افغانستان و هند؛ فرصت ها و چالش های مشترک

به گزارش خبرگزاری مهر، حامد کرزای رئیس جمهوری افغانستان در راس یک هیات بلندپایه دولتی روز دوشنبه برای سفری دو روزه به دهلی رفت و گفته می شود که این سفر براساس دعوت "پراناب موکرجی" رئیس جمهور هند انجام می شود.

به گفته مقام های افغانستان، کرازی در سفر به هند خواستار گسترش همکاری های امنیتی و نظامی است که مسلماً به مذاق همسایه جنوبی افغانستان یعنی پاکستان خوشایند نخواهد بود.

خبرگزاری صدای افغان تحلیلی در زمینه همکاری های دوجانبه این دو کشور منتشر کرد.

اگرچه هند نیز تلویحاً به این خواسته دولت افغانستان چراغ سبز نشان داده و پاسخ مثبت داده است اما مشخص نیست که این همکاری ها در چه سطحی خواهد بود و آیا خطری را متوجه پاکستان نیز خواهد کرد یا خیر.

افغانستان با پاکستان داد و ستد نظامی و امنیتی ندارد اما بیشترین تهدیدهای امنیتی علیه افغانستان از همین کشور نشات می گیرد و این امر،‌ در مواردی، روابط دو کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

از سوی دیگر هند نیز با پاکستان روابط تیره ای دارد و این کشور را بزرگ ترین تهدید علیه امنیت ملی خود می داند. دو کشور از زمان استقلال پاکستان در حدود بیش از 6 دهه پیش تاکنون حداقل دوبار تا آستانه درگیری تمام عیار نظامی پیش رفته اند.

بنابراین پاکستان برای دو کشور افغانستان و هند، تهدید و چالشی مشترک به حساب می آید. در این میان، دو کشور هم پیمان، فرصت های مشترکی نیز دارند که اگر دولت افغانستان طی سال های آینده نیز بتواند این روابط را گرم و گسترش دهد، بدون شک، سودهای کلانی برای دو طرف به دست خواهد آمد.

یکی از عرصه ها در زمینه فرصت های ذکرشده، توسعه اقتصادی افغانستان است. افغانستان کشوری توسعه نیافته بوده که به شدت نیازمند سرمایه گذاری و کار است.

افغانستان معادن سرشار، ارزشمند و دست نخورده ای دارد که زراعت آن پاسخگوی نیازهای داخلی نیست؛ بنابراین استعداد و آمادگی قابل توجهی در زمینه صنعتی شدن دارد و زیربناهای اقتصادی آن در طول سال های جنگ یا به کلی نابود شده و یا به شدت آسیب دیده است.

در طول 11 سال حضور جامعه جهانی نیز توسعه و پیشرفت چشمگیری در این زمینه ها نداشته و به ویژه گام های اندکی هم در راستای احیای زیرساخت های اقتصادی آن برداشته نشده است؛ بنابراین، این موضوعات زمینه یک تعامل فراگیر و گسترده میان افغانستان و هند را فراهم می سازد.

سردی و تیرگی رابطه دولت افغانستان با پاکستان نیز سبب می شود تا زمینه های بیشتر و بهتری برای بهره وری هند از این فرصت فراهم باشد.

با اینهمه نباید نادیده گرفت که پاکستان نیز در افغانستان، اهرم های خاص خود را در اختیار دارد و تا زمانی که دولت افغانستان قادر به مهار یا مصادره این اهرم ها به نفع خود نشود، بسیار بعید به نظر می رسد چشم انداز همکاری های اقتصادی میان دو کشور، بتواند روند موفقیت آمیزی را تجربه کند.

در سال های گذشته، برخی مراکز تجاری و سیاسی هند در افغانستا‌ن، آماج حملات مرگبار انتحاری قرار گرفته است و این مسلماً انگشت اتهام را به سوی پاکستان نشانه می رود؛ زیرا این پاکستان است که بر گروه های تروریسی فعال در کشور اشراف دارد و می تواند آنها را در مسیر منافع خود به تحرک وادارد.

بنابراین، شاید همین امر نیز یکی از دلایل عمده ای باشد که نمی گذارد دولت افغانستان، پاکستان را به عنوان یک دشمن واقعی خود معرفی کند و همکاری های خود با هند را صریحاً در راستای ضدیت و تقابل عملی با پاکستان تعریف کند.

هرچند که این حرکت ها، معنایی جز این ندارد اما دولت افغانستان همچنان سعی دارد، پاکستان را به عنوان کشوری دارای مشترکات فرهنگی، تاریخی، نژادی و مذهبی با خود و برادر خود بخواند و به این ترتیب، سعی کند به خواسته های خود در راستای برقراری صلح و امنیت و مهار تروریسم دست یابد.