به گزارش خبرنگار مهر، حضرت آيت الله العظمي حاج سيد محمدعزالدين حسيني زنجاني(ره) در کنار فقه، اصول و تفسیر در عرفان و فلسفه نیز صاحب نظر بود و اعتقاد داشت برخی آراء و عقاید فلاسفه و عرفا با مکتب اهل بیت(ع) سازگار نیست.
ایشان همواره در عرصه فعالیت های سیاسی و علمی قدم برمی داشت و در دامن خود شاگردانی همچون مرحوم آيت الله سيد محمود طالقاني، مرحوم استاد رضا روزبه زنجاني و آيت الله سيد حجت هاشمي خراساني پرورش یافتند.
این مرجع گرانقدر در سال های قبل و بعد از انقلاب نقش برجسته ای داشت طوری که در سال 1342 با نهضت حضرت امام خميني همراه و مرجعيت ایشان را تبلیغ می کرد و در این راستا سخنراني هاي تندي بر ضد دستگاه طاغوتي بیان می کرد و به دلیل فعالیت های سیاسی بر علیه رژیم شاهنشاه در تهران همراه با بزرگانی همچون شهيد مطهري، مرحوم محمد تقي فلسفي، مرحوم شيخ حسين لنكراني، شهيد هاشمي نژاد و ديگر مبارزین زنداني شد.
آيت الله زنجاني سال ها از محضر علمای حوزه علمیه نجف اشرف بهره ها برد
وی از سال 1351 از طرف ساواك مجبور به اقامت اجباري در مشهد شد و در اين شهر نیز همچنان به فعاليت هاي علمي و سياسي خود ادامه داد و اقدام به صدور اعلاميه می کرد و در تظاهرات مردم و علماي مشهد پیشگام بود.
این فاضل گرانقدر پس از پيروزي انقلاب اسلامي به درخواست حضرت امام خميني به زنجان بازگشت و رهبري و هدايت مردم زنجان را در انقلاب اسلامي عهده دار شده و سپس به به امامت جمعه شهر زنجان منصوب شد و بعد از مدتی به مشهد برگشته و فعاليت هاي علمي خود را در این شهر ادامه داد.
آيت الله العظمي سيد محمود حسيني زنجاني سال هاي پیاپی از محضر علمای حوزه علمیه نجف اشرف بهره ها برد و دروس آيات عظام نائيني، آقا ضياء عراقي، شيخ الشريعه اصفهاني، سيد محمد كاظم يزدي (صاحب عروه) وآيت الله العظمي حاج شيخ محمدحسين غروي اصفهاني (كمپاني) استفاده کرد.
مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي حاج سيد محمدعزالدين حسيني موسوي مجتهد زنجاني در سال 1300ه.ش در خاندان علم و فقاهت، خاندان امام جمعه زنجان، در شهر زنجان ديده به جهان گشود و امروز آثار و تالیفاتی نظیر رساله جامع الاحكام، رساله توضيح المسائل، منتخب رساله توضيح المسائل، مناسك حج و عمره مفرده، شرح خطبه حضرت زهرا (سلام الله علیها)، حکمت فاطمی، تلخيص، تفسیر سوره مبارکه حمد، راه رستگاری، جستاری در باب اسلام و ایمان، مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن و معیار شرک در قرآن از او به یادگار مانده است.
تدریس در حوزه علمیه زنجان، قم و تهران
آيت الله العظمي سيد محمود حسيني زنجاني(اعلي الله مقامه الشريف) در زنجان، تهران و قم حوزه درس داشته و جمعي از بزرگان از دروس معظم له استفاده كرده اند.
بر پایه این گزارش، ایشان از شاگردان آخوند خراساني(رحمه الله عليه) مقدمات، سطح و مقداری درس خارج فقه و اصول را در زنجان فرا گرفت سپس به شهر مقدس قم عزيمت كرد و در شهر علم و فقاهت قم، در فقه و اصول از محضر درس آيات عظام: آيت الله العظمي سيد محمد حجت كوه كمري(رحمه الله عليه) به مدت چهارده سال، آيت الله العظمي سيد حسين طباطبايي بروجردي(رحمه الله عليه) به مدت ده سال، آيت الله العظمي سيد صدرالدين صدر(رحمه الله عليه)، آيت الله العظمي سيد احمد خوانساري(رحمه الله عليه) و آيت الله العظمي ميرزا رضي زنوزي تبريزي(رحمه الله عليه) تلمذ کرد.
این مرجع تقلید همچنين دوره كامل حكمت متعاليه را در محضر آيت الله العظمي امام خميني قدس سره)، علامه سيد محمد حسين طباطبايي تبريزي(قدس سره) و آيت الله شيخ مهدي مازندراني(قدس سره) تحصيل كرد و از حوزه درسي بزرگان حوزه مقدسه نجف مدت كوتاهي نيز به اين حوزه مشرف شد و از درس آيت الله العظمي سيد عبدالهادي شيرازي(قدس سره)، آيت الله العظمي سيد ابوالقاسم خويي(قدس سره) و آيت الله العظمي سيد محسن حكيم(قدس سره) بهره برد.
آيت الله العظمي حسيني زنجاني(ره) سطوح عالي دروس حوزوي را در حوزه هاي علميه قم، زنجان و مشهد تدريس كرد و در این راستا بيش از سي سال در حوزه علميه مشهد به تدريس خارج فقه و اصول، تفسير، كلام، عقايد و فلسفه اشتغال داشت.
رساله جامع الاحكام در مشهد منتشر شد
بسياري از افاضل حوزه و دانشگاه از دروس ایشان بهره مند شده و تعدادي نيز به اخذ درجه اجتهاد از محضر اين فقیه گرانقدر نائل شدند.
آیت الله زنجانی در سال 1345 به درخواست برخی از مومنین و فضلا و اندیشمندان رساله علمیه ای با عنوان رساله جامع الاحكام در مشهد منتشر كرد و با این اقدام جمعي از مومنين مقلد ایشان شدند.
پس از رحلت حضرت آيت الله العظمي اراكي(رحمه الله عليه)، رساله فعلي معظم له با عنوان رساله توضيح المسائل در سال 1373 منتشر شد و جمع ديگري از مومنين در تقليد به ايشان رجوع كردند.
آیت الله زنجانی انس خاصی با صحیفه سجادیه داشت و معتقد بود كه بسياري از ادعيه ماثور از اهل بيت(عليهم السلام) مهجور واقع شده است و كمتر به دقايق، ظرايف و محتواي عميق اين ادعيه توجه شده است.
این مرجع تقلید به دروس اعتقادی و تفسیر قرآن کریم اهمیت می داد و درس های عقاید و تفسیر معظم له تقریباً هیچ گاه تعطیل نشد.
این فقیه برجسته سرانجام پس از سال های فعالیت و تلاس در جبهه سیاسی و علمی سحرگاه سه شنبه دار فانی را وداع گفت.
نظر شما