آیت الله مهدی هادوی تهرانی مدرس عالی درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه درباره «جدال احسن» از دیدگاه قرآن به خبرنگار مهر، گفت: آیه "و جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَن" این مطلب را اشاره می کند که در مناظره و مباحثه با کسانی که با ما اختلاف نظر دارند ما باید بهترین شیوه ها را انتخاب کنیم و نه تنها به حسَن اکتفا نکنیم بلکه به احسن یعنی به بهترینها بپردازیم.
وی افزود: از طرفی این آیه تأکید دارد که ما نباید به قبیح بپردازیم یعنی از ابتدا فرض آیه این است که در مناظره و مباحثه مطالب زشت و ناروا را نباید بگوییم. بنابراین از مطالبی که قبیح است مثل کشف سر افراد، تهمت زدن و یا مسخره کردن افراد که اصلا جایز نیست، باید دوری کنیم. گفتن مطالبی که زشت است مثل الفاظ رکیک و یا هر چیزی که عنوان قبیح بر آن مترتب باشد- ولو در حد الفاظ رکیک نباشد- به سمت آن نمی رویم و در فرض آیه این است که ابتدائا حسن را انتخاب کنیم و مطالب نیکو و سزاوار را بیان کنیم و در بین آنها به دنبال احسن باشیم. در مناظره در عین اینکه نظر و اعتقاد خود را بیان می کنیم از هرگونه عمل و یا گفتار خلاف شرع و قبیح دوری کنیم.
رئیس مؤسسه رواق حکمت با اشاره به احتجاجات و مناظرات برخی از ائمه اطهار(ع)، به سیره عملی آن بزرگان در این زمینه پرداخت و گفت: مهمترین مطلب در مناظرات ایشان این بود که با احترام با طرف مناظره برخورد می کردند و وقتی با ارباب ادیان دیگر این مناظرات انجام می شده نیز، نسبت به مقدسات آنها با احترام صحبت می کردند. نکته دوم؛ آن علم اهل بیت(ع) و تسلط آنان بر مطالب و حتی در منابع ادیان دیگر از این علم و دانش به بهترین وجه استفاده کردند و نکته سوم هدف و انگیزه اهل بیت است؛ هدف ائمه(ع) این نبوده که به هر قیمتی طرف مقابل را از میدان خارج کنند بلکه سعی شان این بوده که با رعایت انصاف و رعایت تمام موازین شرعی بحث را به گونه ای سامان بدهند که حق را برای طرف آشکار کنند.
آیت الله هادوی تهرانی تصریح کرد: در واقع هدف ائمه اطهار(ع) در مناظرات، هدایت طرف مقابل به سمت حق بوده است. به همین دلیل هیچگاه تلاش نکردند با تخریب و شکستن شخصیت طرف مقابل و یا با استفاده از ابزارهای غیر مقبول در نزد شرع و عقلا در مناظره پیروز شوند و مناظره آنها نشان دهنده عدالت آنهاست. شخص مؤمنی که در مناظره شرکت می کند؛ آن مناظره باید نشانه پایبندی او به موازین شرعی و معیارهای دینی و نشانه عدالت او در عمل باشد.
وی با بیان اینکه مناظره موارد مختلفی دارد؛ افزود: در مناظرات عقیدتی باید سعی بر این باشد که ما طرف مقابل را به سمت حق هدایت کنیم و در مناظرات سیاسی باید سعی این باشد که حق را آنگونه که باید، عرضه کنیم. الان که بحث انتخابات مطرح است، کاندیداهای محترم ریاست جمهوری باید سعی کنند در مناظرات دیدگاه های خود را در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی بیان کرده و ترجیح این دیدگاهها را نسبت به دیدگاه مقابل به نحو مستدل و معقول عرضه کنند.
این مدرس عالی حوزه علمیه در پایان تأکید کرد: چیزی که بسیار اهمیت دارد آنکه کاندیدای ریاست جمهوری توانایی های علمی و عملی خود را در صحنه مناظره به صورت منطقی و عادلانه نشان دهند و این صحنه، صحنه امتحانی است که در آن کسانی که بصیر و خردمند باشند قطعا می توانند فرد اصلح را از نحوه بیان و برخورد و نحوه التزام عملی او به موازین شرعی تشخیص دهند و امیدواریم که ما بتوانیم در مناظرات چه در حوزه عقاید و چه در زمینه سیاسی وقتی مناظره می کنیم با رعایت موازین شرعی و رعایت انصاف زمینه ای را برای تحقق حق و تحقق عدالت فراهم کنیم.
نظر شما