سر تکان دادن یک مدیر و تعارف سیب و گلابی/ با دوربین مداربسته زیرنظر بودیم

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه ای نمایش "یرما " صبح امروز 18 خرداد ماه با حضور دکتر علی رفیعی کارگردان نمایش، حمید پورآذری مشاور کارگردان و یلدا عباسی، ساناز روشن، شهلا ندری، مهدی اعتماد، مسعود جهانبخش، مجتبی آقامیرزایی و سارا رسول زاده بازیگران "یرما" در سالن امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

از سانسور متن تا سانسور اقتصادی

در ابتدای نشست رفیعی با اشاره به مشکلاتی که برای اجرای این اثر نمایشی از دو سال قبل تا کنون به وجود آمده است، گفت: تالار وحدت عملا توسط مرکز هنرهای نمایشی دست به سانسور نمایش زد البته با تلاش‌هایی که ما انجام دادیم این سانسور از روی کار برداشته شد و دوستان به اشتباه خود پی بردند. بنابراین راهی جز سانسور اقتصادی ما برایشان باقی نماند بنابراین "یرما" از هیچگونه حمایت مالی برخوردار نشد.

وی ادامه داد: پس از اینکه ما پذیرفتیم بدون حمایت نمایش را اجرا کنیم باز هم بهانه دیگری برای ما تراشیدند و آن این بود که به جای ساعت 7:30 باید نمایش را ساعت 6 روی صحنه ببریم. در نهایت شرافت و جسارت مجید سرسنگی باعث شد که بتوانیم این نمایش را در خانه هنرمندان اجرا کنیم. البته در اینجا هم با روال و قواعد خانه هنرمندان روبرو هستیم که 20 درصد پول بلیت‌ها به تماشاخانه و تنها 80 درصد به ما تعلق می گیرد. البته اگر ما 100درصد فروش بلیت را هم می گرفتیم این پول تنها می توانست خرج دکور ما را بدهد.

برخی می‌خواهند ما کاسه به دست نزدشان برویم

رفیعی افزود: البته با حمایت و همت یکی از دوستان فرهنگی به نام احسان رسول اف ما توانستیم مقداری کمک مالی دریافت کنیم که از او سپاسگزارم. ما دوبار به دیدار قادر آشنا مدیر مرکز هنرهای نمایشی رفتیم و از او حمایت خواستیم. این چیزی است که این افراد دوست دارند و می خواهند ما کاسه به دست پیش آنها برویم. برای اینکه من دوست داشتم" یرما " اجرا شود و این 12 استعداد درخشان بتوانند به جامعه تئاتری معرفی شوند پیش آشنا رفتم اما او فقط سری تکان داد و سیب و گلابی های روی میزش را به ما تعارف کرد.

با دوربین مداربسته ما را زیر نظر داشتند

کارگردان"در مصر برف نمی بارد" ادامه داد: ما دو سال تمام در محلی کار می کردیم که فاصله اش با مرکز هنرهای نمایشی و معاونت هنری بیشتر از 10 متر نبود اما در طول این مدت هیچکدام از آقایان حتی حال ما را هم نپرسیدند و اصلا نمی دانستند که ما آنجا هستیم. تنها کسی که احوال ما را می پرسید یک دوربین مداربسته بود که با چرخشی 360 درجه ای ما را زیر نظر داشت. ما بدون پول، حمایت و دلگرمی در نهایت با یک توطئه از تالار وحدت رانده شدیم.

این کارگردان با سابقه تئاتر درباره شکل گیری این گروه جوان عنوان کرد: من سرشار از خشمی فراوان هستم و این خشم را می خواهم نثار همه افرادی کنم که برایم مشکل درست کردند. به دعوت حسین پارسایی و زمانی که او رئیس مرکز هنرهای نمایشی بود قرار شد که نمایش" خاطرات و کابوس های یک جامه دار از قتل میرزا تقی خان فراهانی" را دوباره اجرا کنم. برای این کار من 28 بازیگر را برای کار دعوت کردم که به نظرم بازیگران شایسته و سترگی برای ایفای این نقش بودند چون می خواستم نمایش تازه ای را روی صحنه ببرم.

وی ادامه داد: اما متاسفانه متوجه شدم که نمی توانم با فاجعه همکاری با این آقایان که بیشترشان درگیر کارهای تلویزیونی و تئاتری هستند و تناسب بدنی و بیانی شان از بین رفته کار کنم. بنابراین به پارسایی اعلام کردم که تصمیم دارم به جای استفاده از بازیگران حرفه ای ورک شاپی راه اندازی کنم و نسل تازه ای از بازیگران تازه نفس را به جامعه تئاتری معرفی کنم. بنابراین از میان افراد متقاضی 40 نفر را به کمک دستیارانم انتخاب کردم اما در نهایت مجبور به ریزش در این جمع شدم و در این میان تعداد 12 بازیگر انتخاب شد.

بازیگران "یرما" سریال زده نیستند

کارگردان "عروسی خون" افزود: در این گروه جدید متوجه شدم که میانگین بازیگران با استعداد زن بیشتر از مرد است بنابراین چون دنبال اثری بودم که پس زمینه روانشناختی نداشته باشد "یرما" را انتخاب کردم. در حال حاضر از حضور این 12 بازیگر جوان نه تنها به خودم می بالم و به آنها افتخار می کنم بلکه همه آنها را روی سرم می گذارم و تا زمانی که انرژی و توان دارم با آنها کار خواهم کرد.

رفیعی یادآور شد: من با هر تلاشی که بود می خواستم فقط برای 5 روز هم که شده این نمایش را حتی در یک زیرزمین و بدون امکانات اجرا کنم. چون بازیگران آنقدر روی صحنه زیبا بودند که من حیفم امد که رسانه ها از دیدن این جذابیت ها محروم شوند.

وی متذکر شد: همچنین قرار است به زودی نمایش جدیدی را روی صحنه ببرم که که هه بازیگران این نمایش و دیگر افرادی که از گروه کنار گذاشته شدند در آن حضور خواهند داشت. این نمایشنامه نوشته چرمشیر است و علاقمندم که با این گروه تازه نفس و قبراق که سریال زده نیستند همکاری کنم.

"ریچارد سوم" نوشته شده با قرائت و زاویه‌ای جدید توسط یک نویسنده دیگر اثر شکسپیر نیست

وی درباره اقتباسی که از نمایشنامه لورکا داشته است گفت: من هیچگاه نمی پذیرم که یک یرمای دیگر که هیچ ارتباطی به حرفی که لورکا می‌خواسته بزند، ندارد روی صحنه برود. از این اتفاق شگفت زده می شوم که مثلا" ریچارد سوم" شکسپیر با قرائت تازه و از زاویه جدید توسط یک نویسنده دیگر نوشته و اجرا می شود. این دیگر" ریچارد سوم" نیست بلکه نمایشی دیگر است.

رفیعی ادامه داد: "یرما" دو قرائت متفاوت دارد. در قرائت اول عصیان یک زن در جامعه و نپذیرفتن حرفی که همسرش در مورد او می زند است. این زن با خرافات از هر نوعش مبارزه می کند و دومین قرائت این است که لورکا اسپانیا را یک مملکت عقیم فاشیست زده تصویر می کند که نیروهای فرانکو آن را تسخیر کرده و نیروهای آن را خوشکانده اند. فریاد لورکا فریاد عقیم ماندن اسپانیاست. در قرائت دوم "یرما" تبدیل به یک اسطوره می شود اسطوره باروری و رحمت که اسپانیا از آن دور مانده است.

وی درباره گروه موسیقی این نمایش که آیدین شفیعی به نمایندگی از آنها در نشست حضور داشت گفت: این اولین بار است که یک گروه موسیقی جزء لاینفک گروه من شده است این دوستان با نمایش عجین شده اند. تصمیم دارم در هر کاری که قرار است روی صحنه ببرم از آنها استفاده کنم.

در زمان شاه نیز تئاتر به عنوان یک ویترین بود

وی در ادامه متذکر شد: یک گروه برای ماندگاری احتیاج به استقرار در یک مکان ثابت دارد تا بشود نام گروه رویش گذاشت. نه من ِ 74 ساله و نه این جوانان هیچکدام جستجوهایمان در هنر نمایش و یافتن و آموختن شیوه های مختلف بازیگری تمام نشده است. چون این آغازی بیش نیست اما برای کسی اهمیتی ندارد.

این کارگردان پیشکسوت درباره استقبال از این نمایش گفت: در این 12 شب که از اجرا گذشته است من به ندرت تماشاگران تئاتری را دیده ام و آنهایی که مدعی آموزش هستند هنوز به دیدن نمایش نیامده اند. متاسفانه در هیچ یک از مقاطع تاریخی این سالها تئاتر به عنوان یک ضرورت فرهنگی اجتناب ناپذیر شناخته نشده است. البته همه این تقصیرها به گردن دولت نیست.

وی ادامه داد: در زمان شاه هم وضع بر همین منوال بود. آن زمان هم به تئاتر به عنوان یک ویترین نگاه می کردند. در همه کشورهیا خودکامه استفاده تبلیغاتی از تئاتر وجود دارد اما ما نمی توانیم هنرمان را در خدمت پرستیژ یک دولت خرج کنیم. تئاتر باید با هدف اعتلای فرهنگ اجرا شود.

در این نشست خبری بازیگران جوان نمایش نیز درباره همکاری با دکتر رفیعی و تجربیاتی که از حضور در گروه وی بدست آوردند، صحبت‌های کوتاهی کردند.