نقش برنامه راهبردی در دستیابی به توسعه/ ضرورت بومی سازی برنامه ها

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه های راهبردی به عنوان نقطه قوت تصمیم سازی های مدیریتی از مهمترین ملزومات دستیابی به توسعه پایدار و همه جانبه است، چرا که به موازات تصمیم گیری های درست توسعه شکل می گیرد.

برنامه راهبردی به عنوان اصلی ترین سند تصمیم گیری، برنامه ریزی، تخصیص منابع و صرف منابع در یک سازمان بر مبنای اهداف، چشم انداز و رسالتهای وجودی سازمانها است.

این برنامه که می تواند تمامی اهداف خرد، میان مدت و کلان یک مجموعه را در قالب تصمیم های لحظه به لحظه دنبال کند، به دلیل انعطاف پذیری، همسویی با آرمانها و اهداف سازمانی و توجه همه جانبه به تمامی ابعاد و بخشهای یک سازمان از اهمیت ویژه برخوردار است.

توجه به برنامه راهبردی و تدوین آن در سالهای اخیر در بین ادارات استان اردبیل نمونه هایی به خود دیده است که به دلیل عدم شناخت کامل مدیران از چگونگی و ابعاد تاثیرگذاری آن در تصمیمات مدیریتی در بیشتر موارد در کتابچه ای نگارش شده و زینت قفسه کتابخانه مدیران شده است.

با وجود اینکه تمامی دستگاهها مدعی استفاده از برنامه راهبردی و اسناد بالادستی در سیاستگذاری های خود هستند، بررسی برنامه های راهبردی دستگاه های اجرایی نشان می دهد بیشتر این برنامه ها به تبعیت از وزراتخانه و سازمان بالادستی مولفه های استانی یافته و در برخی مواقع سیاست های کلان را در سطح خرد بومی کرده که عملا مورد استفاده قرار نمی گیرد.

در عین حال مدیرانی که اسناد بالا دستی و برنامه های راهبردی دستگاه اجرایی خود را حتی در تصمیم گیری های روزمره اداری مورد استفاده قرار می دهند واقف به تاثیرات کلان آن بوده و کسب موفقیتهای سازمانی خود را در گرو پیروی از چارچوبهای برنامه راهبردی می دانند.

مشخص شدن برنامه های خرد سالانه

سرپرست آموزش فنی و حرفه ای استان اردبیل به خبرنگار مهر گفت: یکی از محاسن برنامه راهبردی مشخص شدن برنامه های خرد سالانه از ابتدا تا انتهای سال است.

کلام الله صفری با اشاره به برنامه راهبردی مورد استفاده در فنی و حرفه ای تصریح کرد: این مهم موجب می شود اهداف و پیش بینی های هر بخش از سرفصل های کاری یک سازمان مشخص شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر استفاده از این برنامه موجب شده تحقق اهداف مطابق با برنامه پیش رود، اضافه کرد: مثلا در بخش آموزش فنی و حرفه ای پیروی از یک برنامه مشخص موجب تحقق 103 درصدی تعهدات آموزش فنی و حرفه ای در این استان شد.

ارائه آمارهای علمی از عملکرد ادارات

در عین حال مدیر کل ثبت احوال استان اردبیل معتقد است استفاده از برنامه راهبردی موجب ارزیابی مناسب برنامه راهبردی می شود.

عبدالله امینی با بیان اینکه ثبت احوال بدون بهره گیری از سیاستهای برنامه راهبردی نمی تواند قالب ارزیابی درستی داشته باشد، ادامه داد: برنامه راهبردی چارچوب فعالیت یک سازمان را مشخص کرده و درصد دستیابی به آن را افزایش می دهد.

به گفته امینی بهره گیری از چارچوبهای برنامه راهبردی موجب شد در سال گذشته در اردبیل ثبت ولادت در مهلت قانونی به 98.65 درصد و ثبت فوت در مهلت قانونی به 98.38 درصد برسد که رکورد قابل توجهی در ثبت این دو واقعه بود.

توجه به مدیریت تعاملی در اسناد بالا دستی

محاسن بهره گیری از برنامه راهبردی به موارد ذکر شده خلاصه نشده و به عقیده مدیر کل تبلیغات اسلامی استان اردبیل علاوه بر اینکه قالب مناسبی برای فعالیتهای درون سازمانی فراهم می کند، می تواند با پرداخت به فرصتها و تهدیدها زمینه استفاده از امکانات برون سازمانی را نیز موجب شود.

حجت الاسلام مهدی ستوده تصریح کرد: از جمله امکانات برون سازمانی استفاده از امکانات سایر دستگاههای اجرایی به صورت مشترک به ویژه در هنگام کمبود امکانات است.

وی اضافه کرد: به عنوان مثال در برنامه راهبردی تبلیغات اسلامی به مدیریت تعاملی و استفاده از نهادهای مردمی تاکید ویژه شده است.

ستوده با بیان اینکه این موضوع در دستگاههای فرهنگی اهمیت چندین برابری دارد، ادامه داد: دستگاههای فرهنگی و یا دستگاههایی که بیش از تولید محصول به ارائه خدمت فرهنگی می پردازند بدون ایجاد تعامل سازنده نمی توانند به نتایج مورد نظر خود دست یابند.

وی معتقد است این مهم به عنوان خلاء فعالیت دستگاههای فرهنگی استان به دلیل بی توجهی به برنامه ریزی های کلان و تصمیم گیری های مشترک تبدیل شده است.

تدوین چشم انداز 20 ساله شهر اردبیل

باید اذعان داشت براساس توجه به اهمیت برنامه های راهبردی است که در سال گذشته برای اولین بار سند چشم انداز 20 ساله شهر اردبیل تدوین شد تا قالب برنامه های شهرداری مرکز استان را متناسب با آینده نگری و نیازهای فعلی و آینده شهری طرح ریزی کند.

شهردار اردبیل با بیان اینکه این سند به موازات تدوین برنامه راهبردی و استراتژیک پنج ساله شهرداری اردبیل تدوین شده است، اضافه کرد: ارزیابی کارشناسی نشان می دهد وجود این سند در مدیریت منابع و دستیابی به اهداف نقش بسزایی خواهد داشت.

صدیف بدری تصریح کرد: برنامه راهبردی شهرداری اردبیل برای اولین بار در کشور در قالب نرم افزار تخصصی ارائه شده و در بین سایر استانها نیز با استقبال مواجه بوده است.

وی تاکید کرد: چشم انداز 20 ساله نیز چارچوب فعالیتهای شهرداری در تمامی ابعاد مطابق با آرمانها و اهداف این دستگاه اجرایی تدوین شده است.

استفاده از اسناد بالادستی در برنامه راهبردی

در سند چشم انداز ایران در افق 1404 ایران به عنوان کشوری توسعه‌یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خود و متکی بر اصول اخلاقی و ارزشهای اسلامی، ملی و انقلابی با تاکید بر مردم‌سالاری دینی، عدالت اجتماعی، آزادیهای مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسانها و بهره‌مند از امنیت اجتماعی و
قضایی معرفی شده است.

این سند که به عنوان یکی از مهمترین چارچوبهای نظام جمهوری اسلامی ایران و تمامی ارگانها و دستگاههای تصمی گیرف اجرا و ارزیاب آن محسوب می شود در ادامه چارچوب شکل گیری برنامه توسعه، برنامه راهبردی و استراتژیک سازمانی و برنامه های راهبردی ادارات استانی را شکل می دهد.

اما نکته قابل توجه در تدوین برنامه راهبردی استفاده از اسناد بالادستی و کلان کشوری در طرح ریزی آن است.

کارشناسان سرریز شدن برنامه ریزی دستگاههای اجرایی از سازمانهای بالادستی خود را دلیل آن می دانند و تاکید دارند که برنامه راهبردی بدون توجه به سیاستهای کلان و اسناد بالا دستی نمی تواند به صورت موفق عمل کند.

برخی از این کارشناسان نیز اعتقاد دارند که ترسیم و اجرای برنامه های راهبردی در استان ها باید بومی سازی شود تا بتوان از تمام ظرفیت ها و قابلیت ها با توجه به داشته ها و منابع به شکل مطلوب استفاده و این عوامل را در راستای توسعه پایدار در خدمت گرفت.

........................

گزارش: ونوس بهنود