طعم خرما در کام کشاورزان بمی تلخ شد/ دلالان سود سه برابری را از جیب روزه دارن تهرانی بر می دارند

به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمان یکی از قطبهای اصلی تولید محصولات کشاورزی است در این میان بیشترین سطح زیر کشت بعد از پسته در استان کرمان به نخلستانها اختصاص یافته است و به همین دلیل نیز کرمان نخستین سطح زیر کشت نخلستانهای کشور را به خود اختصاص داده است اما در زمینه تولید کرمان چهارمین استان کشور است.

در این میان در زمینه جذب بازارهای خارجی و داخلی خرمای استان کرمان از جمله مهمترین و جذابترین محصولات از این دست است و خرمای مضافتی بم در صدر محصولات مورد علاقه روزه دارن قرار دارد.

باید به این نکته نیز اشاره کرد که مهمترین زمان فروش محصول خرما نیز در بازار مصرف، ماه مبارک رمضان است در سایر فصول سال تقریبا میزان خرید به حداقل می رسد و در این مدت محصول برداشت و راهی سردخانه ها می شود.

به این ترتیب کشاورزان پس از برداشت محصول گاهی تا 10 ماه محصول سال قبل خود را در سردخانه ها نگهداری می کنند و در کنار هزینه های نهاده های تولید که هر سال سیرصعودی طی می کند باید هزینه های نگهداری خرما را نیز پرداخت کنند در این میان بسیاری از کشاورزان در طول سال با کمبود شدید نقدینگی مواجه می شوند و مجبور می شوند محصول خود را با قیمت بسیار پائین به دلالان بفروشند.

دلال بازی معضل بازار خرما/ کسی عزم حل مشکل را ندارد

دقیقا چند ماه مانده به ماه مبارک رمضان دلالان از شهرهای بزرگ به خصوص تهران به بم مراجعه می کنند و خرمای در سردخانه مانده کشاورزان بی پول را با قیمت بسیار اندک خریداری می کنند که این قیمت در سال جاری در بم بین 3000 تومان تا 3500 تومان برآورد شد اما این روزها خبر می رسد همین خرما در حال حاضر بیش از 9000 تومان در بازار شهرهای بزرگ از جمله تهران به فروش می رسد.

اینکه دلالان در سال جاری بیش از گذشته سعی دارند از جیب روزه داران پول دار شوند امری تاسف آور است که هر سال تکرار می شود و هر سال نیز میزان نظارت کمتر و شگردهای دلالان برای پول در آوردنهای چند روزه جدید تر می شود.

این چنین است که دسترنج کشاورزان بمی و سایر شهرستانهای خرما خیز کرمان به جیب دلالان سرازیر می شود و کشاورزان با مشکلات متعدد خود دست و پنجه نرم می کنند و هم اکنون نیز به فکر برداشت خرما برای ماه رمضان سال قبل هستند و دلالان در حال فروش محصولات سال گذشته و این روند هر سال ادامه می یابد.

این یعنی زمینه دلال بازی در کشاورزی وجود دارد و کسی در فکر از بین بردن زمینه این سود جویی ها نیست.

سالانه در ایران یک میلیون و 100 هزار تن خرما از انواع مختلف تولید می شود این یعنی 15 درصد خرمای تولیدی در جهان اما سهم ایران در بازار جهانی بسیار اندک است این درحالی است که خرمای تولیدی در ایران از بسیاری از کشورهای دیگر مرغوبتر است اما قیمت خرمای ایران بسیار اندک تر از سایر کشورهای تولید کننده است و به همین دلیل خرمای تولیدی بیشتر صرف تولید داخلی می شود.

مشکلات صنعت خرما و افت شدید قیمت محصول ایران

عدم بسته بندی خرما، نبود برند مشخص، وجود نخلستانهای فرسوده و کم بهره، عدم قیمت گذاری مناسب، بروز آفت و بی توجهی سازمان کشاورزی در کنترل آفت نخلستانها به صورت کارآمد، دلال بازی در بازار مصرف و افزایش روز افزون نهاده های تولید و خشکسالی از مهمترین چالشهای اقتصاد کشاورزی در بخش تولید خرما است.

از سوی دیگر عدم بازار یابی مناسب و غیر فعال بدن دستگاههای مربوط در این خصوص در اکثر موارد خرما را به محصولی بی ارزش تبدیل می کند.

در این میان در استان کرمان 27 هزار هکتار نخلستان وجود دارد و 11 درصد خرمای کشور در استان کرمان تولید می شود خرمای تولیدی در کرمان 70 رقم است که حداقل 25 درصد از این میان مرغوب هستند و نکته قابل توجه هم این است که 90 درصد خرمای موجود در استان کرمان مضافتی و از نوع درجه یک است که البته به لحاظ طعم و مزه و میزان شیرینی بسیار مورد توجه مصرف کنندگان ایرانی قرار دارد.

که البته انگستان، نروژ، روسیه، سوئد، هلند، آلمان، مالزی، امارات، ترکیه و پاکستان از جمله مشتریان همیشگی خرمای استان کرمان است.

خرمای کرمان به صورت فله ای به اروپا، استرالیا و کانادا صادر می شود

موسی غضنفرآبادی نماینده مردم شرق استان کرمان در این خصوص می گوید: از حدود یک میلیون وصد هزار تن خرما تولیدی درکشور حدود صد وچهل هزارتن آن به صورت فله ای و با قیمت بسیار پایین به کشورهای اروپایی، کانادا واسترالیا صادرمی شود.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس نبود تبلیغات و اطلاع رسانی در بازارهای جهانی ونیز سوء مدیریت در بخش صادرات را از دلایل موفق نبودن صادرات این محصول نام می برد.

وی نداشتن بسته بندی مرغوب و کافی برای صادرات خرما را یکی دیگر از دلایل عدم موفقیت می داند و تصریح می کند ، صادرات خرما از شهرهایی چون تبریز و بندرعباس به صورت فله ای و تا حدی بسته بندی انجام می گیرد اما این میزان بسته بندی پاسخگو حجم زیاد این محصول نیست.

این نماینده مردم  بم و شهرستانهای شرقی استان کرمان در مجلس ادامه می دهد: عربستان با طراحی بسته بندی شکیل و مرغوب برای خرما خود توانسته هم بازارهای اروپایی را مورد توجه قراردهد وهم ارزآوری کلانی برای کشورش داشته باشد.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با اشاره به راهکاری مبنی بر ارتقا سطح صادرات خرما ، می گوید: کشور ما دارای انواع مختلفی از خرما ازجمله خرمای خشک و نیمه خشک است که با تفکیک و بسته بندی شکیل ومرغوب این نوع خرماها قطعأ می توانیم بازارهای صادراتی و هدف را مورد توجه قرار دهیم ومانند دیگر کشورها ارزآوری مناسبی برای کشورمان داشته باشیم.

دلال بازی باید حذف شود

وی می گوید: وجود واسطه ها برای فروش محصولات نبود نظارت در قیمت گذاری، افت در نخلستانها وکمبود آب و نیز از دیگر مشکلات نخلداران این استان است.

رئیس انجمن خرمای استان کرمان هم دلیل دخالت سود آور دلالان در چرخه تولید وعرضه خرما را نبود نظارت می داند نه قیمت پایین خرما.

محمد فرخی می افزاید: هزینه تولید هر کیلو خرما در بم ۳تا۵هزار تومان است در حالیکه قیمت فروش همین خرما در تهران ۸تا ۱۰ هزار تومان است وی این تفاوت قیمت راناشی از توزیع داخلی می داند ومی گوید نظارت در توزیع داخلی راه حل مقابله با این موضوع است.

امیری با اشاره به مشکلاتی که بر سر راه نخل داران استان کرمان وجود دارد ، می افزاید : کشور امارات خرمای ایرانی را وارد می کند و بعد از بسته بندی، به اسم خود به کشورهای دیگر صادر کند.

وی با بیان این که درباره خرما مسایل و مشکلات زیادی در کشور وجود دارد،تصریح می کند: خرما در شهرهای جنوب استان کرمان قیمت مناسبی ندارد و این موضوع به نفع دلالان این منطقه شده است ؛ این شرایط بخش چشمگیری از خرمای تولیدی این منطقه را هر ساله خوراک دامها می کند.

به گفته وی، کمبود منابع آب و نبود حمایت همه‌جانبه وزارت جهاد کشاورزی از کشاورزان و نخل داران این منطقه، موجب ناامید شدن آنان از ادامه فعالیت در این حوزه شده است.

امیری ضعف بسته‌بندی، نگهداری محصول، جابه‌جایی و حمل‌ونقل، مشکلات کشاورزی، کمبود آب، عدم حمایت همه‌ جانبه، فعالیت گسترده دلالان و دشواری‌ های بازاریابی،را از دیگر مشکلات تولید و برداشت خرما در جنوب استان کرمان می داند و خاطر نشان می کند: وجود مجموع این مشکلات موجب شده است تا کیفیت خرمای تولیدی نخل‌داران ایرانی افت کند و به دنبال آن جایگاه ایران در صادرات یکی از مهمترین اقلام خوراکی صادراتی کشور با مخاطره‌هایی روبه‌رو شود.

محمد کمال الدینی یکی از باغداران بمی در گفتگو با مهر در خصوص وضعیت نخلداران بمی می گوید: مهمترین محصول بم خرما است و در هر خانه و باغی بروید نخل وجود دارد در حقیقت پایه اقتصاد شرق استان کرمان خرما است حال هر مسئله ای که به کشت خرما و فروش ان لطمه بزند به صورت مستقیم به اقتصاد خانوار در بم صدمه وارد کرده است.

وی افزود: هر سال شاهد هستیم قیمت نهاده های تولید افزایش می یابد، کود، سم، هزینه برداشت و بسته بندی و نگهداری در سردخانه های آنقدر افزایش یافته است که در بسیاری موراد دیگر کشت محصول برای کشاورز به صرفه نیست.

این کشاورزی بمی افزود: آفت زنجره خرما به شدت گسارش یافته و به دلیل گرمای هوا طی هفته گذشته خسارت بسیار زیادی به باغهای خرما وارد شده است.

وی افزود: خرمایی که هم اکنون مردم در حال استفاده هستند در واقع محصول سال گذشته است و خرمای سال جاری هنوز برداشت نشده است.

این کشاورز گفت: دلالان محصول را با قیمت بسیار اندک از ما میخرند و پس از حمل به بازار مصرف که عمدتا تهران است بیش از دو برابر قیمت می فروشند در حقیقت کشاورز خداکثر روی هر کیلو محصول 500 تومان سود می کند ان هم در بهترین شرایط ممکن اما دلال از همان محصول هر کیلو بیش از 5000 هزار تومان در بدترین شرایط سود می کند.

به نظر می رسد نظارت جدی تر بخش دولت، تعاونی ها و خوشه خرما بر روی قیمت گذاری این محصول می تواند موجب کاهش شدید قیمت محصول در بازار و در نهایت سود بیشتر کشاورز شود اما به گفته بسیاری از کارشناسان وجود دلالان در بازار مهمترین مشکل این صنعت سود آور است.

....................................

گزارش: اسما محمودی