به گزارش خبرنگار مهر، حق رای و انتخابات از مباحث مهم در جوامع امروز است. برداشت‌های نادرست از رابطه مردم و حاکمان دینی، تناقض آشکاری را بین حقوق و آزادی‌های شخصی و نقش آن‌ها در شکل‌دهی حکومت الهی، در اذهان متفکران ایجاد کرده است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بین حقوق الهی و حقوق مردم پیوند نزدیک برقرار کرده است. انتخابات که تبلور عینی رای شهروندان است، در تمام سطوح به طور مستقیم و یا غیرمستقیم در قانون اساسی پذیرفته شده است.
در این کتاب، ابتدا خارج از حوزه دین به اثبات حق رای پرداخته شده است. سپس این موضوع در حوزه مسائل دینی طبق دو مبنای مشهور در خصوص ولایت فقیه (انتخاب و انتصاب) مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در بخش پایانی کتاب هم به مساله انتخابات که تجسم حق رای در جامعه است، پرداخته است.
این کتاب در 5 فصل کلی تدوین شده است. فصل اول دارای 5 مبحث «دولت یا کشور»، «حاکمیت»، «حق و حقوق»، «مبانی و اهداف حقوق» و «رابطه حقوق با قانون و عرف» است. فصل دوم کتاب با عنوان «حق رای و حقوق طبیعی» دارای 4 مبحث «تاریخ حقوق طبیعی»، «حقوق طببیعی و مسیحیت»، «حقوق طبیعی و اسلام» و «حقوق طبیعی و محدودیت‌ها» است. فصل سوم کتاب هم درباره «حق رای در جوامع بشری و دیدگاه عقل و شرع» است. این فصل نیز از 4 بخش یا مبحث تشکیل شده است.
«انتخابات یا تبلور حق رای در جامعه» موضوع چهارمین فصل کتاب است. ماهیت انتخابات و نحوه برگزاری آن، انتخابات و دموکراسی، انتخابات و احزاب سیاسی، نظام‌های انتخاباتی، همه‌پرسی یا رفراندم، رای‌دهندگان، انتخابات شوندگان و زنان و انتخابات هم از موضوعاتی هستند که در این فصل درباره آن‌ها مطالبی آمده است. در فصل پنجم هم درباره موضوع کلی «منتخبین مردم و نظارت بر انتخاب آن‌ها» در یازدهم مبحث، مطالبی درج شده است.
در قسمتی از این کتاب می‌‌خوانیم:
همه‌پرسی یا رفراندم، رای‌گیری مستقیم از همه اعضای تشکیل‌دهنده یک سازمان با جامعه برای رد یا قبول یک طرح یا پیشنهاد است. همه‌پرسی در واقع شیوه‌ای برای اعمال مستقیم حق حاکمیت مردم توسط خود آن‌ها در نظام‌های سیاسی مردم‌سالار است. با پیچیده شدن ابعاد زندگی اجتماعی، مردم به جای آن خود به طور مستقیم با جمع شدن در میدان شهر به اداره امور بپردازند، نمایندگانی را برای مدت معین برای این کار برگزیدند و در واقع آن‌ها اختیار اعمال حق حاکمیت بر سرنوشت خویش را به آن نمایندگان واگذار کردند.
با این حال در کنار پذیرش این شیوه دموکراسی غیرمستقیم به جای دموکراسی مستقیم، آن‌ها در برخی موارد حق اعلام نظر مستقیم خود در مسائل جامعه را محفوظ نگه داشته که این امر امروز در قوانین اساسی بسیاری از کشورها در شکل همه‌پرسی و رفراندوم نمود یافته است. در این شیوه مردم به مشورت گرفته می‌شوند تا لزوم یا عدم لزوم و هم‌چنین شکل و محتوای قاعده‌ای از قوانین عادی یا سیاسی را تعیین کنند و معمولا برای استفاده از این شیوه می‌بایست قانون اساسی آن را به عنوان روشی برای اخذ تصمیم پذیرفته باشد. هدف از همه‌پرسی پرهیز از قانون‌گذاری به زبان اکثریت جامعه است.
در نظام‌های نمایندگی و پارلمانی جدید از همه‌پرسی تنها برای تصویب قانون اساسی یا تغییر اساسی در حکومت بهره می‌گیرند، ولی در برخی جامعه‌های کوچک برای همه امور، از همه‌پرسی استفاده می‌شود.
این کتاب با 487 صفحه، شمارگان 2 هزار جلد و قیمت 18 هزار و 500 تومان منتشر شده است.
نظر شما