«سه تفنگدار گورنگار»؛ لقبی که آل‌احمد به منوچهر ستوده، احمد اقتداری و ایرج افشار داد

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم گرامیداشت یکصدمین سال تولد منوچهر ستوده ایرانشناس و جغرافیدان برجسته و چهره ماندگار کشور و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی عصر روز چهارشنبه 12 تیرماه با همکاری این مرکز و به همت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و با حضور چهره‌هایی مانند آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، محمدرضا شفیعی کدکنی، سلیم نیساری، احمد اقتداری، عبدالکریم تمنا، تهمورث ساجدی، سیدمحمدصادق سجادی، سیداحمد وکیلیان، ژاله آموزگار، حسن انوری و میلاد عظیمی و نیز جمع زیادی از علاقه‌مندان استاد ستوده در کانون زبان فارسی وابسته به بنیاد موقوفات افشار برگزار شد.

محقق داماد: اطمینان دارم فرزندان این مرز و بوم از اوراق زرین زندگینامه ستوده، سرمشق خواهند گرفت

در این برنامه که اجرای آن را سیدمحمدصادق سجادی معاون دایره‌المعارف بزرگ اسلامی بر عهده داشت، ابتدا آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار در سخنانی با بیان جایگاه علمی و اخلاقی منوچهر ستوده، گفت: اطمینان دارم که فرزندان این مرز و بوم از اوراق زرین زندگینامه این مرد بزرگوار، سرمشق خواهند گرفت.

وی همچنین با اشاره به تعدد بنیادهای وقفی در کشور گفت: بنیادی با این همه فعالیت و این همه ثمرات علمی و فرهنگی (بنیاد موقوفات افشار) کم است و امیدوارم و انتظار دارم این بنیاد الگویی بشود برای کسانی که مایل‌اند قدم در راه وقف بردارند و به معنای واقعی ماندگار شوند چرا که چهره ماندگار شدن مستلزم این است که کاری کنیم ایران ماندگار شود.

همچنین احمد اقتداری پژوهشگر در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و به ویژه جنوب ایران و خلیج فارس در سخنانی با عنوان «ستوده اهل قلم و عمل» به سابقه 65 ساله آشنایی خود با این ایرانشناس پیشکسوت پرداخت و گفت: ستوده هم باغبان و کشتکار و آبادگر زمین است و هم زنبورعسل دار و هم گردشگر و هم اندیشمند و هم کتابخوان و هم محقق و هم پژوهشگر و هم ژرف‌اندیش و هم تازه‌دان و هم مورخ و هم ادیب. او 80 سال پیش و زمانی که هیچکس بجز مرحوم پورداوود استاد فقید دانشگاه تهران به فکر لغات لهجه‌های ایران نبود، لغات لهجه‌های دریای مازندران را جمع‌اوری کرد و در کتابی به نام «فرهنگ گیلکی» چاپ کرد.

درخواست احمد اقتداری از وزارت امور خارجه برای چاپ کتاب عکس‌های منوچهر ستوده از آسیای میانه

وی با یادآوری راهنمایی ستوده در نگارش کتاب «فرهنگ لارستانی» توسط او (اقتداری) که به پیشنهاد ستوده در مجله ایران زمین چاپ شد، تاکید کرد: در طول بیش از 60 سال مصاحبت و ملازمت او بسیار چیزها از او آموختم. ستوده نخستین دانشمندی است که برای نخستین بار اهمیت کتاب «مهمان نامه بخارا» تالیف فضل‌الله روزبهان خنجی را دریافت و آن را چاپ کرد و دریچه‌هایی از اوضاع و احوال روزگار اوایل عهد صفوی را با کمال صداقت و امانت بازنمود و امروزه هر کس بخواهد از وضع اجتماعی و فلسفی آن روز ایران زمین آگاهی پیدا کند، باید این اثر را بخواند.

اقتداری سپس با برشمردن چندین اثر پژوهشی و تالیفی منوچهر ستوده، گفت: ستوده در سال‌های اخیر به درخواست وزارت امور خارجه سفری به آسیای میانه کرد و در این سفر، الواح  کتیبه‌های آنجا را خواند، با معلمان و دانشگاهی‌های آنجا ملاقات کرد و از آثار و بقایای بازمانده از فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی عکس گرفت و آنها را بار دانش خود کرد و به ایران آورد. من از دیدن این عکس‌ها و خواندن آن مطالب شگفت‌زده شدم و از معاونت فرهنگی وزارت امور خارجه خواستم آن را در قالب کتابی چاپ کند.

«سه تفنگدار گورنگار» لقبی که آل‌احمد برای افشار، اقتداری و ستوده برگزید

اقتداری در پایان سخنانش لطیفه‌ای از زنده‌یاد جلال آل‌احمد درباره خودش (اقتداری)، زنده‌یاد ایرج افشار و منوچهر ستوده را بازگفت و یادآور شد: زنده‌یاد جلال آل‌احمد در مقاله‌ای که فکر می‌کنم در پاسخ به نقدی بر کتاب «غربزدگی» خود نوشت، گفته بود: «منوچهر ستوده، ایرج افشار و احمد اقتداری سه تفنگدار گورنگاراند!» ایرج افشار بعدها به ما گفت: شاید او (آل‌احمد) درست گفته، ما گفتیم: چطور؟! او خاطره‌ای از زنده‌یاد دانش‌پژوه را بازگفت، از این قرار:

یک بار دانش‌پژوه به دعوت یک کنگره علمی به سمرقند و بخارا رفته بود. خودش بازگو می‌کرد که «راهنمای من در سفر به این خطه، جوانکی امروزی بوده که آمد و به من گفت در سفر چند روزه، شرکت در کنسرت‌ها و شام‌های رسمی هم در برنامه شما هست و از این بابت نگران نباشید. من (دانش‌پژوه) به او گفتم که اینجاها نمی‌روم، من را به گورستان‌هایتان ببر تا ببینم نیاکات تو هم، عالمان و دانشمندان و شعرای ایرانی بوده‌اند یا مثل تو آدم‌های بیکاره؟!

ادامه دارد...