اسلامشهر ام القرای شعر آیینی است/ پرچم شعر آیینی به زمین نخواهد نشست

فرهنگ خدایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اسلامشهر با بیش از هزار هیات مذهبی که دارد، بستر خوبی را برای رشد شاعران آیینی و دینی فراهم کرده و امروز شاهد بروز و ظهور چهره های جدید در این عرصه هستیم.

این شاعر بزرگ آیینی همچنین به بیان جایگاه والای این سبک شعر در کشورمان پرداخت و افزود: اگرچه می شود انتقاداتی را به شکل مدیریت فرهنگی وارد کرد اما باید بگویم که در کل نظام جمهوری اسلامی توجه ویژه ای را به شعر آیینی دارد و همین مسله باعث رونق فعالیت ها در این زمینه در شهرستانهای استان تهران و حتی سراسر کشور شده است.

وی در خصوص اشعار مربوط به اهل بیت و شعرهای عاشورایی عنوان کرد: شعر گفتن در سایر مضامین بسیار سلیقه ای است و شاعر مثلا می تواند یک گل را هرطور که خواست توصیف کند اما این موضوع در شعرهای آیینی و در باب اهل بیت بسیار متفاوت است و نه می شود غلو کرد و نه می توان کمتر از جایگاه واقعی اهل بیت نوشت. همچنین شعر گفتن برای خاندان پیامبر(ص) نیازمند آشنایی دقیق با تاریخ و آموزه های اسلامی است.

خدایی یادآور شد: شعرهای اجتماعی را می شود در چند بیت خلاصه کرد اما شعر آیینی باید روایتگر باشد و یک موضوع خاصی را به صورت کامل بیان کند تا هم گویای همه جوانب احوالات اهل بیت باشد و هم برای مخاطب پیام مشخصی را منتقل کند.

این شاعر سرشناس اسلامشهری، اهمیت و تاثیر شعر آیینی در حفظ و انتقال فرهنگ دینی و اسلامی و انتقال آن به نسلهای بعدی را موضوعی مهم و قابل تامل توصیف کرد و ادامه داد: برای درک این مطلب باید به گذشته برگشت. جایگاه شعر و شعرا در طول دوره اسلامی به طور کامل نشان دهنده تاثیر شعر است.

خدایی افزود: در واقعه بزرگ غدیر خم نخستین کسی که به امیرالمومنین(ع) تبریک می گوید حسان ابن ثابت است که در همان مجلس شعری در عظمت جانشین پیامبر (ص) می سراید و در همانجا پیامبر به او صله ای درخور می دهد. اهدا صله و تجلیل شاعران در دوره زندگی پیامبر و همه ائمه نشان دهنده جایگاه خاص شعرای آیینی است. شعر همواره به عنوان بازویی برای انتقال مفاهیم عمیق دینی و اخلاقی مطرح بوده و هست.

پرچم شعر آیینی، هرگز به زمین نخواهد نشست

استاد خدایی در پاسخ به این سوال که آیا از دید شما دنیای شعر آیینی همانقدر که مردان باتجربه و زبده دارد، آیا جوانان توانمند هم دارد؟  گفت: ساحت شعر آیینی  مورد توجه جوانان و نسل جدید شاعران  بوده است. وقتی اساتید بزرگی مثل استاد انور، یحیوی و منزوی از دنیا رفتند بسیاری بر این عقیده بودند که پرچم شعر آیینی و مرثیه در زبان آذری خوابیده است در حالی که امروز شاهد بروز و ظهور چهره هایی هستیم که جانشینان خلف شعرای بزرگ ما هستند.

وی افزود: درست است که بزرگانی که از آنها یاد کردم فاتح قله شعر آیینی بوده اند اما کسانی هم پا به این میدان گذاشته اند که الحق موجب جریان سازی در این زمینه شده اند. اساتیدی همچون شاهی اردبیلی، کلامی زنجانی، سیفی و استاد غفاری اردبیلی از جمله این افراد هستند. طبیعتاً این بزرگان هم نسل جدید و جریان ساز فردا را تربیت می کنند و پرچم شعر آیینی که مرتبط با شرح احوال اهل بیت(ع) است هرگز به زمین نخواهد نشست.تردید ندارم که این لطف ائمه و سیدالشهدا (ع) است که این جریان مدام در حال پیشرفت و اوج گیری است.
 
مهمترین نکته ای که در شعر آیینی وجود دارد اخلاص است

فرهنگ خدایی با اشاره به قرار گرفتن در آستان شب های قدر و روز شهادت امام اول شیعیان، به تشریح  جایگاه مولای متقیان در شعر آیینی  پرداخت و گفت: شما هیچ شاعری را نمی بینید که در اشعارش جای مولای متقیان خالی باشد. همواره هم بهترین شعرهای شعرای اهل بیت و شاعران چیره دست یا از نام ایشان الهام گرفته است یا بر مبنای شخصیت این امام عزیز شکل گرفته است. مصداق این حرفها را هم شما می توانید در شعر مولانا، سعدی و حتی استاد شهریار هم به وضوح ببینید.

وی اضافه کرد: با این حال حادثه عظیم عاشورا درست مثل انقلاب بزرگی است که عالم اسلام و تاریخ تشیع را به صورت ویژه ای تحت تاثیر قرار داده و باعث شده است تا شعرا بیشتر تحت تاثیر این واقعه شعر بگویند. شعر بدون نام حضرت علی (ع) مفهومی ندارد اما اقیانوس عاشورا روح شعر آیینی است. مهمترین نکته ای که در شعر آیینی وجود دارد اخلاص است. اگر شاعر با اخلاص شعر بگوید بی تردید از سوی ائمه به او توجه خواهد شد. باید اعتراف کنم حضرت علی (ع) امیر الشعرا نیز هستند. چرا که مهمترین منبع الهام شاعران برای همه خصایص نیکو این بزرگوار هستند. امید ما هم این است که «شعرا را به امیر الشعرا می بخشند...».

فرهنگ خدایی در پایان با انتقاد از وضعیت بازار نشر به ویژه در حوزه کتب مذهبی و دینی، افزود: به نظرم مظلوم ترین کالای فرهنگی کتاب شعر است و در راس آنها کتاب شعر آیینی قرار دارد. متاسفانه در این زمینه حمایت های لازم انجام نمی شود و معمولا شعرا در این بخش با سختی های بسیاری روبرو هستند. تصور می کنم که باید در این خصوص برنامه جدی از سوی دولت آینده تدوین شود که بتوان به آینده نشر در این حوزه بیش از پیش امیدوار بود.

گفتنی است مجموعه کتاب «صهبای اشک» اثر استاد فرهنگ خدایی، با بیش از 480 صفحه مشتمل بر چهارهزار بیت شعر با محوریت اهل بیت و حماسه عاشورا است که نخستین بار در ماه محرم سال گذشته منتشر شد و کمتر از دو ماه در بازار نشر به فروش رفت به چاپ دوم رسید.

نسخه جدید کتاب صهبای اشک از میلاد امام حسن(ع) مصادف با نیمه ماه مبارک رمضان روانه بازار نشر خواهد شد و علاقه مندان می توانند برای تهیه این کتاب، به مرکز پخش این کتاب واقع در حسینیه حضرت رقیه(س) واقع در ابتدای خیابان مهدیه اسلامشهر مراجعه کنند.

گفتگو از عباس رنجبر