن نظام سوریه تشکیل داده است، به ویژه ترکیه که همچنان یکی از بزرگترین بازندگان در سوریه به شمار می رود.

با وجودی که آمریکا از حجم گسترده ویرانی و تخریب در سوریه در تمام سطوح خرسند است، اما درک خطرات بزرگ هر گونه اقدام نظامی خارجی علیه سوریه برای منافع خود و تل آویو و توازن با روسیه، مانع کشانده شدن آمریکایی ها به سمت تلاش برای سرنگونی نظام سوریه شده است. قطعا به خوبی مشخص شده است که سوریه، لیبی نیست و سوریه تنها نیست.

سرخوردگی و ناامیدی قدرتهای مخالف نظام سوریه و شکست آنها در پیشروی در صحنه نبرد و در متحد کردن مخالفان سوری، بر دیدگاه ترکها نسبت به نتایج کنفرانس "دوستان سوریه" تاثیر گذاشته است به طوری که احساس سرخوردگی و ناامیدی در خصوص امکان برداشتن گام جدی برای تغییر موازنه های قوای فعلی حاکم شده است.

"آیدین طاشباش" نویسنده ای که سرنگونی نظام سوریه را قریب الوقوع می دانست، این دیدگاه را در مقاله ای درروزنامه ملیت منعکس کرده است، و آمریکا را مسئول مهار تلاشها برای سرنگونی نظام سوریه دانسته است.

وی می گوید : آمریکایی ها با صدای بلند در کنفرانس اخیر صحبت کردند، اما اگر برخی گمان می کنند که آنها دکمه رفتن اسد را فشار داده اند، اشتباه می کنند، چرا که واشنگتن نمی خواهد جنگ در نیمه راه خود متوقف شود، بلکه خواستار ادامه آن برای مدت طولانی است و نمی خواهد این قدرت را به مخالفان بدهد تا بر اسد پیروز شوند.

این نویسنده معتقد است واشنگتن خواهان آن است تا جنگ ادامه یابد تا نیروهای دموکرات و لائیک در میان مخالفان ظهور کنند. به گفته طاشباش، واشنگتن از به قدرت رسیدن افراطیون به ویژه جبهه النصره در سوریه می ترسد.

به گفته وی، ایالات متحده آمریکا چه در گذشته و چه در حال حاضر با ایجاد مناطقی برای آوارگان سوری در داخل سوریه مخالفت کرده است در حالی که ترکیه و فرانسه خواهان ایجاد چنین مناطقی هستند.آمریکا همچنین بر خلاف ترکیه و فرانسه، خواهان ایجاد مناطق پرواز ممنوع نیست.

این نویسنده ادعا می کند با وجود تاکید سازمان اطلاعات ترکیه بر استفاده دولت سوریه از موشکهای اسکاد، آمریکا با استفاده از سامانه موشکی پاتریوت برای حمایت از شمال سوریه مخالفت کرده است.

این نویسنده می گوید با وجود نمایش بزرگی که ترکیه در استانبول برای کنفرانس دوستان سوریه اجرا کرد، محاسبات آمریکا با محاسبات ترکیه فرق می کند، تنها چیزی که می تواند موضع باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا را تغییر دهد، این است که رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه، در دیداری که 16 می آینده با اوباما خواهد داشت، وی را به تغییر موضعش متقاعد کند یا اینکه تغییر بنیادین و ریشه ای در موازنه های قوا به نفع مخالفان سوری ایجاد شود، در غیر این صورت ما (محور ضد سوری) در مقابل راه طولانی و خونین قرار داریم.

اما سامی کوهن نویسنده دیگری در همان روزنامه، کنفرانس موسوم به دوستان سوریه در استانبول را آخرین فرصت برای صلح در سوریه قلمداد می کند و می گوید: بدیهی است که تسلیح مخالفان از اجماع برخوردار نبود و تمایل به گزینه مسالمت آمیز وجود داشت به ویژه در بیانیه پایانی که به حل بحران از طریق مذاکرات اشاره کرد که معنایش اعتراف به راه حل در سایه وجود بشار اسد و پیامی به وی است. درج توافقنامه ژنو در بیانیه پایانی، نشانه بزرگی به سمت مراحل حل بحران خواه با اسد یا بدون وی دارد.

کوهن معتقد است در مجموع این کنفرانس(به اصطلاح دوستان سوریه) این برداشت را می دهد که دوستان سوریه(دوستان مخالفان سوری) از جمله ترکیه در موضعگیری فعلی خود نسبت به راه حل بحران انعطاف پذیرتر نشان می دهند که می تواند زمینه مشترکی را تشکیل دهد، اگر با اسد امکان نداشته باشد، حداقل با روسیه امکان دارد و می تواند نقشی بی نهایت مهم را با توجه به تاثیرگذاری اش بر نظام سوریه و ایجاد فرمول میانه درباره مرحله انتقالی ایفا کند و چه بسا این آخرین فرصت برای حل مسالمت آمیز بحران سوریه باشد.

شکاف میان رهبران اپوزیسیون سوریه

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در خصوص آخرین وضعیت محور ضد سوری و تشدید شکاف میان اعضای آن به ویژه پس از کنفرانس به اصطلاح دوستان سوریه که اخیرا در استانبول برگزار شد، می گوید استعفای احمد معاذ الخطیب رئیس ائتلاف ملی سوریه و شکست اخیر نشست رهبران اپوزیسیون در استانبول ترکیه برای تشکیل یک دولت در تبعید نشان می دهد که مخالفان بشار اسد به بن بست رسیده اند.

از سوی دیگرشکست گروه های تروریستی در اشغال شهرهای بزرگ سوریه به تشدید اختلافات میان رهبران سیاسی و نظامی اپوزیسون منجر شده است که سبب تغییر نگاه بازیگران منطقه ای و جهانی بحران سوریه شده است، زیرا طولانی شدن پروسه سرنگونی دولت سوریه، نگرانی ها را در غرب افزایش داده است.

این کارشناس ابراز عقیده می کند اکنون پس از گذشت 25 ماه از بحران سوریه وهزینه بیش از 36 میلیارد دلار از سوی عربستان و قطر برای کمک مالی و نظامی به گروه های تروریستی، آنها نتوانستند ابتکار عمل میدانی را در دست بگیرند، بنابراین در جریان سفر اخیر چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا به فلسطین اشغالی، اردن، عربستان، مصر وامارات موضوع سوریه در حوزه های امنیتی، نظامی و سیاسی مورد بحث قرار گرفت .

در این سفر موضوع مربوط به احتمال دخالت نیروهای آمریکا در سوریه به بهانه وجود سلاح های شیمیایی و ضرورت منع گروه های تروریستی از دستیابی به این سلاحها مورد توجه قرار گرفت.

این کارشناس خاطر نشان می کند بنا براین اکنون رهبران اپوزیسیون سوریه که به شدت دچار اختلاف شده اند درصدد هستند از آمریکا و متحدان غربی اش بخواهند که به طور مستقیم وارد بحران سوریه شوند.

به گفته هانی زاده، ورود احتمالی غرب به بحران سوریه می تواند امنیت خاورمیانه را دچار چالش جدی و منطقه را وارد یک بحران بین المللی جدیدی کند که امکان مهار آن برای آمریکا و متحدانش تقریبا غیر ممکن خواهد بود.

طرح هدفمند برای نابودی سوریه

از سوی دیگر، عمران الزعبی وزیر اطلاع رسانی سوریه اخیرا تاکید کرده بود طرح هدفمندی برای تخریب کشور سوریه وجود دارد.

الزعبی که به مسکو رفته بود، در یک کنفرانس مطبوعاتی ابراز عقیده کرده بود که واقعیت امروز سوریه، رویارویی میان ارتش و گروههای تروریستی است.
وی با تاکید بر حمایت مستقیم کشورهای متعددی از شبکه القاعده خاطر نشان کرد چیزی به نام ارتش آزاد در واقعیت وجود ندارد، اکثر کسانی که در سوریه با ارتش می جنگند، از سوی عربستان و قطر حمایت می شوند.

به گفته وی، جبهه النصره، ساختار سازمانی و منابع سازمان یافته ای برای تامین تسلیحات خود دارد.

وزیر اطلاع رسانی سوریه به تخریب گسترده بیمارستانها و مدارس از سوی گروههای مسلح اشاره کرده و می گوید بیش از 28 باب بیمارستان و 1200 مدرسه به طور کامل در حملات گروههای مسلح تخریب شده است و تجهیزات کارخانه ها به طور گسترده سرقت شده و به ترکیه منتقل شده است.

اظهارات الزعبی نشان می دهد که محور ضد سوری، تخریب زیرساختها و تاسیسات زیربنایی سوریه را در دستورکار گروههای مسلح قرار داده است که در کنار اقدامات خشونت آمیز علیه نیروهای ارتش و غیرنظامیان، فضایی از رعب و وحشت را در میان مردم سوریه به وجود آورده اند و البته محور ضد سوری برای توجیه سیاستها و اقدامات خطرناک خود ژست طرفداری از مردم سوریه به خود گرفته و اینگونه القا می کند که خواهان کمک به آنهاست. در حالی که در عمل با حمایت از گروههای برهم زننده امنیت و ثبات در سوریه، در برابر هر گونه تلاش برای پایان یافتن مسالمت آمیز بحران این کشور مانع تراشی می کند.