حجت الاسلام والمسلمین مجید باباخانی، کارشناس مسائل دینی و مدرس حوزه در گفتگو با خبرنگار مهر به سؤالات ما پاسخ داد که اکنون از نظر شما می گذرد.
*آیا می توان اخلاق انتخاباتی را از اجزای سازنده حماسه سیاسی به شمار آورد؟
اخلاق در فضای انتخابات، بستری است که رقابت سالم در آن به وجود می آید. حماسه زمانی اتفاق می افتد که مردم در مورد تعیین سرنوشت خودشان، تعیین تغییر مثبت در فضای جامعه و انقلاب احساس تکلیف جدی کنند و در واقع حضور پررنگی را ایفا کنند. اگر این امر بخواهد اتفاق بیفتد باید از نظر اخلاقی فضای مناسبی وجود داشته باشد.
مردم ما مردم اخلاقی ای هستند، اگر احساس کنند فضا مشوش شده است، نه می توانند تصمیم درستی بگیرند و نه می توانند حضور پررنگی داشته باشند یعنی دلسرد می شوند. وقتی مردم ببینند که کاندیداها دارند همدیگر را تخریب می کنند وارد عرصه نمی شوند و کسی که در این فضا آسیب می بیند هم مردم هستند و هم آرمانها و ارزشهای انقلاب.
*اخلاق انتخاباتی حاکم بر فضای سیاسی کشور ما چقدر با حماسه آفرینی فاصله دارد؟
موضوع بر سر این است که فضای سیاسی کشور نوع نگاهی که بسیاری از افراد دارند از ارزشهای انقلاب اسلامی که یکی از مهم ترین آنها اخلاق است، فاصله دارد. در واقع نگاه حزبی و منفعت طلبانه بسیاری از افراد مشخص است. نوع کاندیدا شدن افراد در این دوره و دوره های قبل مشخص است که افراد از ارزشهای انقلاب فاصله گرفتند. فردی که هیچ سابقه اجرایی در حد ریاست جمهوری ندارد یا سابقه سیاسی فعال ندارد، می بینیم به خاطر اینکه قبلا در جایی پستی داشته و شهرتی پیدا کرده است یا حداکثر اینکه مسئولیت در سطح پائین تری داشته است با پیشنهاد افراد یا به نظر خودش به خاطر مسائلی، مدعی کاندیداتوری ریاست جمهوری شده است. بعضی از افراد می خواهند در فضای سیاسی زنده بمانند؛ نه جایگاه و نه مقبولیت و نه توانش را دارند اما فقط می خواهند در فضای سیاسی زنده بمانند.
شورای نگهبان باید وارد این فضا شود و برای ورود افراد ضوابطی را تعیین کند، هم اینکه قانونی وجود داشته باشد تا قبل از ثبت نام کاندیداها تذکراتی به آنها داده شود تا این افراد حریم های همدیگر را تخریب نکنند و وارد حریم های شخصی نشوند. یکی از چیزهایی که آفت انتخابات است، این است که افراد اتاقهای روانی درست می کنند و جنگهای روانی را ایجاد می کنند. مثلا شایعه ای را نسبت به رقیب ایجاد می کنند، ولو اینکه شایعه درست باشد اما بدون تحقیق این حرفها را گسترش می دهند یا اصلا خودشان بدون واقعیت شایعه را تولید می کنند. با کلیپی، فیلمی، سخنی و ... آنرا در سایتها و فضای مجازی گسترش می دهند و یا شب نامه منتشر می کنند و مخاطب را فریب می دهند.
شورای نگهبان باید بیش از گذشته با ابزارهای فعالتری در زمینه نظارتی وارد شود و کسی که اخلاق را رعایت نکرد مورد تذکر قرار دهد. علمای اخلاق و بزرگان اخلاق سیاسی هم می توانند در بهتر شدن فضا کمک کنند تا فضا به نحوی تلطیف شود.
*وظایف اخلاقی سیاستمداران و فعالان سیاسی در خلق حماسه چیست؟
ضابطه اصلی این است که فرد توانایی خود را مشخص می کند و اگر توانایی را در خود نمی بیند وارد نشود. مقام معظم رهبری در چند سخنرانی شاه بیت تمام خصوصیتهایی که بیان کردند را «کارآمدی و توانایی» برشمردند. ایشان فرمودند: این بار، بار بزرگی است، هر کسی نمی تواند این بار را بردارد. هر کسی توهم نکند که می تواند این بار را بکشد. باید مشورت کند و با صاحب نظران صادق مشورت کنند. خیلی از افراد با اطرافیان خود مشورت می کنند و اینها با نگاه غیرمنصفانه یا چاپلوسانه توصیه می کنند که افراد وارد صحنه شوند. بعضی از افراد را می بینیم که ادعای حضور در ریاست جمهوری اخیر را می کنند که چنین توانایی را ندارند. مهم این است که نوع حضور و برخورد افراد با صحبتهای مقام معظم رهبری برخورد صادقانه ای باشد.
نباید افراد کاندیدای مورد نظر خود را به گونه ای با صحبتهای مقام معظم رهبری تطبیق دهند. باید صحبتهای مقام معظم رهبری را بفهمند و صفات و ویژگیهایی که ایشان بر شمردند را بررسی کنند که در فرد مورد نظر هست یا نه؟
متأسفانه با صحبتهای علمای ما و خصوصا مقام معظم رهبری، به صورت منفعت طلبانه و غیر منصفانه برخورد می شود و بعضی از افراد حرفهای ایشان را سانسور می کنند و بخشی را که متناسب با فضای خودشان هست مطرح می کنند. با توصیه زیاد مقام معظم رهبری به کارآمدی و توانایی، بسیاری از افرادی که می خواهند کاندیدا شوند متوجه می شوند که شرایطش را دارند یا ندارند. نمی دانم چطور با این همه توصیه هایی که از طرف دلسوزان انقلاب اسلامی می شود برخی از افرادی که توانایی لازم را ندارند هنوز مُصِر هستند. اگر تا حالا فکر می کردند که می توانند کاری در این سطح را انجام دهند اکنون دیگر باید برایشان روشن شده باشد، چرا کسانی به آنها تذکر نمی دهند که صحنه را برای دیگران باز کند.
*اصولا حماسه ها چگونه شکل می گیرند و چرا مملکت ما امروز نیاز به حماسه دارد؟
شرایط انقلاب و شرایط جهان مشخصاتی دارد. تهدیداتی وجود دارد. واقعا منطقه ما منطقه پیچیده تری از قبل شده است. سوریه به عنوان یک متحد ما فضای بسیار متزلزلی پیدا کرده است. عراق هم فضای متزلزلی دارد. فضای افغانستان هم فضای مناسبی نیست. کشورهای عرب و خلیج فارس و مسائل قومیتی آنها هم از طرفی و مسائل بحرین و ... از طرف دیگر وجود دارد. بنابراین اطراف کشور و همسایه های ما شرایط مناسبی ندارند.
فضای داخل ما و نوع تحریم ها و مدیریتهایی که اتفاق افتاده است و بعضا سیاسی بازی ای که در عرصه اقتصاد و ... صورت می گیرد. عدم تدبیرها و تصمیمات لحظه ای و بعضا سیاسی که صورت می گیرد اوضاع کشور را بسیار پیچیده کرده است. در چنین شرایطی باید عزم ملی صورت گیرد. باید یک آرمان بلند و مقدس باید این وسط وارد شود، لذا اگر بخواهیم این فضا را به وجود بیاوریم باید شفافیت به وجود بیاید. افراد مقداری فارغ از منافع شخصی خودشان، فارغ از منافع گروهی خودشان بیندیشند و مصلحت بلند انقلاب را نگاه کنند.
نوع مشکلاتی که می بینیم. مردمی که به خاطر انقلاب و اسلام از هر چیزی مایه گذاشتند. واقعا شایسته نیست، اینقدر فضای اقتصادی و سیاسی ما ملتهب شود. با کوچکترین چیزی حاشیه سازی صورت می گیرد و بعضا مسئولان برای خودشان حاشیه درست می کنند. وقتی مردم می بینند این مشکلات و پیچیدگی وجود دارد و به جای اینکه به مشکلات اساسی پرداخته شود به حاشیه ها پرداخته می شود، دلسرد می شوند.
مردم از انقلاب دلسرد نمی شوند اما از مسئولان دلسرد می شوند. در این دوره حماسه به این است که عزم عمومی به وجود بیاید ولو اینکه در سیاستمداران آرمانهای مقدس کمتر دیده می شود یا عزم عمومی در آنها کمتر باشد. رسانه ها وظیفه مهمی در این امر دارند و باید اطلاع رسانی لازم صورت گیرد. در این برهه حساس برای مردم بازگو شود، مردم این وضعیتها را درک می کنند، اما حساسیت باید بیشتر به آنها نشان داده شود تا عزم عمومی برای تغییر به وجود بیاید. ممکن است مشکلات را برای مردم بیان کنیم و ناامیدی به وجود می آید، اما باید عزم عمومی برای تغییر به وجود بیاید. عزم عمومی به وجود بیاید تا از ظرفیتهای انقلاب اسلامی در جهت حل مشکلات استفاده شود.
*به نظر شما تفاوت حماسه با جهاد در چیست؟
معنای جهاد این است که افراد تمام تلاش خود را برای انجام کاری بسیج کند. اگر امتی تمام تلاش خود را برای کاری منسجم کند حماسه اتفاق می افتد. وقتی کل تلاش به سمتی می رود به حماسه منجر می شود. اگر به نظرات مقام معظم رهبری توجه کنیم و گزینشی عمل نکنیم و سیاسیون نسبت به نظرات رهبری اخلاقی عمل کنند به گزینه اصلح می رسیم و حماسه اتفاق می افتد.
نظر شما