روابط عمومی‌ها به جای توجه به معلول، به علت اخبار نادرست توجه کنند

به گزارش خبرنگار مهر، هشتمین همایش بین‌المللی روابط عمومی الکترونیک صبح امروز شنبه 28 اردیبهشت‌ماه در محل هتل المپیک در مجموعه ورزشگاه آزادی برگزار شد.

محمدجعفر محمدزاده معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این برنامه گفت: روابط عمومی و رسانه، هر دو در اطلاع رسانی و ارتقای آگاهی‌های عمومی رویکردی مشترک دارند. روابط عمومی، منبع پیام و تامین کننده اطلاعات برای رسانه است و رسانه، انعکاس‌دهنده عملکرد سازمان بر اساس اطلاعاتی است که از طریق روابط عمومی به دست می آید. در عین حال، انتظارات روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها از یکدیگر، انتظاراتی متفاوت است. از یک سو روابط عمومی‌ها با تاسی از روشی دیرینه، به کتمان برخی رویدادهای سازمانی گرایش می‌ورزند و از دیگر سو رسانه‌ها به دلیل مسئولیت اجتماعی در قبال افکار عمومی، ناگزیر از کنکاش در همین ابعاد پنهان و غیر شفاف‌اند. بی‌تردید، درک مشترک انتظارات و محدودیت‌های رسانه و روابط عمومی و حرکت این هر دو نهاد ارتباطی بر محور اعتمادسازی، می‌تواند چالش‌های احتمالی را به همگرایی و هم‌افزایی تبدیل کند؛ رویکردی که نتیجه آن جریان آزاد خبر و دسترسی مردم به اطلاعاتی است که خود در حقیقت مالک، و رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها امانتداران آن‌اند.

وی افزود: روابط عمومی و رسانه، هر دو ماهیتی رسانه‌ای و مخاطبانی یکسان دارند. هر دو به انعکاس اخبار و گزارش رویدادها می‌اندیشند و در این فرایند از فنون و ابزارهایی مشترک بهره می‌جویند. بنابراین تعامل این دو نهاد ارتباطی و درک متقابل آن‌ها از یکدیگر نیز چندان پیچیده و دشوار به نظر نمی‌رسد. بر این اساس شفاف‌سازی در راس وظایف روابط عمومی است. انتظار از روابط عمومی حرفه‌ای آن است که رویدادهای مهم و واجد ارزش خبری سازمان را به خبرنگاران انعکاس دهد؛ نه آنکه رویدادهای فاقد اهمیت و خوشایند سطوحی اندک از سازمان را از رهگذر روابط غیرحرفه‌ای، به اخبار قابل انتشار تبدیل کند.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد گفت: روابط عمومی باید موضوعات و مواد خبری را به گونه ای تولید کند و در دسترس رسانه قرار دهد که هیچ ابهامی درباره عملکرد سازمان باقی نماند. تلاش برخی روابط عمومی‌ها برای برجسته‌سازی نقاط قوت و کتمان کاستی‌های سازمان متبوع خود از روش‌هایی است که به مناسبات این دو نهاد ارتباطی لطمه وارد می‌کند و موجب می‌شود که از آن پس به فعالیت‌های شاخص و موفق سازمان نیز به دیده تردید نگریسته شود. کارآمدی روابط عمومی به آن نیست که با صدور جوابیه‌ها و تکذیبیه‌های پی در پی، جامعه رسانه‌ای را جوساز و غرض ورز خطاب کند. بلکه کارآمدی به آن است که با مشاهده هر خبر یا گزارش نادرست، به جای توجه به معلول، در پی یافتن علت برآید و چه بسا علت اصلی را در نحوه ارتباط خود با رسانه ها بجوید؛ ارتباطی که با اصلاح و تقویت آن می توان از بروز شایعات و اخبار نادرست پیشگیری کرد.

محمدزاده ادامه داد: بدون تردید وظیفه ذاتی یک نهاد روابط عمومی، حفظ منافع سازمانش است. هنر روابط عمومی این است که مصالح دراز مدت سازمان را بر منافع کوتاه مدت و زودگذر ترجیح دهد و مدیران را نیز نسبت به ضرورت تعامل و جلب اعتماد جامعه رسانه‌ای توجیه کند. رابطه روابط عمومی و رسانه، رابطه‌ای تعاملی است، نه تقابلی. از این رو روابط عمومی باید انتقاد پذیر بوده و فرهنگ نقدپذیری را در سطوح مدیریتی سازمان نیز نهادینه سازد. ممکن است مدیران یک مجموعه به هر دلیل نسبت به سیاست شفاف سازی یا نقدپذیری تردیدها و یا ابهاماتی داشته باشند. اقناع مدیران در این زمینه‌ها نیز هنر روابط عمومی است. روابط عمومی‌ها باید به گونه‌ای عمل کنند که مدیران دست کم در حوزه ارتباطات به آنها به عنوان کانون‌هایی فکری و مشورتی تکیه بکنند. روابط عمومی حرفه‌ای و کارآمد باید مدیر سازمان را قانع کند که رسانه مدیحه نویس و ثناگو ضرورتا رسانه مطلوب نیست و منافع سازمان را تامین نمی‌کند؛ همچنان که رسانه سیاه نما، چالش انگار و عیب‌جو که هیچ نقطه روشنی را در کارنامه سازمان نمی‌بیند و خشک و تر را باهم می‌سوزاند، رسانه حرفه‌ای و قابل قبولی به‌ شمار نمی‌رود.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد افزود: رسانه حرفه‌ای، آیینه سازمان است و فارغ از نگاه مقعر یا محدب به رویدادها، آنچه را که در سازمان روی می‌دهد، به آگاهی مخاطب می‌رساند. اگر رسانه‌ای چنین کرد، به رسالت خود عمل کرده است و نباید توقعی بیش از این داشت. زیرا آن‌چه در دراز مدت، اعتماد و باور عمومی را نسبت به عملکرد سازمان افزایش می‌دهد، صداقت ارتباطی و شفافیت اطلاعاتی است؛ نه مدیحه نویسی، ثناگویی و اغراق در موفقیت های آن. از رسانه‌ها هم انتظار می‌رود با استناد به منابع معلوم و مشخص در تولید خبر، از ضریب خطای اطلاع‌رسانی و احتمال انتشار اخبار ناصحیح بکاهند. وفور انتشار تصحیح‌ها، پوزش‌ها و تکذیبیه‌ها برای یک رسانه، شاخصی منفی به شمار می‌رود. انتشار خبری نادرست، اما جذاب هر چند ممکن است در کوتاه مدت به شمار مخاطبان رسانه اضافه کند اما در میان مدت، اعتمادزدایی و ریزش همان مخاطبان را در پی خواهد داشت.

وی ادامه داد: اگر تقوا به معنای خویشتنداری است؛ تجلی تقوا در رسانه آن است که بتوان در مقابل شایعات، گمانه‌ها و اخبار فاقد منبع و احتمالی، صبر و خویشتنداری کرد و با همه  جذابیت این گونه گفته‌ها و شنیده‌ها، تا قبل از اطمینان از صحت، به انتشار آن‌ها نیندیشید. تلاش رسانه برای احترام به حقوق و حریم سازمان‌ها نه تنها از لوازم اخلاق عمومی و حرفه‌ای، بلکه از شروط کیفیت‌گرایی رسانه است. زیرا ادبیات ارتباطی، اساسا ادبیاتی مبتنی بر اخلاق و منتهی به اعتماد مخاطب است. نقد و کالبد شکافی عملکرد دستگاهها و یادآوری ضعف های کارکردی آنها، وظیفه رسانه است. اما نقد حقیقی، حاصل ادبیاتی تفاهم آمیز برای دستیابی به راه حل‌هاست و اگر نقد عملکرد یک سازمان با تخریب، تحقیر، طعنه و ستیزه جویی همراه شود، رسانه را از مسیر اصلاح و روشنگری به مجرای نگاه تک‌بعدی و منفعت‌گرایی شخصی یا گروهی سوق می‌دهد که مقدمه سلب اعتماد مخاطب و زمینه محو استقلال و پایان هویت حرفه‌ای آن است.

محمدزاده در بخش دیگری از سخنانش گفت: رسانه ها برای تعامل مطلوب با روابط عمومی ها به خبرنگارانی متخصص در کار خود به ویژه در حوزه فن‌آوری‌های نوین ارتباطی و آشنا به حوزه خبری خود نیاز دارند. شناخت علمی و دقیق خبرنگار از شرح وظایف، سابقه عملکرد، راهبردها، سیاست‌ها، ماموریت‌ها و ساختار یک سازمان در کنار شناخت وسایل جدید ارتباطی به ویژه ارتباطات الکترونیک در عصر حاضر می‌تواند بر کیفیت اطلاع رسانی وی بیفزاید و جایگاه نظارتی و انتقادی وی را نسبت به عملکرد سازمان ارتقا ببخشد. روزنامه‌نگاری که با سازمان علمی، روش استدلالی و رویکرد تفاهم آمیز و اقناعی به سراغ نقد سازمان می‌رود، همواره مورد احترام و مشورت روابط عمومی قرار خواهد داشت و در حوزه کاری خود نیز به مخاطب یابی و اعتمادسازی رسانه متبوع خویش یاری می‌رساند.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد همچنین گفت: ثبات خبرنگاران و گردش حداقلی آنان در حوزه های خبری، از دیگر عواملی است که فرایند تعامل رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها را تسهیل می‌کند. خبرنگارانی که سال‌هاست در یک حوزه خبری فعالیت می‌کنند، نسبت به اخبار آن حوزه، دقت و حساسیتی بیشتر و از فرهنگ حاکم بر سازمان درکی عمیق تر دارند. همین سابقه طولانی تعامل نیز زمینه احترام متقابل و تفاهم میان ایشان و روابط عمومی سازمان را فراهم می‌آورد و مانع بروز چالش‌های ارتباطی می‌شود.

وی گفت: روابط عمومی و روزنامه‌نگاری دو شاخه مهم از ریشه‌ای اصیل و انسانی به نام ارتباطات‌اند که نیازها و منافعی همسو دارند. هم رسانه و هم روابط عمومی، با کمک به گردش آزاد اطلاعات، جامعه را به آگاهی‌یابی، خردورزی و اندیشه نقاد و منطقی فرا می‌خوانند و نوعی توازن را بین نیروهای اجتماعی و دولت پدید می‌آورند. به این ترتیب هم روابط عمومی‌ها و هم رسانه‌ها در تحقق مفهوم دولت پاسخگو، افزایش اعتماد عمومی، ترویج شایسته سالاری، جلب مشارکت مردم، احقاق حق کسب اطلاع و آگاهی‌یابی عمومی، پیشگیری از شکل گیری و رواج شایعات و عقلانیت گرایی افکار عمومی، سهم مشترکی دارند.

محمدزاده در پایان سخنانش گفت: امروز عصر فشردگی زمان و مکان، انقلاب فاصله‌ها و گردش آزاد اطلاعات است. و طرح ها و برنامه‌های ما به میزانی تحقق پیدا می‌کنند که علاوه بر اجرای فیزیکی، در فضای رسانه  هم انعکاس پیدا کنند. زیرا آنچه در جهان عینی به وقوع پیوندد، اما در جهان رسانه ای بازتاب نداشته باشد، از منظر ارتباطاتی هنوز در مرحله ذهنیت باقی مانده و عینیت نیافته است. با درک چنین شرایط و اقتضائاتی است که روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها می‌توانند با همکاری و تعامل دائمی، به مهندسی تفاهم و هم‌گرایی دست زنند و با جلب اعتماد عمومی در فضایی شفاف و اطمینان بخش به مشارکت مردم در مدیریت کشور و تحقق گفتمان پیشرفت و عدالت یاری برسانند.